Η οικοδομή έχει βγει για τα καλά από τον λήθαργο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, με τους κατασκευαστές μετά και την αναστολή του ΦΠΑ 24% να «σηκώνουν» νέες πολυκατοικίες σύγχρονων προδιαγραφών, ειδικά στα βόρεια και νότια προάστια.

Ωστόσο, η ζήτηση για μέσες κατοικίες δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, με τους Έλληνες ενδιαφερόμενους να πρέπει να έχουν όλη την τύχη με το μέρος για να βρουν καινούργιο σπίτι κάτω από 3.000 ευρώ ανά τ.μ., ανεξάρτητα από την περιοχή στην οποία βρίσκεται. Την ώρα μάλιστα που ο τραπεζικός δανεισμός έχει καταστεί απαγορευτικός λόγω της αύξησης των επιτοκίων.

Το αγκάθι του εργολαβικού κόστους

Όπως γράφει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, ο λόγος για την απότομη άνοδο των τιμών είναι το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος, σύμφωνα με τις τεχνικές εταιρείες, ενώ τουρισμός και επενδύσεις από το εξωτερικό έχουν επίσης σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της δυναμικής της αγοράς.

Οι κατασκευαστές μιλούν για εργολαβικό κόστος που πλέον αγγίζει τα 1.800 – 2.000 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, όταν πριν την πανδημία κυμαινόταν από 1.100 – 1.300 ευρώ. Κι αυτό γιατί οι τιμές των οικοδομικών υλικών έχουν γίνει απλησίαστες (ανατιμήσεις 40% την τελευταία διετία), το εργατικό κόστος έχει αυξηθεί λόγω των ελλείψεων προσωπικού, ενώ θα πρέπει να συνυπολογιστούν, τόσο άνοδος των επιτοκίων όσο και η υψηλότερη τιμή αγοράς της γης.

Αντίστοιχα υψηλό είναι το κόστος των ανακαινίσεων, που καταγράφει αυξήσεις εξωπραγματικές της τάξης του 50-60% ανά τετραγωνικό μέτρο συγκριτικά με τα προ πανδημίας επίπεδα.

Η πληθωριστική αύξηση του κατασκευαστικού κόστους αποτυπώνεται στην πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας το 2022, η οποία έκανε κράτει αν και τα μεγέθη του Δεκεμβρίου δείχνουν ότι μπαίνει… υποθήκη για καλύτερες ημέρες εφέτος.

Μικρότερες οικοδομές

Ειδικότερα, το 2022, το μέγεθος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, ανήλθε σε 24.913 οικοδομικές άδειες πανελλαδικά, που αντιστοιχούν σε 5.440.016 τ.μ. επιφάνειας και 24.542.845 κ.μ. όγκου. Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2021 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 4,6% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, μείωση κατά 8,9% στην επιφάνεια και μείωση κατά 2,2% στον όγκο.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε επίπεδο 12μηνου, από τον Ιανουάριο 2022 έως τον Δεκέμβριο 2022, η μεγαλύτερη αύξηση στον οικοδομικό όγκο καταγράφηκε στην Αττική (+23,9%), ενώ στο +9% ήταν η άνοδος στην περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Θετικά, στο +5%, κινήθηκε το μέγεθος του οικοδομικού όγκου και στην περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου, ενώ στο +2,1% «έκλεισε» ο οικοδομικός όγκος στην Κεντρική Μακεδονία.

Στις υπόλοιπες 9 περιφέρειες της χώρας ο οικοδομικός όγκος εμφάνισε αρνητικό πρόσημο το 2022 σε σχέση το 2021, με τις μεγαλύτερες απώλειες να καταγράφει η Δυτική Μακεδονία (-47,8%).

Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η δαπάνη για κατασκευή κατοικιών υπερέβη το 1 δισ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο του 2022 (σε αποπληθωρισμένους όρους), για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, ενώ διπλασιάστηκε σε ετήσια βάση.

Σημάδια αποκλιμάκωσης

Το κόστος των πρώτων υλών για τις νέες κατασκευές αντανακλάται στον Δείκτη Τιμών Υλικών Νέων Κτιρίων, ο οποίος αυξήθηκε κατά 11% το 2022 έναντι ανόδου κατά 3,8% το 2021 και οριακής πτώσης (0,2%) το 2020.

Η άνοδος των τιμών αποδίδεται αφενός στις διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες που προκάλεσε η πανδημική κρίση και αφετέρου στις πληθωριστικές πιέσεις που καταγράφηκαν από το φθινόπωρο του 2021 και εντάθηκαν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022.

Οι δύο βασικές κατηγορίες υλικών, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά την πορεία του δείκτη – αφού η από κοινού στάθμισή τους υπερβαίνει το 40% – είναι οι κονίες και το έτοιμο σκυρόδεμα, καθώς και τα μεταλλικά υλικά βασικής επεξεργασίας, οι τιμές των οποίων κατέγραψαν άνοδο κατά 8,7% και 13,9%, αντίστοιχα, το 2022.

Τα προϊόντα ενέργειας, τα οποία έχουν χαμηλή στάθμιση στο συνολικό δείκτη τιμών υλικών νέων κτηρίων (1,94%), αυξήθηκαν κατά 34% το 2022.

Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι τους δύο πρώτους μήνες του 2023, ο ρυθμός ανόδου του Δείκτη Τιμών Υλικών Νέων Κτιρίων αλλά και των δύο βασικών κατηγοριών (κονίες και σκυρόδεμα, μεταλλικά υλικά) έχει επιβραδυνθεί, ενώ οι τιμές των καυσίμων μηχανημάτων (diesel) και της ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν κατά 7,3% σε ετήσια βάση.

Άνοδος του κατασκευαστικού κλάδου

Είναι άξιο αναφοράς, επίσης, ότι παρά το αυξημένο κόστος, την αβεβαιότητα και τις προκλήσεις, το 2022 οι κατασκευές επέδειξαν άνοδο, συμβάλλοντας εκ νέου στην αναπτυξιακή δυναμική της χώρας.

Συγκεκριμένα, το 2022, η συμβολή των κατασκευών στην άνοδο της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (σε σταθερές τιμές) ήταν θετική, για δεύτερο συνεχόμενο έτος, ενώ ο κύκλος εργασιών του κλάδου αυξήθηκε κατά 22,6% σε ονομαστικές τιμές και κατά 14,5% σε αποπληθωρισμένες τιμές.