Σε πρόσφατη έκθεσή του οίκος (την παρουσιάζει η ΕΛ. Κούρταλη στο capital.gr) είχε διατυπώσει τις εκτιμήσεις τους σχετικά με το πώς ένας καθολικός δασμός των ΗΠΑ θα επηρέαζε την ευρωζώνη. Συμπερασματικά, εκτιμά ότι ένας καθολικός δασμός 10% θα μείωνε το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά ένα μικρό ποσό – ίσως 0,2% του ΑΕΠ – το οποίο δεν είναι αρκετό για να αλλάξει τις ήδη χαμηλές προβλέψεις για την αύξηση του ΑΕΠ το επόμενο έτος.

Εάν ο Τραμπ επιβάλει καθολικούς δασμούς, η Ε.Ε. θα ήταν βέβαιο ότι θα ανταποδώσει με κάποιο τρόπο. Οι αξιωματούχοι έχουν προτείνει ότι θα αντεπιτεθούν "σκληρά και γρήγορα". Αλλά η Capital Economics πιστεύει ότι θα πρόκειται για στοχευμένους δασμούς σε προϊόντα συμβολικής ή πολιτικής σημασίας και όχι για γενικούς δασμούς. Εξάλλου, η Ε.Ε απείλησε με δασμούς στη Harley Davidson και στο ουίσκι bourbon ως αντίποινα για τους δασμούς που πρότεινε ο Τραμπ στα αυτοκίνητα της ΕΕ το 2018.

Οι Ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να επιδιώξουν να αποφύγουν εντελώς τους δασμούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοίμασε έναν κατάλογο εμπορευμάτων για τα οποία θα μπορούσε να προσφέρει την ενίσχυση των εισαγωγών με αντάλλαγμα οι ΗΠΑ να της δώσουν απαλλαγή από τους δασμούς της. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει LNG και σπόρους σόγιας, τα οποία ήταν μέρος μιας συμφωνίας μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του τότε προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον Ιούλιο του 2018. 

Εναλλακτικά, οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να συνάψουν μια ευρύτερη γεωπολιτική συμφωνία για να προσπαθήσουν να αποτρέψουν την απειλή των δασμών. Η Ε.Ε. θα μπορούσε, για παράδειγμα, να δεσμευτεί να αγοράσει περισσότερο αμυντικό εξοπλισμό από τις ΗΠΑ για να συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία – αν και η Ε.Ε. θα δυσκολευόταν να συμφωνήσει για το πώς να συγκεντρώσει τα κεφάλαια λόγω της ένθερμης αντίθεσης πολλών, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, για περισσότερο κοινό δανεισμό της Ε.Ε.

Μια άλλη πιθανότητα είναι η Ευρώπη να συμφωνήσει να ευθυγραμμίσει τις πολιτικές της έναντι της Κίνας πιο στενά με αυτές των ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει περαιτέρω εμπόδια στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων και άλλης τεχνολογίας, καθώς και περιορισμούς των εισερχόμενων Άμεσων ξένων επενδύσεων από την Κίνα και αύξηση των περιορισμών στις εξαγωγές αγαθών υψηλής τεχνολογίας, όπως μηχανήματα λιθογραφίας.

Βέβαια, όπως επισημαίνει η Capital Economics,, η ΕΕ είναι σίγουρα απρόθυμη να κόψει τους δεσμούς με την Κίνα πολύ δραστικά, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να αναγκαστούν να το πράξουν εάν αντιμετωπίσουν ισχυρές πιέσεις από τις ΗΠΑ.

Σαφώς όλα αυτά παραμένουν αβέβαια και θεωρητικά σε αυτή τη φάση, όπως σημειώνει ο οίκος. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα είναι στην εξουσία μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου και δεν γνωρίζουμε πόσο γρήγορα θα κινηθεί για να αυξήσει τους δασμούς. Αλλά το βασικό σημείο είναι ότι, ενώ το κύριο σενάριο της Capital Economics είναι ότι θα επιβληθεί ένας δασμός 10% από τις ΗΠΑ που θα αφαιρέσει μόνο το 0,2% περίπου από το ΑΕΠ της ευρωζώνης, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι μικρότερο από αυτό εάν η ΕΕ καταφέρει να καταλήξει σε κάποιου είδους συμφωνία.

Πώς θα αντιδράσει η Κίνα;

Εξαιρετικά σημαντική στην όλη εικόνα θα είναι, φυσικά, και η ενδεχόμενη αντίσταση της Κίνας στους δασμούς Τραμπ.

Όπως συνέβη πριν από οκτώ χρόνια, η Κίνα θα έχει περιορισμένη ικανότητα να "απαντήσει" σε τυχόν δασμούς των ΗΠΑ λόγω του γεγονότος ότι οι εισαγωγές της είναι πολύ χαμηλότερες. Η δασμολογητέα αξία των εισαγωγών αμερικανικών προϊόντων από την Κίνα είναι σχεδόν τριπλάσια της αξίας των εισαγωγών της Κίνας από τις ΗΠΑ. Εάν οι ΗΠΑ καταπολεμήσουν  τη μεταφόρτωση κινεζικών αγαθών μέσω τρίτων χωρών και να επιβάλουν δασμούς σε αποστολές κάτω από το όριο των 800 δολ. de minimis που επί του παρόντος απαλλάσσονται, η ανισορροπία στο μέγεθος των αντίστοιχων στόχων για τους δασμούς θα ήταν ακόμη ευρύτερο.

Αυτή η ανισορροπία ήταν ένας λόγος για τον οποίο τα αντίποινα της Κίνας στα διαδοχικά κύματα δασμών των ΗΠΑ έγιναν μικρότερα μέχρι το 2018-2019, παρόλο που οι διαδοχικοί δασμοί των ΗΠΑ έγιναν μεγαλύτεροι - πολύ σύντομα, δεν έμειναν πολλοί ελκυστικοί στόχοι για την επιβολή δασμών. Ένας άλλος παράγοντας ήταν η απόφαση της Κίνας να μην τιμωρηθούν οι εταιρείες που εισάγουν αγαθά που υποστήριζαν ευρύτερους στρατηγικούς στόχους (π.χ. προηγμένα τσιπ) ή προϊόντα που δεν ήταν άμεσα διαθέσιμα από αλλού (π.χ. εμπορικά αεροσκάφη).

Πάντως, οι δασμοί δεν είναι ο μόνος τρόπος απάντησης, τονίζει η Capital Economics. Πράγματι, ένα άλλο μάθημα από την πρώτη προεδρία Τραμπ είναι ότι η Κίνα χρησιμοποίησε τους δασμούς κυρίως ως σήμα και όχι ως μέσο για να επηρεάσει τις εμπορικές ροές. Η σόγια, για παράδειγμα, ήταν βασικός στόχος για τα αντίποινα της Κίνας – αλλά οι αγορές της Κίνας κατέρρευσαν πολύ πριν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί στη σόγια. Η ηγεσία της Κίνας μπορεί να κατευθύνει τις εταιρείες να σταματήσουν να αγοράζουν προϊόντα από τις ΗΠΑ αντί να ελπίζουν ότι οι δασμοί θα κατευθύνουν τη συμπεριφορά τους.

Παράλληλα, υπάρχει η δυνατότητα για μη δασμολογικές απαντήσεις, τονίζει ο οίκος. Η Κίνα δεν έλαβε τιμωρητικά μέτρα εναντίον μεγάλων αμερικανικών εταιρειών την προηγούμενη φορά.

Το επιχείρημα για τη διατήρηση καλών σχέσεων με εταιρείες όπως η Tesla και η Apple εξακολουθεί να ισχύει: σε μια εποχή που οι δυτικές κυβερνήσεις προσπαθούν να ενθαρρύνουν εταιρείες – ιδιαίτερα εκείνες με προηγμένη τεχνολογία – να μετατοπίσουν επενδύσεις από την Κίνα, είναι προς το συμφέρον του Πεκίνου να τις κάνει να θέλουν όχι απλώς για να παραμείνουν, αλλά να εμπλακούν περισσότερο στις τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού.

Αυτό θα βοηθούσε τις προσπάθειες εκβιομηχάνισης της Κίνας, ενώ θα υποστήριζε έναν δεύτερο στρατηγικό στόχο, εάν οι ΗΠΑ γίνουν πιο προστατευτικές: να δημιουργήσουν ένα ρήγμα μεταξύ των ΗΠΑ και των παραδοσιακών συμμάχων τους, παρουσιάζοντας την Κίνα ως τον πιο αξιόπιστο εταίρο.