|
Μια πολύ ενδιαφέρουσα άποψη έγραψε προσφάτως στους New York
Times o κ. Tyler Cowen καθηγητής Οικονομικών στο
Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον, αναφορικά με το μέλλον της
αμερικανικής μεσαίας τάξης.
Όπως έγραψε, οι ΗΠΑ θεωρούνται το έθνος της μεσαίας τάξης.
Εκεί οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν απλά μια άνετη ζωή και
δεν είναι ούτε πολύ πλούσιοι ούτε πολύ φτωχοί.
Αυτή η έννοια αμφισβητείται τελευταία. Η ανισότητα στα
εισοδήματα έχει αυξηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’80
και το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών είναι σήμερα χαμηλότερο
από το 1999. Η κατάσταση της μεσαίας τάξης έχει αναδειχθεί
σε φλέγον πολιτικό ζήτημα.
Παρ’ όλα αυτά, οι τελευταίες τάσεις ανοίγουν ένα παράθυρο
αισιοδοξίας όταν εξετάσει κανείς τα δεδομένα πιο
κατασταλαγμένα. Μέσω κάποιων οδών δημιουργείται μια ευκαιρία
αναγέννησης της μεσαίας τάξης.
Η εξασθένηση των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης πηγάζει από
μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του ανταγωνισμού
από το εξωτερικό, της τεχνολογικής προόδου που ωφελεί τους
εργαζόμενους με υψηλές ικανότητες και της επίμονης φτώχειας.
Ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός που δέχεται ο αμερικανικός
μεταποιητικός κλάδος προέρχεται από την Κίνα. Οι τελευταίες
μελέτες καταδεικνύουν πως η οικονομική επίδραση που ασκήθηκε
από την Κίνα στις ΗΠΑ ήταν πολύ μεγαλύτερη και πιο επίπονη
απ’ ό,τι είχαν υπολογίσει αρχικά οι οικονομολόγοι. Η
ανάπτυξη της μεταποίησης στην Κίνα διατήρησε σε χαμηλά
επίπεδα την αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ. Παράλληλα, η αύξηση
της ζήτησης για εμπορεύματα από την Κίνα οδήγησε σε άνοδο
τις τιμές των πρώτων υλών. Βέβαια, οι φθηνότερες εισαγωγές
από την Κίνα μπορεί να περιόρισαν το κόστος διαβίωσης στις
ΗΠΑ, αλλά αυτό δεν παρηγορεί ιδιαίτερα εκείνους που έμειναν
άνεργοι ή υπέστησαν μείωση των μισθών τους.
Εντούτοις, μπορεί να έρχονται καλύτερες εποχές. Οι
υψηλότεροι μισθοί στην Κίνα –και σε άλλα αναδυόμενα κράτη–
περιορίζουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των οικονομιών τους.
Ακόμη πιο σημαντικό για τους Αμερικανούς είναι ότι, όσο η
Κίνα ωριμάζει τεχνολογικά, είναι πολύ πιθανό να ανοίξει
διαύλους καινοτομιών για τους καταναλωτές, δημιουργώντας ένα
καθαρό όφελος για τις ΗΠΑ.
Η Κίνα έχει ήδη επεκταθεί στην παραγωγή πάνελ ηλιακής
ενέργειας και ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων. Είναι πολύ πιθανό
να συμμετάσχει ενεργά σε καινοτομίες, όπως τα αυτόματα
αυτοκίνητα, τα drones καταναλωτών και σε πολλούς άλλους
τομείς. Η κινεζική κυβέρνηση διοχετεύει κεφάλαια για έρευνες
στη βιοτεχνολογία. Στις εφαρμογές κινητής και στις
ηλεκτρονικές πληρωμές, η Κίνα έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ.
Φανταστείτε έναν κόσμο όπου οι καινοτομίες της Κίνας ωφελούν
τους Αμερικανούς με τον ίδιο τρόπο που οι ΗΠΑ ωφέλησαν την
Ευρώπη και αντιστρόφως.
Βέβαια, ο ανταγωνισμός θα ενταθεί και μπορεί να χαθούν
θέσεις εργασίας σε ορισμένους τομείς. Αλλά η αναγνώριση
μόνον των αρνητικών πραγμάτων θα ήταν κάτι εξαιρετικά
στενοκέφαλο. Στην πραγματικότητα, οι καινοτόμοι δεν
αντιλαμβάνονται όλα τα οφέλη που φέρνουν στον κόσμο. Μόλις
κυκλοφορήσει μια ιδέα, τα πλεονεκτήματά της εξαπλώνονται,
φθάνοντας μέχρι τις ΗΠΑ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο
Amazon Echo, ένας υπολογιστής που εκτελεί προφορικές
εντολές. Μπορεί να παίξει μουσική, να καλέσει μια υπηρεσία
αυτοκινήτου ή να κάνει μια λίστα για ψώνια. Φανταστείτε,
λοιπόν, έναν χώρο εργασίας που θα είναι πλήρως εξοπλισμένος
με υπολογιστές που εκτελούν προφορικές εντολές, καθώς
περισσότεροι άνθρωποι μεγαλώνουν σε έναν κόσμο υψηλής
τεχνολογίας.
Επιπροσθέτως, η ανισότητα των εισοδημάτων μπορεί να
αντιστραφεί μέσα από την εξέλιξη των κανόνων της κοινωνίας.
Ολοι αυτοί οι μηχανισμοί δεν θα αναπτυχθούν απαραιτήτως
αρμονικά, αλλά σε διαφορετικές ταχύτητες ο καθένας.
Εντούτοις αλλαγές ήδη λαμβάνουν χώρα σε έναν περιορισμένο
βαθμό. Παράλληλα δεν απαιτείται καμία απόφαση σε πολιτικό
επίπεδο και έτσι μπορεί να υπερκεραστεί κάθε ενδεχόμενο
εμπόδιο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι στις ΗΠΑ θεωρούν πως υπάρχει αρκετή
αδικία στο υφιστάμενο πολιτικό σύστημα, όπως κακές πολιτικές
που ωφελούν τους εύπορους και δημιουργούν εμπόδια για τους
φτωχούς και λιγότερο μορφωμένους πολίτες. Η ανάγκη για
αλλαγή όλων αυτών των πολιτικών θα εξακολουθήσει,
αναμφίβολα, να βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής
διαμάχης.
Υπάρχει λόγος να πιστέψει κανείς πως όταν οι τάσεις
ανισότητας αντιστρέφονται –οτιδήποτε και αν σημαίνει αυτό–
αυτό οφείλεται σε διαδικασίες που εξελίσσονται εκτός
πολιτικής. Η τεχνολογία και το εμπόριο μπορούν να βοηθήσουν
στην αποκατάσταση της ευημερίας στη μεσαία τάξη. |
