|
Η Σαουδική Αραβία και το Ιράν παίζουν ένα πολιτικό παιχνίδι
με το πετρέλαιο. Αυτή η διαμάχη ήταν ο λόγος που δεν
επιτεύχθηκε συμφωνία για «πάγωμα» της παραγωγής στις 17
Απριλίου, αν και ήταν πολλές οι κυβερνήσεις από τα 13
κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ που ήθελαν να βρεθεί κοινό έδαφος
προκειμένου να στηριχθούν οι τιμές του πετρελαίου, που έχουν
διολισθήσει επικίνδυνα χαμηλά.
Όπως έγραφε προσφάτως σε ένα αρκετά ενδιαφέρον άρθρο το
Reuters,
οι παλαιότεροι αντίπαλοι της Μέσης Ανατολής, η Τεχεράνη και
το Ριάντ, θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα των παγκόσμιων
αγορών ενέργειας. Αποδείχθηκε πως ο ΟΠΕΚ δεν ήταν
αποτελεσματικός διαιτητής αυτής της διαμάχης μεταξύ Ριάντ
και Τεχεράνης, η οποία επανέρχεται δυναμικά στις διεθνείς
αγορές ενέργειας μετά την άρση μακροχρόνιων κυρώσεων από τη
Δύση.
Επί της ουσίας, αυτή η διαμάχη αφορά το ποιος είναι αρχηγός
της αγέλης στη Μέση Ανατολή. Οι επικριτές ισχυρίζονται πως ο
οργανισμός είναι ένα καρτέλ, το οποίο προσαρμόζει την
προσφορά «μαύρου χρυσού» για να ικανοποιήσει τα κίνητρα των
ισχυρότερων μελών του και όχι τις ανάγκες για την επίτευξη
κάποιας ισορροπίας στις διεθνείς αγορές. Εχουν δίκιο σε ό,τι
αφορά τη μορφή που έχει πάρει σήμερα.
Η επιρροή του ΟΠΕΚ στις διεθνείς τιμές πετρελαίου πηγάζει
από την τεράστια παραγωγή του ισχυρότερου μέλους του, δηλαδή
της Σαουδικής Αραβίας. Εχοντας τη δυνατότητα άντλησης 1,25
εκατ. βαρελιών αργού πετρελαίου την ημέρα –αρκετό για να
καλύψει το 13% της παγκόσμιας ζήτησης– το αραβικό βασίλειο
έχει τη μεγαλύτερη σφαίρα επιρροής στον οργανισμό. Το
έλλειμμα εκτελεστικής εξουσίας έχει επιτρέψει στον άπειρο
αλλά πανίσχυρο διάδοχο του θρόνου, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν
Σαλμάν, να παίξει ένα πολιτικό παιχνίδι με το πετρέλαιο,
μπλοκάροντας τη χάραξη μιας συμφωνίας στις 17 Απριλίου
επειδή το Ιράν δεν ήθελε να συμμετάσχει.
Στην τρέχουσα μορφή του, ο οργανισμός εξαρτάται από τις
αποφάσεις του Ριάντ αντί της γενικής γραμματείας στη Βιέννη.
Εν τούτοις, εάν προωθηθούν ορισμένες μεταρρυθμίσεις με στόχο
τη διεύρυνση και επέκταση των αρμοδιοτήτων του, ίσως να
μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας παγκόσμιος επιθεωρητής της
πετρελαϊκής βιομηχανίας. Αντί να συναντιούνται οι
κυβερνήσεις των κρατών-μελών για να συζητήσουν την πορεία
των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, θέτοντας
αόριστους και μη δεσμευτικούς στόχους για το ένα τρίτο της
παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, ο ΟΠΕΚ θα πρέπει να
επικεντρώνεται σε μια αυστηρή ατζέντα. Μια τέτοια ισχύ,
ενδεχομένως, να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των
ποσοστώσεων και των ορίων στην ημερήσια παραγωγή «μαύρου
χρυσού». Κατά συνέπεια θα είναι ευκολότερη η διαχείριση των
διεθνών τιμών στις περιόδους ανάπτυξης ή κρίσης της
πετρελαϊκής βιομηχανίας.
Σε αυτήν τη φάση, οι τιμές του πετρελαίου έχουν παρουσιάσει
δραματική πτώση, που εξελίσσεται εδώ και ενάμιση χρόνο. Η
κάθοδός τους έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία και έχει πλήξει
τους προϋπολογισμούς των πετρελαιοπαραγωγών κρατών εντός και
εκτός ΟΠΕΚ. Στις ΗΠΑ, οι εταιρείες σχιστολιθικού πετρελαίου
βάζουν λουκέτο η μία μετά την άλλη. Η Ρωσία, η οικονομία της
οποίας στηρίζεται από τα πετρελαϊκά έσοδα, είχε καταλήξει
μέσα Φεβρουαρίου σε προκαταρκτικό σχέδιο με τη Σαουδική
Αραβία για το «πάγωμα» της παραγωγής, το οποίο ανετράπη από
την ασυμφωνία του Ριάντ με την Τεχεράνη.
Ο οργανισμός θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ασκεί κάποια
εξουσία. Η γενική γραμματεία δεν έχει την αρμοδιότητα να
επιβάλλει πρόστιμα ή να εξασφαλίζει την υλοποίηση των
συμφωνιών ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Δηλαδή οι κυβερνήσεις
έχουν το δικαίωμα να απέχουν από τις αποφάσεις του ΟΠΕΚ και
να ακολουθούν τη δική τους πολιτική. Ισως θα ήταν καλύτερα
εάν ήταν δεσμευτική η εφαρμογή των αποφάσεων, όπως συμβαίνει
με την περίπτωση του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας στον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα.
Το Ιράν και η Σαουδική Αραβία έχουν την ελευθερία να
λογομαχούν όσο επιθυμούν. Παρ’ όλα αυτά, δεδομένων των
απειλών από τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου και
χωρών εκτός ΟΠΕΚ, τα κράτη-μέλη του οργανισμού θα ήταν σε
καλύτερη μοίρα εάν το καρτέλ λειτουργούσε με μεγαλύτερη
πυγμή. |
