|
Όπως προσφάτως έγραψε ο
Jonathan Soble
στους
New York Times
η οικονομία της Ιαπωνίας έχει συρρικνωθεί τόσες φορές τα
τελευταία χρόνια ώστε έχει αρχίσει να χάνεται το νόημα της
ύφεσης. Αν μια οικονομία συρρικνώνεται σχεδόν τόσο συχνά όσο
αναπτύσσεται, τι σημαίνει μια μοναδική περίοδος ύφεσης για
τη γενικότερη κατάστασή της; Μετά τη συρρίκνωση του δευτέρου
τριμήνου, υπάρχουν ενδείξεις ότι ενδέχεται να συρρικνώθηκε
και στη διάρκεια του τρίτου, εν μέρει εξαιτίας της
επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας.
Οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι η ύφεση θα είναι ήπια και
βραχυχρόνια, ωστόσο το βαθύτερο δίδαγμα φαντάζει περισσότερο
προβληματικό: Σχεδόν τρία χρόνια μετά την άνοδο του
πρωθυπουργού Σίνζο Αμπε στην εξουσία με την υπόσχεση να
θέσει τέρμα στην οικονομική στασιμότητα, η αποφασιστική ρήξη
με το παρελθόν εξακολουθεί να φαντάζει μακρινή. Οι μαζικές
αγορές κρατικών ομολόγων από την Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ)
έπαιξαν κομβικό ρόλο στην πολιτική που ακολούθησε ο κ. Αμπε,
αν και πέρυσι η ατυχής αύξηση του φόρου επί των πωλήσεων (σ.σ.
ένα είδος ΦΠΑ) και φέτος η επιβράδυνση της Κίνας έχουν
περιορίσει την αποτελεσματικότητα των μαζικών αγορών
ομολόγων από την BoJ.
Ομως οι ειδικοί επιμένουν ότι το θεμελιώδες πρόβλημα είναι
πως δεν αναπτύσσεται, ούτως ή άλλως, η ιαπωνική οικονομία.
Μία από τις λίγες σαφείς επιτυχίες του προγράμματος Αμπε
ήταν η άνοδος των ιαπωνικών μετοχών. Αλλοι τομείς της
ιαπωνικής οικονομίας φαίνονται όμως λιγότερο δυνατοί. Ενας
από τους βασικούς στόχους, η δημιουργία ισχυρής και βιώσιμης
ανόδου των τιμών καταναλωτή, «παραμένει φευγαλέος» λέει ο κ.
Ναοχίκο Μπάμπα, επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs
για την Ιαπωνία, όπως και η αύξηση των εισοδημάτων και η
απάλειψη κανονιστικών εμποδίων για το επιχειρείν. Υποτίθεται
ότι η επίτευξη προόδου σε όλους αυτούς τους τομείς θα
ενίσχυε τον μεταβολισμό της ιαπωνικής οικονομίας και μαζί
την αναπτυξιακή προοπτική της. Η κεντρική τράπεζα της
Ιαπωνίας διαδραμάτισε σημαντικότερο ρόλο από αυτόν που της
αναλογούσε σε αυτή την προσπάθεια. Υπό τον πρόεδρό της,
Χαρουχίκο Κουρόντα, ακολουθεί στρατηγική «ποσοτικής
χαλάρωσης» (σ.σ. μαζικές αγορές ομολόγων) παρόμοια με αυτήν
που υιοθέτησε η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα μετά την
παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η συνεδρίαση της Τράπεζας
της Ιαπωνίας αυτή την εβδομάδα (σ.σ. Παρασκευή) συμπίπτει με
την ανακοίνωση των εξαμηνιαίων προβλέψεων για την ανάπτυξη
και τον πληθωρισμό, προβλέψεις που είναι πιθανό να
φανερώσουν αυξημένη απαισιοδοξία. Πέρυσι ο κ. Κουρόντα
συνδύασε χρονικά τη δημοσίευση των προβλέψεων με την
ανακοίνωση νέων μέτρων στήριξης της οικονομίας,
αιφνιδιάζοντας τους επενδυτές. Σήμερα ο κ. Κουρόντα
προσπαθεί να μην καλλιεργήσει μεγάλες προσδοκίες,
επιμένοντας ότι είναι επαρκής η νομισματική πολιτική της
τράπεζας.
Η οικονομική ομάδα του κ. Αμπε, η οποία συνήθως υποστηρίζει
ανοιχτά την ανάληψη δράσης από την κεντρική τράπεζα, αυτή τη
φορά εμφανίζεται ύποπτα μετρημένη. «Η Τράπεζα της Ιαπωνίας
ενδέχεται να μη χαλαρώσει σύντομα την πολιτική της», δήλωσε
ο υπουργός Οικονομικών Τάρο Ασο μιλώντας στην ιαπωνική
δημόσια τηλεόραση (NHK). Ο κ. Αμπε εξακολουθεί να δίνει
φιλόδοξες υποσχέσεις. Τον προηγούμενο μήνα έθεσε ως στόχο
την αύξηση του ιαπωνικού ονομαστικού ΑΕΠ στα 600 τρισ. γιεν
έως το 2020 ή λίγο μετά. Πρόκειται για αύξηση της τάξεως του
20% από το σημερινό επίπεδο. Ο κ. Αμπε δεν διευκρίνισε πώς
μια οικονομία που δεν έχει καταφέρει να αναπτυχθεί εδώ και
δύο δεκαετίες θα καταφέρει να επεκταθεί κατά περίπου 20% σε
μόλις πέντε χρόνια. Οι τολμηρές ανακοινώσεις είναι το σήμα
κατατεθέν της οικονομικής πολιτικής Αμπε, τμήμα της
προσπάθειας να αλλάξει η «αποπληθωριστική νοοτροπία» της
Ιαπωνίας, όπως το έθεσε ο κ. Κουρόντα. Ομως, μετά τρία
χρόνια με φτωχά, κυρίως, αποτελέσματα, πολλοί αρχίζουν να
αμφισβητούν την αρχιτεκτονική της οικονομικής πολιτικής
Αμπε, περιλαμβανομένης της οικονομικής ελίτ. |
