|
Η Σαουδική Αραβία μαζί με τη Ρωσία είναι οι χώρες οι οποίες
βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο του οικονομικού ενδιαφέροντος,
όσον αφορά τις επιπτώσεις στις τοπικές οικονομίες από την
πορεία του «μαύρου χρυσού». Όπως σημείωναν πριν από μερικές
ημέρες οι
New York Times
έναν χρόνο αφότου ανήλθε στον ηγετικό κύκλο της Σαουδικής
Αραβίας, ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν κινείται γρήγορα,
ώστε να φέρει επανάσταση στην οικονομία της χώρας με τρόπους
που αφήνουν ελπίδες για την εφαρμογή ακόμη ευρύτερων
μεταρρυθμίσεων. Το σχέδιο που αποκάλυψε την περασμένη
Δευτέρα έχει προκαλέσει ενθουσιασμό στη Σαουδική Αραβία αλλά
και στο εξωτερικό. Το ερώτημα είναι κατά πόσο μπορεί να το
φέρει εις πέρας ο άπειρος αλλά όλο και πιο ισχυρός γιος του
βασιλιά Σαλμάν. Τη μεγαλύτερη προσοχή τράβηξε το τμήμα του
σχεδίου, το οποίο ονομάζεται «Σαουδαραβικό Οραμα 2030» που
αφορά τη μείωση της εξάρτησης από τις πωλήσεις πετρελαίου,
εξάρτηση που καθιστά ευάλωτη τη χώρα στην πτώση της τιμής
του. Για να πετύχει την απεμπλοκή της οικονομίας από το
πετρέλαιο, χωρίς ταυτόχρονα να προκαλέσει πτώση του βιοτικού
επιπέδου, η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας σκοπεύει να
πωλήσει μετοχές στη γιγάντια κρατική εταιρεία πετρελαίου, τη
Saudi Aramco και να διοχετεύσει τους πόρους σε δημόσιο
ταμείο επενδύσεων και να μεταφέρει στον ιδιωτικό τομέα
ζωτικής σημασίας υπηρεσίες όπως η υγεία, η παιδεία και τα
αεροδρόμια. Η εξάρτηση του έθνους από το πετρέλαιο θα
μειωθεί ακόμη περισσότερο και η οικονομία θα βασίζεται πλέον
σε περισσότερους τομείς, μέσω της επένδυσης στην ηλιακή και
την αιολική ενέργεια, της ανάπτυξης του μικρού αμυντικού
τομέα και του ανοίγματος της αγοράς της χώρας «σε πλέον
εξαιρετικά ταλέντα και στις καλύτερες επενδύσεις παγκοσμίως».
Αυτές οι προθέσεις είναι ενθαρρυντικές. Όμως προηγούμενες
μεταρρυθμιστικές προσπάθειες είχαν αποφέρει μέτρια
αποτελέσματα, ενώ και αυτή τη φορά υπάρχουν σημαντικά
εμπόδια. Μπορεί ο πρίγκιπας να έχει εδραιώσει την εξουσία
του στα οικονομικά υπουργεία και να απολαμβάνει τη σαφή
στήριξη του πατέρα του, ωστόσο δεν είναι σαφές αν θα
καταφέρει να διαχειριστεί τα αντικρουόμενα συμφέροντα εντός
της βασιλικής οικογένειας, της επιχειρηματικής κοινότητας,
του θρησκευτικού κατεστημένου και μεγάλου μέρους του
πληθυσμού.
Θα είναι πολύ μεγάλη πρόκληση η δημιουργία εκατομμυρίων
θέσεων εργασίας για τους νέους της Σαουδικής Αραβίας.
Κακομαθημένοι από τα έσοδα που προέρχονται από το πετρέλαιο
επί δεκαετίες, πολλοί νέοι Σαουδάραβες δεν έχουν την
εκπαίδευση, τις τεχνικές δεξιότητες και την εργασιακή ηθική
που είναι απαραίτητα για εργασία στον ιδιωτικό τομέα. Ο
νεαρός πρίγκιπας κάνει λόγο για τη δημιουργία εκπαιδευτικού
συστήματος «ευθυγραμμισμένου με τις ανάγκες της αγοράς»,
στόχος που είναι κρίσιμης σημασίας αλλά που έρχεται σε
αντίθεση με το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα που
περιστρέφεται γύρω από τη θρησκεία. Είναι επίσης αμφίβολο
κατά πόσο το βασίλειο και η αυταρχική κυβέρνησή του μπορεί
να δημιουργήσει το είδος κανονιστικού και νομικού πλαισίου
που είναι απαραίτητο για την ύπαρξη μεγάλου ιδιωτικού τομέα.
Οι διεθνείς επιχειρήσεις θέλουν να ξέρουν ότι είναι σαφείς
οι κανόνες και ότι μπορούν να επιλύονται με βάση τον νόμο οι
εμπορικές διαφορές. Πολλές τέτοιες επιχειρήσεις μπορεί να
μην αισθάνονται άνετα να επενδύσουν σε μια χώρα όπου
πανίσχυροι κληρικοί ελέγχουν τη θρησκευτική ζωή και εκτελούν
διαφωνούντες και όσους κριθούν ότι παραβιάζουν θρησκευτικές
πρακτικές και τον ισλαμικό νόμο.
Παρ’ όλα αυτά η πρωτοβουλία του πρίγκιπα Μοχάμεντ υποδηλώνει
ότι είναι δυνατή η εφαρμογή ευρύτερων μεταρρυθμίσεων σε μια
χώρα όπου οι γυναίκες είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας, οι
σιίτες περιφρονημένοι και οι ξένοι εργάτες δεν διαθέτουν
πραγματική νομική υπόσταση. Ο πρίγκιπας δεν υποκρίνεται ότι
σκοπεύει να αναγνωρίσει βασικά δικαιώματα και ελευθερίες σε
όλους, ωστόσο εξυμνεί τη μετριοπάθεια, την ανεκτικότητα και
την ισότητα, λέει ότι θα υπάρξουν περισσότερες ευκαιρίες για
τις γυναίκες και αναφέρει την πιθανότητα να χορηγήσει «πράσινες»
κάρτες στους ξένους εργάτες. Δηλώνει ότι η κουλτούρα και η
διασκέδαση αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα μιας υγιούς κοινωνίας
και ότι θα ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των γυναικών στα σπορ.
Φαίνεται να κατανοεί ότι είναι αναγκαίες οι παραπάνω
μεταρρυθμίσεις ώστε να έχει καλύτερο μέλλον η δυσλειτουργική
χώρα του. |
