|
Η Ισπανία είναι μία από τις ταχύτερα
αναπτυσσόμενες οικονομίες της
Ευρώπης, αλλά η δημογραφική της
κατάσταση συνιστά μια επικίνδυνη
ωρολογιακή βόμβα. Και από ό,τι
φαίνεται, οι πολιτικοί και
οικονομικοί παράγοντες δεν είναι
πρόθυμοι να τη δουν κατάματα ούτε
και να την αντιμετωπίσουν
αποτελεσματικά. |
|
Για την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος
απαιτείται συναίνεση μεταξύ των κομμάτων και
μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για να διαχειριστούν
οι πολιτικοί το βάρος το οποίο θα επωμιστεί το
σύστημα προνοίας, καθώς και τον αντίκτυπο στις
προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας.
Ομως, οι πιθανότητες να υπάρξει τέτοια ευρεία
συμμαχία φαίνονται λίγες ενόψει των επικείμενων
εκλογών στην Ισπανία. Ο νέος εκλογικός γύρος
ήταν αναγκαίος, επειδή στην προηγούμενη εκλογική
αναμέτρηση δεν κατέστη δυνατός ο σχηματισμός
κυβέρνησης.
Ενα χαρακτηριστικό μέγεθος για την κατάσταση του
δημογραφικού προβλήματος στην Ισπανία είναι το
εξής: Το 2015, ποσοστό χαμηλότερο του ενός
πέμπτου του πληθυσμού της χώρας ήταν 65 ετών και
άνω. Ωστόσο, αυτή η ηλικιακή ομάδα, το 2050 θα
αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του συνολικού
πληθυσμού της χώρας και θα είναι ένα από τα
υψηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σύμφωνα
με την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσίας
(Eurostat). Επίσης σημειώνεται ότι το ποσοστό
γεννητικότητας στην Ισπανία είναι από τα
χαμηλότερα στην Ευρώπη, με 1,32 γεννήσεις ανά
γυναίκα.
Ταυτόχρονα, αυξάνεται το προσδόκιμο όριο ζωής. Η
αύξηση των γεννήσεων *στην Ισπανία παρατηρήθηκε
με καθυστέρηση, σε σύγκριση με άλλα κράτη της
Δυτικής Ευρώπης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το
προσδόκιμο ζωής των Ισπανών να είναι υψηλότερο,
σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ενδεικτικά
αναφέρεται ότι το προσδόκιμο όριο ζωής για τις
γυναίκες είναι 86,1 ετών. Η αύξηση του
προσδόκιμου ορίου επιβαρύνει περαιτέρω το
ασφαλιστικό σύστημα και αυτό με τη σειρά του το
δημοσιονομικό πρόβλημα.
Παράλληλα, η Ισπανία βρίσκεται αντιμέτωπη με
κύμα μετανάστευσης στο εξωτερικό. Η φυγή
οικονομικά ενεργών Ισπανών σε άλλες χώρες
επιδεινώνει την κατάσταση.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι από 2012 και μετά ο
συνολικός πληθυσμός της χώρας συρρικνώνεται
σταθερά και έως το 2029 θα έχει μειωθεί περίπου
κατά 1 εκατομμύριο άτομα. Δηλαδή, θα έχει
μεταναστεύσει το 2,2% του συνολικού πληθυσμού,
σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Εθνικής
Στατιστικής Υπηρεσίας.
Ετσι, ολοένα και λιγότεροι οικονομικά ενεργοί
άνθρωποι θα στηρίζουν έναν αυξανόμενο πληθυσμό
των ηλικιωμένων Ισπανών. Η αναλογία νεότερων (16
- 64 ετών) και μεγαλύτερων (65 ετών και άνω) θα
έχει επιδεινωθεί περισσότερο από δύο φορές μέχρι
το 2050, φθάνοντας στο 62,3%. Υψηλότερους
δείκτες στην Ευρωπαϊκή Ενωση εμφανίζουν μόνον η
Ελλάδα και η Πορτογαλία.
Οσο αβέβαιες κι αν μπορεί να θεωρηθούν οι
μακροπρόθεσμες προβλέψεις, δεν παύουν, ωστόσο,
να αντανακλούν τους κινδύνους. Υπό το πρίσμα του
υφιστάμενου διανεμητικού συστήματος, οι
συντάξεις θα έχουν αξία 30% μικρότερη έως το
2050, σύμφωνα με υπολογισμούς του οικονομολόγου
Χαβιέρ Χιμένεθ–Ντιάθ.
Το σύστημα υγείας, το οποίο τελεί υπό τη
διαχείριση των επιμέρους αυτόνομων περιφερειών
της Ισπανίας, θα δεχθεί μακροπρόθεσμα ισχυρές
πιέσεις και ο ρυθμός ανάπτυξης θα κλονιστεί.
Η Bank of America Merrill Lynch εκτιμά πως η
δυνητική μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Ισπανίας
στην καλύτερη εκδοχή της ακολουθεί εκείνη της
οικονομίας της Ιταλίας, την οποία οι επενδυτές
τυπικά θεωρούν ως πιο βραδεία και λιγότερη
φιλική προς τις μεταρρυθμίσεις.
Πιθανώς, η λήψη μέτρων για την τόνωση της
οικονομίας, την προσέλκυση μεταναστών και την εκ
βάθρων αναθεώρηση του συνταξιοδοτικού συστήματος
να βοηθήσει την Ισπανία.
Εξίσου πιθανό είναι ότι δεν πρόκειται να
υιοθετηθούν τέτοια μέτρα στο άμεσο μέλλον,
δεδομένου ότι οι πολιτικοί δεν κατάφεραν καν να
συμφωνήσουν για σχηματισμό κυβέρνησης στις
προηγούμενες εκλογές.
FIONA MAHARG - BRAVO / REUTERS |
