|
Σύμφωνα με τα όσα έγραψαν προσφάτως οι
Ashoka Mody
και
Guntram Wolff
του εξαιρετικού
Think Tank Bruegel,
οι
μεγάλες τράπεζες της Ευρωζώνης δημοσίευσαν κέρδη ρεκόρ. Οι
δοκιμασίες αντοχής που διενήργησε πέρυσι η ΕΚΤ έδειξαν ότι
οι μεγαλύτερες τράπεζες, αυτές με περιουσιακά στοιχεία άνω
των 500 δισ. ευρώ, κατάφεραν να περιορίσουν την έκθεσή τους
σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να αυξήσουν τις προβλέψεις
τους. Ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης εξακολουθεί
να αντιμετωπίζει προβλήματα. Είναι οι μικρές και οι μεσαίες
τράπεζες αυτές που είναι ευάλωτες και οι οποίες συνολικά
κατέχουν το 50% των περιουσιακών στοιχείων του τραπεζικού
συστήματος.
Σύμφωνα με την έρευνα για τις 130 μεγαλύτερες τράπεζες που
επιτηρεί απευθείας η ΕΚΤ, επιφανειακά οι τράπεζες φαίνονται
καλά κεφαλαιοποιημένες. Μόνο μία στις 10 μικρές τράπεζες
έχει ίδια κεφάλαια λιγότερα από το 3% των περιουσιακών της
στοιχείων, ενώ για τις μεσαίες η αναλογία διαμορφώνεται στο
1:6. Παρόλα αυτά εξακολουθούν να είναι ευάλωτες είτε επειδή
έχουν υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων είτε επειδή
δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους ώστε να καλύψουν δυνητικές
απώλειες από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Πρόκειται για
διαδεδομένο πρόβλημα που είναι ιδιαίτερα έντονο στις χώρες
που αντιμετώπισαν μεγάλες δυσκολίες από την αρχή της κρίσης.
Για να εντοπίσουμε τις προβληματικές τράπεζες κάναμε μια
απλή ερώτηση. Αν χρειαστεί να διαγραφεί το 65% των μη
εξυπηρετούμενων δανείων πόσες τράπεζες θα είχαν ακόμη
αναλογία ιδίων κεφαλαίων προς περιουσιακά στοιχεία που να
είναι τουλάχιστον 3%; Η απάντηση είναι σχεδόν ότι το ένα
τρίτο των μικρών τραπεζών (με το 40% των περιουσιακών
στοιχείων) θα αποτύγχανε, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα και
στις μεσαίου μεγέθους τράπεζες. Συγκριτικά μόνο 1 από τις 13
«μεγάλες» τράπεζες θα είχε πρόβλημα. Στην περίπτωση που
πραγματοποιούνταν το σενάριό μας, τα προβληματικά
περιουσιακά στοιχεία των μικρών και μεσαίων τραπεζών θα
ανέρχονταν στα 3,6 τρισ. ευρώ, περίπου το 38% των
περιουσιακών τους στοιχείων και το 16% των περιουσιακών
στοιχείων ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης.
Στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα οι
Ευρωπαίοι πολιτικοί και αξιωματούχοι φαίνεται να διαθέτουν
μόνο μια απάντηση: να ρίχνουν ακόμη περισσότερα κεφάλαια
στις τράπεζες. Και εμείς τασσόμαστε υπέρ των καλά
κεφαλαιοποιημένων τραπεζών, εστιάζοντας περισσότερο στα ίδια
κεφάλαια παρά στους ομιχλώδεις κανονιστικούς ορισμούς περί
ιδίων κεφαλαίων. Ομως το πραγματικό πρόβλημα στην Ευρώπη
είναι ότι οι προβληματικές τράπεζές της αντιμετωπίζουν
μακροχρόνια προβλήματα εταιρικής διακυβέρνησης. Συχνά είτε
είναι κρατικές τράπεζες ή έχουν δεσμούς με κυβερνήσεις.
Αποτελούν εδώ και χρόνια πηγή πελατειακών σχέσεων και κακών
δανειστικών πρακτικών. Ακόμη και αν ξεκαθαρίσει κάπως η
κατάσταση χάρη στο νέο σύστημα επιτήρησης, το ερώτημα
παραμένει: ποιον οικονομικό σκοπό εξυπηρετούν αυτές οι
τράπεζες; Τα συνεχιζόμενα προβλήματα στις μικρές ευρωπαϊκές
τράπεζες στέλνουν ένα μήνυμα: Η Ευρώπη έχει υπερβολικά
πολλές τράπεζες.
Εν κατακλείδι ο τραπεζικός τομέας της Ευρωζώνης χρειάζεται «κλάδεμα».
Στις ΗΠΑ έκλεισαν ή συγχωνεύτηκαν εκατοντάδες τράπεζες από
το ξέσπασμα της κρίσης μέχρι σήμερα. Η πλειοψηφία των
ενεργειών έγινε τάχιστα ώστε να μην κακοφορμίσει το πρόβλημα.
Στην Ευρωζώνη, μετά από πολλές προσπάθειες, πλέον διαθέτουμε
τα ίδια πρότυπα περί χρεοκοπίας τραπεζών σε όλα τα κράτη -μέλη.
Ωστόσο, στην πράξη δεν έχουν γίνει πολλά πράγματα. Παρά την
ύπαρξη κανόνων που προβλέπουν την επιβολή απωλειών στους
ιδιοκτήτες και τους πιστωτές των τραπεζών, εξακολουθεί να
υπάρχει διστακτικότητα.
Εχουμε ήδη καθυστερήσει πολύ να αναδιαρθρώσουμε επιθετικά,
να εξυγιάνουμε και να κλείσουμε τις πλέον αδύνατες από τις
τράπεζες της Ευρωζώνης. Η αποτυχία μας να το πράξουμε θα
λειτουργήσει ως τροχοπέδη στην ανάκαμψη της οικονομίας,
ακριβώς όπως έγινε και στην περίπτωση της Ιαπωνίας.
ASHOKA MODY, GUNTRAM WOLFF / BRUEGEL |
