|
Ένας συγκεκριμένος στόχος στην απόδοση των μακροπρόθεσμων
ομόλογων, όπως ανακοίνωσε χθες η Τράπεζα της Ιαπωνίας, θα
απομάκρυνε εμπόδια στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αλλά μπορεί, παράλληλα,
να δημιουργούσε νέα.
Όπως σχολίαζε το
Reuters,
ένας στόχος για αγορές ομολόγων με συγκεκριμένη, λίγο έως
πολύ, απόδοση –κοντά στο μηδέν τοις εκατό για την Ιαπωνία–
θα δημιουργούσε ασπίδα προστασίας στα επιτοκιακά περιθώρια
των τραπεζών, θα απομάκρυνε τις πιέσεις στην εφαρμογή του
προγράμματος αγορών κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ και θα
διαβεβαίωνε τους επενδυτές πως υπάρχει ένα πλαφόν στην
υποχώρηση των αποδόσεων. Ετσι, η νομισματική πολιτική θα
ήταν περισσότερο προβλέψιμη για τις τράπεζες και οι
διοικήσεις τους θα μπορούσαν να διοχετεύσουν αντίστοιχα
μέτρα στην οικονομία. Ισως, τελικά, να ήταν μια ελκυστική
επιλογή.
Με τον πληθωρισμό να απέχει από τον στόχο του 2%, η ΕΚΤ
δέχεται ακόμη περισσότερες πιέσεις για να επεκτείνει το
πρόγραμμα αγοράς τίτλων 1,74 τρισ. ευρώ, ή να αυξήσει την
παροχή δανείων με υπερβολικά χαμηλό κόστος ή και να μειώσει
τα αρνητικά επιτόκια ακόμη χαμηλότερα.
Αλλά η υιοθέτηση περισσότερων μέτρων στήριξης θα ωθούσε την
ΕΚΤ στα όρια του καταστατικού της, τα οποία για να καταφέρει
να ξεπεράσει πρέπει να προχωρήσει σε θεσμικές αλλαγές.
Ορισμένα μέλη του διοικητικού συμβουλίου είναι εντελώς
αντίθετα με αλλαγές στο καταστατικό της ΕΚΤ.
«Η κίνηση της Τράπεζας της Ιαπωνίας είναι ενδιαφέρουσα και
δημιουργεί κίνητρα, αλλά η Ευρωζώνη δεν έχει μια ενιαία
αγορά κρατικών ομολόγων αλλά 19. Οπότε μια ανάλογη
πρωτοβουλία θα ήταν δύσκολη στην εφαρμογή της και θα
οδηγούσε σε βαθιά νερά την ΕΚΤ», σχολίασε ο οικονομολόγος
της Berenberg Bank, Χόλγκερ Σμίτινγκ.
Ενα από τα προβλήματα της ΕΚΤ είναι ότι οι αποδόσεις των
περισσότερων γερμανικών ομολόγων είναι χαμηλότερες από
-0,4%, που είναι το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων για τις
εμπορικές τράπεζες.
Η ΕΚΤ δεν μπορεί να συμπεριλάβει στο πρόγραμμά της κρατικά
ομόλογα με χαμηλότερες αποδόσεις από το -0,4%. Κατά συνέπεια,
η ΕΚΤ θα έχει όλο και λιγότερες επιλογές για αγορές κρατικών
ομολόγων όσο υποχωρούν οι αποδόσεις των ομολόγων στην
ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης. Και αυτό θα θέσει σε
μεγαλύτερους περιορισμούς την ομαλή εκτέλεση και παράταση
του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων της ευρωτράπεζας
πέρα από την προθεσμία του Μαρτίου του 2017. Τότε, ίσως, να
είναι προτιμότερο να εγκαταλείψει το υφιστάμενο σύστημα στις
αγορές κρατικών ομολόγων, με βάσει το οποίο οι τοποθετήσεις
είναι ανάλογες του μεγέθους της οικονομίας. Αυτό θα σήμαινε
πως η ΕΚΤ θα μπορούσε να στηρίξει ένα κράτος-μέλος της
Ευρωζώνης που δέχεται πιέσεις ή, ακόμη χειρότερα, φλερτάρει
με τη χρεοκοπία και κινδυνεύει να αποκλειστεί από τις αγορές.
«Η ΕΚΤ είναι εξαιρετικά ευέλικτη και έχει καταφέρει πράγματα
που δεν θα μπορούσαμε να είχαμε φανταστεί», επισημαίνει ο
επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank, Γκιοργκ Κράιμερ. «Αλλά
είναι, παράλληλα, πολύ διστακτική στο να περάσει ορισμένες
κόκκινες νομικές γραμμές».
Σήμερα η ΕΚΤ στηρίζεται ήδη σε εργαλεία που δεν έχουν
δοκιμαστεί ξανά και οι υψηλοί αξιωματούχοι της μπορούν να
καταφύγουν σε άλλες, ευκολότερες επιλογές προτού αλλάξουν
ριζικά την πολιτική τους. Η ευρωτράπεζα έχει επίσης επίγνωση
των νομικών περιορισμών της. Χρειάστηκε να περάσουν ολόκληρα
χρόνια μέχρι να δώσουν τα δικαστήρια το πράσινο φως σε
τοποθετήσεις κρατικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Μια
νέα και ριζοσπαστική πρωτοβουλία που, ενδεχομένως, να
απέκλινε από τα αυστηρά όρια του καταστατικού της ΕΚΤ θα
συναντούσε μεγάλα εμπόδια.
Ωστόσο, η ΕΚΤ απέχει πολλά χρόνια από την υλοποίηση του
στόχου για την ενίσχυση του πληθωρισμού. Ισως, τελικά, να
είναι απαραίτητη μια ουσιαστική αλλαγή και νέα προσέγγιση.
«Θα ήταν εφικτός ένας στόχος στην καμπύλη αποδόσεων των
κρατικών ομολόγων;» είναι το ερώτημα που θέτει η RBC Capital
Markets. «Δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί κάτι τέτοιο». «Οπως
είναι προφανές και έχουμε επισημαίνει στο παρελθόν, τις
μεγαλύτερες πιέσεις δέχονται οι αγορές κρατικών ομολόγων
στην περιφέρεια της Ευρωζώνης. Θα ήταν ενδιαφέρον να δει
κανείς εάν ένα τέτοιο μέτρο θα αφορούσε τις χώρες-μέλη όπου
οι αποδόσεις των ομολόγων τους είναι υψηλότερες». |
