|
Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο είχε προσφάτως στους
New York Times o
διάσημος
Mohamed El Arian,
τονίζοντας ότι το παραγκωνισμένο από τα ζητήματα της
εσωτερικής ασφάλειας, της εξωτερικής πολιτικής και της
μετανάστευσης, το θέμα της οικονομίας αναμένεται να καταστεί
βασικό θέμα συζήτησης στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα
για τον Λευκό Οίκο.
Σύμφωνα με τα όσα έγραψε ο διάσημος άνθρωπος των αγορών,
αναμένεται να συζητηθούν δημοσίως δύο πιεστικά ερωτήματα:
Γιατί εξακολουθούν να είναι οι ΗΠΑ τόσο ανασφαλείς από
οικονομικής απόψεως; Και μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή
την ανασφάλεια προτού έρθει η επόμενη ύφεση; Η αμερικανική
οικονομία έχει αποτύχει επανειλημμένως να πετύχει την
ανάπτυξη για την οποία είναι ικανή. Παρά τη δημιουργία 6
εκατ. θέσεων εργασίας τα δύο τελευταία χρόνια, ο ρυθμός
αύξησης των μισθών παραμένει αναιμικός, έχει επιδεινωθεί η
οικονομική ανισότητα και υπερβολικά μεγάλος αριθμός
Αμερικανών δεν διαθέτει τα εφόδια για να ανταποκριθεί στις
διαρθρωτικές αλλαγές.
Σε κάθε περίπτωση.Η αύξηση της
απασχόλησης μετά την ύφεση και η άνιση ανάπτυξη έκτοτε
μπορεί να αποδοθούν σε έναν παράγοντα: μετά τις οικονομικές
διασώσεις που είχε εγκρίνει το Κογκρέσο το 2008, το βάρος
της οικονομικής πολιτικής έπεσε σχεδόν εξ ολοκλήρου στην
αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed). Αφότου βοήθησε τις
ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο να αποφύγει μια πολύχρονη ύφεση,
η Fed άρχισε να χρησιμοποιεί αντισυμβατικά μέτρα
νομισματικής πολιτικής προκειμένου να ενισχύσει την
κατανάλωση και τις επενδύσεις. Πράγμα που λειτούργησε, σε
κάποιο βαθμό. Ωστόσο δημιούργησε ένα σημαντικό κενό μεταξύ
τεχνητά διογκωμένων τιμών περιουσιακών στοιχείων και μάλλον
αδύναμων θεμελιωδών μεγεθών. Και στο τέλος, με αυτά τα
εργαλεία μπορεί μόνο να αγοράσει χρόνο μέχρι να δώσει
ευρύτερη πολιτική απάντηση το πολιτικό σύστημα. Τώρα ο
χρόνος τελειώνει. Εξαιτίας εσωτερικών αντιφάσεων οι
κεντρικοί τραπεζίτες είναι όλο και πιο απρόθυμοι ή ανίκανοι
να συνεχίσουν την πολιτική που εφάρμοζαν έως σήμερα. Η
συνέχεια θα εξαρτηθεί από εμάς. Το ένα μονοπάτι –όπου μια
ολοκληρωμένη απάντηση θα παραγκωνιστεί εξαιτίας της
συνεχιζόμενης δυσλειτουργίας του πολιτικού συστήματος– θα
μπορούσε να οδηγήσει σε ύφεση.
Το άλλο μονοπάτι –όπου μια διευρυνόμενη πολιτική απάντηση θα
ενισχυθεί σημαντικά από την καινοτομία και την παραγωγική
χρήση των μετρητών που διαθέτουν οι εταιρείες– θα μπορούσε
να απελευθερώσει ισχυρή και περιεκτική ανάπτυξη. Δεδομένης
της προοπτικής για αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία και
μεγαλύτερη αναταραχή στις αγορές, η νέα αμερικανική
κυβέρνηση θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να πείσει το Κογκρέσο
να εφαρμόσει μέτρα σε τέσσερις συγκεκριμένους τομείς. Πρώτον,
διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη καθυστερήσει
σημαντικά. Το Κογκρέσο πρέπει να μεταρρυθμίσει το φορολογικό
σύστημα, που περιλαμβάνει πολλές αντιαναπτυξιακές ρυθμίσεις,
να επενδύσει περισσότερο στις υποδομές, να επεκτείνει την
επανεκπαίδευση εργατών και να εκσυγχρονίσει το εκπαιδευτικό
σύστημα. Δεύτερον, η Αμερική πρέπει να μεταρρυθμίσει τη
δημοσιονομική πολιτική της, κυρίως να χρησιμοποιήσει αλλού
πόρους που σήμερα υποστηρίζουν τα πλουσιότερα στρώματα της
κοινωνίας και γενικά να περιορίσει το βάρος που προσθέτει
στην ανάπτυξη η οικονομική ανισότητα μέσω της περιορισμένης
καταναλωτικής ζήτησης. Τρίτον, οι πολιτικοί πρέπει να
αναλάβουν σύντομα δράση για να αντιμετωπίσουν το διογκούμενο
πρόβλημα των φοιτητικών δανείων. Τέταρτον, οι ΗΠΑ πρέπει να
πιέσουν αποφασιστικά ώστε να εφαρμοστούν κρίσιμης σημασίας
μεταρρυθμίσεις στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική υποδομή.
Η μεταρρύθμιση του ΔΝΤ καθυστέρησε απελπιστικά, σε μεγάλο
βαθμό εξαιτίας του Κογκρέσου. Το επόμενο βήμα πρέπει να
είναι η αφαίρεση δικαιωμάτων ψήφου από την Ευρώπη και η
παραχώρησή τους στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Προκαλεί
κατάπληξη το γεγονός ότι τόσο λίγοι πολιτικοί φαίνεται να
αντιλαμβάνονται την ανάγκη να εφαρμοστούν τέτοιες
μεταρρυθμίσεις κατά τον πρώτο χρόνο της νέας κυβέρνησης στην
εξουσία. Ακόμη και έτσι δεν θα έχει εξαφανιστεί η απειλή
μιας νέας ύφεσης – αυτή είναι η φύση των οικονομικών κύκλων.
Το ζήτημα είναι να περιορίσουμε την απειλή όσο είναι δυνατόν,
τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό, και να θέσουμε τα
θεμέλια για υψηλή, μακροπρόθεσμη και συνεκτική ανάπτυξη. |
