|
Αν και σε γενικές γραμμές έχει περάσει στα ψιλά, η
συνέντευξη τύπου και τα όσα είπε ο Μ. Ντράγκι την
προηγούμενη Πέμπτη δημιουργούν συγκρατημένη αισιοδοξία.
Δημιουργούν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι αφενός τα πράγματα
μπορεί να πηγαίνουν καλύτερα στην ευρωζώνη από ότι
πιστεύουμε οι περισσότεροι, αφετέρου ότι αν κάτι πάει
στραβά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να λάβει μια σειρά σημαντικών
δράσεων, βάζοντας την οικονομία στο σωστό δρόμο, αν και
σίγουρα υπάρχουν αρκετοί, που λαμβάνοντας υπόψη και τις
ιδιαιτερότητες της ευρωζώνης, εκφράζουν την ανησυχία τους.
Όπως είχε σχολιάσει ο κ. Holger Schmieding (επικεφαλής
οικονομολόγος της Berenberg Bank) την επομένη των
ανακοινώσεων, η ΕΚΤ θα κάνει ό,τι χρειαστεί ώστε να
διασφαλίσει τη συνέχεια της ανάκαμψης της οικονομίας της
Ευρωζώνης. Η Τράπεζα αναθεώρησε προς το χειρότερο τις
προβλέψεις της για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό,
τονίζοντας ότι μπορεί να υπάρξει και νέα επιδείνωση εξαιτίας
της αναταραχής που υπάρχει στις αναδυόμενες αγορές, της
μεταβλητότητας που παρατηρείται στα χρηματιστήρια αλλά και
από την ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ. Η
ΕΚΤ μπορεί να είναι πια λιγότερο αισιόδοξη, όμως δεν άλλαξε
θέση. Ωστόσο, οι διατυπώσεις που επέλεξε να χρησιμοποιήσει
υποδηλώνουν ότι δεν θα διστάσει να αυξήσει το ύψος του
προγράμματος αγοράς ομολόγων και να επεκτείνει τη διάρκειά
του πέραν του Σεπτεμβρίου του 2016 αν υπάρξει περαιτέρω
επιδείνωση των προβλέψεων για την ανάπτυξη και τον
πληθωρισμό.
Με τη δήλωση η ΕΚΤ δεν προανήγγειλε περαιτέρω ποσοτική
χαλάρωση. Αντί αυτού δήλωσε ότι αν επιδεινωθούν τα πράγματα,
τότε θα αναλάβει δράση. Παρ’ όλα αυτά η ΕΚΤ ήταν μάλλον
σαφής. Δεν θα χρειαστεί να υπάρξει σοβαρή επιδείνωση της
κατάστασης ώστε να υπάρξει νέα απάντηση της ΕΚΤ. Μπορούμε
συνεπώς να θεωρήσουμε τη χθεσινή δήλωση ως μια σαφή λεκτική
παρέμβαση. Μάλιστα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ κ. Μάριο Ντράγκι
τόνισε ότι οι χειρότερες προβλέψεις δεν περιλαμβάνουν τις
συνέπειες της επιδείνωσης που σημειώθηκε στις διεθνείς
αγορές από τα μέσα του Αυγούστου και μετά, γεγονός που
σημαίνει ότι η ΕΚΤ θεωρεί πολύ πιθανό η πραγματικότητα να
αποδειχτεί χειρότερη από τις πρόσφατες προβλέψεις της.
Ωστόσο, η ΕΚΤ «έκρινε ότι είναι πρόωρο να συμπεράνει κατά
πόσο αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να έχουν διαρκή
επίπτωση (στις προοπτικές για τον πληθωρισμό)... ή αν θα
πρέπει να θεωρηθούν παροδικές». Η ΕΚΤ δεσμεύτηκε να
παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, υπενθυμίζοντας στις αγορές
ότι «το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων παρέχει επαρκή ευελιξία
όσον αφορά την προσαρμογή του μεγέθους του, της σύνθεσης και
της διάρκειας του προγράμματος».
Βέβαια το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ παραμένει
πολιτικά αμφιλεγόμενο, ιδίως στη Γερμανία και σε ορισμένες
ακόμη χώρες του πυρήνα. Πέρα από την οικονομική λογική του
προγράμματος η ΕΚΤ θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της και την
πολιτική διάσταση. Ομως με την υποχώρηση των τιμών του
πετρελαίου να φέρνει την Ευρωζώνη πιο κοντά στο όριο του
πολυσυζητημένου, αλλά από οικονομικής απόψεως άσχετου σε
μεγάλο βαθμό, αρνητικού πληθωρισμού, η πολιτική αντίσταση σε
περαιτέρω ποσοτική χαλάρωση δεν αναμένεται να είναι
απαγορευτικά ισχυρή. Ιδίως αν επαληθευτεί τους επόμενους
μήνες η μείωση της ανάπτυξης και του πληθωρισμού. Εν
κατακλείδι, η ΕΚΤ έδειξε στις αγορές ότι διαθέτει ένα δίχτυ
ασφαλείας.
Όπως έγραψε ο Holger Schmieding στην περίπτωση που
καταστεί αναγκαίο η ΕΚΤ θα μπορούσε να ενισχύσει τα μέτρα
νομισματικής ενίσχυσης της οικονομίας. Πιθανότατα ώστε να
είναι έτοιμη από τεχνικής απόψεως να δράσει γρήγορα και
αποφασιστικά, η ΕΚΤ επέλεξε να αυξήσει το ποσοστό αγοράς
ομολόγων από μια συγκεκριμένη έκδοση από το 25% στο 33%
τηρουμένων κάποιων δικλίδων ασφαλείας.
Ενώ η αναταραχή που παρατηρείται στις αναδυόμενες αγορές
καθιστά περισσότερο αβέβαιη, βραχυπρόθεσμα, την προοπτική
για την ανάπτυξη και τη στάση που θα τηρήσει η ΕΚΤ, μπορούμε
να εντοπίσουμε ένα σαφές καθησυχαστικό στοιχείο στο χθεσινό
μήνυμα της ΕΚΤ: εξαιτίας της έλλειψης οποιασδήποτε σοβαρής
απειλής για άνοδο του πληθωρισμού, η Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα -όπως και πολλές ακόμη κεντρικές τράπεζες στον
ανεπτυγμένο κόσμο- θα μπορούσε να αναλάβει δράση ώστε να
ενισχύσει την εσωτερική ζήτηση εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Συνεπώς, η γνώση και μόνο ότι υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας
και ότι η ΕΚΤ δεν θα διστάσει να το χρησιμοποιήσει, θα
μπορούσε να αποσοβήσει την απειλή ενίσχυσης της αναταραχής
στις αγορές. Με λίγη τύχη, η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να
περιορίσει την ανάγκη να χρησιμοποιηθεί το δίχτυ ασφαλείας. |
