|
Τώρα που η Federal Reserve άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια, οι
άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να διαπιστώσουν
πως ο ενθουσιασμός με τα έκτακτα μέτρα έχει καταλαγιάσει.
Όπως πριν από μερικές ημέρες σχολίασε ο
James
Saft
στο
Reuters,
ακόμη
και προτού λάβει η Fed την απόφαση να αυξήσει τα επιτόκια
κατά 25 μονάδες βάσης (μ.β.) άλλες κεντρικές τράπεζες
επεδείκνυαν διστακτικότητα σχετικά με τη δέσμευσή τους να
διατηρούν τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα και να αγοράζουν
ομόλογα. Στις αρχές Δεκεμβρίου, η ΕΚΤ απογοήτευσε τις αγορές
και πρόδωσε τη διχογνωμία που έχει εκδηλωθεί στους κόλπους
της όταν μείωσε τα ήδη αρνητικά επιτόκια κατά μόλις 10 μ.β.
και παρέτεινε αλλά δεν επεξέτεινε το πρόγραμμα αγοράς
ομολόγων. Κι ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας προσάρμοσε το δικό
της πρόγραμμα αγοράς ομολόγων μετά την κίνηση της Fed την
περασμένη εβδομάδα, είχε προηγηθεί η απόφασή της στις 30
Οκτωβρίου να μη λάβει νέα και δυναμικότερα μέτρα, ενώ
παράλληλα παρέτεινε τα χρονικά όρια μέσα στα οποία οφείλει
να επαναφέρει τον πληθωρισμό στον στόχο του 2%.
Οπως ανέφερε ο Στίβεν Τζεν του hedge fund SLJ Macro
Partners, «οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες βλέπουν να έχουν
μειωθεί οι ευεργετικές συνέπειες της μη συμβατικής πολιτικής
τους, δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν την περαιτέρω χαλάρωση
και, γενικώς, δεν μπορούν πλέον να προκαλούν «σοκ και δέος»
στις αγορές.
Σχεδόν μόλις άρχισε η Fed να προωθεί μέτρα στήριξης της
αγοράς στην καρδιά της ύφεσης το 2008, τα κακά νέα ασκούσαν
μια περίεργη έλξη στους επενδυτές, καθώς τους υπόσχονταν
μεγαλύτερη και πολύ πιο δραστική στήριξη από τις κεντρικές
τράπεζες. Στόχος αυτής της πολιτικής ήταν να στηριχθούν οι
τιμές των περιουσιακών στοιχείων, όπως και έγινε. Τώρα που
ξετυλίχτηκε αυτή η στήριξη, μπορούμε να περιμένουμε το
αντίθετο αποτέλεσμα, μια υποχώρηση των τιμών των
περιουσιακών στοιχείων. Και ιδιαιτέρως αν οι θετικές
εξελίξεις στις ΗΠΑ επιτρέψουν στη Fed να διατηρήσει σε
ανοδική πορεία τα επιτόκια, ενώ οι αρνητικές εξελίξεις αλλού
δεν θα μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω στήριξη από την ΕΚΤ
ή την Τράπεζα της Ιαπωνίας.
Μολονότι η Ιαπωνία αποτελεί ειδική περίπτωση, μια ματιά στις
αλλαγές που ανακοίνωσε η κεντρική τράπεζά της μάς δίνει μια
ιδέα για το σε ποιο βαθμό χάνει έδαφος η πολιτική της
ποσοτικής χαλάρωσης. Παράλληλα με τις αγορές μακροπρόθεσμων
κρατικών ομολόγων, η κεντρική τράπεζα αύξησε το όριο των
αγορών που μπορεί να κάνει σε επενδύσεις ακινήτων και
ανακοίνωσε ότι θα δαπανήσει περίπου 2,5 δισ. δολάρια για να
αγοράσει funds που επενδύουν σε επιχειρήσεις. Η Τράπεζα της
Ιαπωνίας έχει ήδη στην κατοχή της τα περισσότερα από τα
περιουσιακά αυτά στοιχεία που βρίσκονται στη χώρα. Οι
προθέσεις της Τράπεζας της Ιαπωνίας είναι σαφείς και
αποκαλύπτουν την απογοήτευσή της σε ό,τι αφορά το πώς έχει
λειτουργήσει στην πράξη η ποσοτική χαλάρωση.
Η συλλογιστική της ποσοτικής χαλάρωσης εν μέρει βασιζόταν
στη δημιουργία συνθηκών που θα εξωθούσαν τις επιχειρήσεις να
επενδύσουν σε νέα παραγωγή καθώς θα υποχωρούσε το γιεν και
θα τους προσφέρονταν νέες αγορές. Αν είχε πράγματι
λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να έχει
οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής και των μισθών. Οι
ιαπωνικές επιχειρήσεις, όμως, εν μέρει επειδή
αντιλαμβάνονταν τη δημογραφική πραγματικότητα, αποφάσισαν να
διευρύνουν τα περιθώρια κέρδους τους και απέφυγαν να
μοιραστούν τα κέρδη με τους υπαλλήλους τους, απέφυγαν δηλαδή
να αυξήσουν τους μισθούς τους. Αν επεκτείνουμε αυτή τη
συλλογιστική, μπορεί να συμπεράνουμε πως η ποσοτική χαλάρωση
λειτουργεί περισσότερο ως επιδότηση στις επιχειρήσεις και
στους πλούσιους μετόχους τους. Ας ελπίσουμε πως το 2016 τα
στοιχεία θα πείσουν τις κεντρικές τράπεζες να επιβάλουν πιο
περιοριστική πολιτική, καθώς δεν φαίνεται να δικαιολογείται
η τήρηση της ίδιας χαλαρής πολιτικής. |
