|
Όπως σχολίαζε η
Le Monde,
πολύ
fair play, πραγματικά, αυτός ο Μπαράκ Ομπάμα απέναντι στους
Ευρωπαίους που ταλαντεύονται μεταξύ αναισθησίας και υστερίας
μπροστά στο άλμα προς το άγνωστο που έκαναν οι Βρετανοί, ο
Αμερικανός πρόεδρος είναι καθησυχαστικός: το Brexit δεν θα
φέρει, μας διαβεβαιώνει, «μεγάλες κατακλυσμιαίες αλλαγές».
Στο κάτω κάτω, σημειώνει, «οι θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες,
οι αρχές της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της οικονομίας της
αγοράς, αυτές δεν αλλάζουν».
Για λίγο, θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε ότι ο Μπαράκ Ομπάμα
έκανε τον κόπο να διασχίσει τον Ατλαντικό, τον Απρίλιο, για
να υπερασπιστεί την εκστρατεία του Remain σε μια ξένη εκλογή,
καθώς το ζήτημα θεωρήθηκε ζωτικής σημασίας για την
Ουάσινγκτον.
Για λίγο, θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε ότι στο παρελθόν είχε
προειδοποιήσει τους Βρετανούς, με κάποιες προσεκτικά
ενορχηστρωμένες διαρροές στον Τύπο, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο
αποσπασμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα έχανε σημαντικά
την αξία του για τις Ηνωμένες Πολιτείες, που θα στερούνταν
έτσι έναν πολύτιμο μοχλό επιρροής στα ευρωπαϊκά πράγματα.
Ισως το Brexit είναι πράγματι σχετικά χαμηλά στην κλίμακα με
τις κακοτυχίες του Λευκού Οίκου, σε σύγκριση με μια νίκη του
Ντόναλντ Τραμπ τον Νοέμβριο που θα ήταν ένας μεγάλος
κατακλυσμός. Αλλά η αλήθεια είναι πως το Brexit είναι ένα
σοβαρό πλήγμα για τους Αμερικανούς. Ευτυχώς, σε λίγες ημέρες,
η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στις 8 και 9 Ιουλίου στη Βαρσοβία
θα συγκεντρώσει τα 28 κράτη-μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας,
και θα τους δώσει την ευκαιρία να επαναβεβαιώσουν την δυτική
συνοχή.
Εκ πρώτης όψεως, η απόσταση των Βρετανών από την ευρωπαϊκή
ολοκλήρωση θα μπορούσε να είναι προς όφελος των Ηνωμένων
Πολιτειών, οι οποίες ενώ συνεχώς καλούν τους Ευρωπαίους να
αναλάβουν το μερίδιο τους από το βάρος της ασφάλειας του
δυτικού στρατοπέδου, δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι την ιδέα
μιας πολύ αυτόνομης ευρωπαϊκής άμυνας. Η ιδέα αυτή βασιζόταν
στον γαλλο-βρετανικό συμβιβασμό, καθώς Γαλλία και Ηνωμένο
Βασίλειο είναι οι μόνες δύο πραγματικές στρατιωτικές
δυνάμεις της ΕΕ, η κάθε μία με πυρηνικά όπλα και μια μόνιμη
έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Από αυτή
την άποψη, η γαλλο-βρετανική συνεργασία θα συνεχιστεί τώρα
εκτός της ΕΕ.
Στην πραγματικότητα, η ιδέα μιας ευρωπαϊκής άμυνας ήταν ήδη
σε πολύ κακή κατάσταση. Η πολιτική ασφάλειας και άμυνας της
ΕΕ, που ξεκίνησε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, δεν
απογειώθηκε ποτέ πραγματικά, και είναι το ΝΑΤΟ που έχει
παραμείνει ο πραγματικός φορέας ασφάλειας στην Ευρώπη.
Γιατί, λοιπόν, είναι το Brexit κακή είδηση για την
Ουάσιγκτον; Διότι, σε ένα πλαίσιο πολλών διεθνών κρίσεων,
τινάζει λίγο περισσότερο στον αέρα τη δυτική τάξη της
μεταπολεμικής περιόδου. Περισσότερο ψυχολογικό παρά θεσμικό,
το βρετανικό σοκ δείχνει ότι τίποτα δεν είναι μη αναστρέψιμο
στο διατλαντικό οικοδόμημα. Μερικοί συγκρίνουν το σοκ του
Brexit με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Αλλά με την
κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ, η Δύση ήταν στην πλευρά των
νικητών. Αυτή τη φορά, η δυναμική έχει αντιστραφεί: τώρα η
Δύση υπονομεύεται από μέσα. Ακρωτηριασμένη από την Βρετανία,
η ΕΕ χάνει το κύρος της. Χάνει, επίσης, ένα μέρος από την
δυνατότητά της να ενοχλεί την Ρωσία. Εκτός από τις χώρες της
Βαλτικής και κάποιες της μετα-κομμουνιστικής Κεντρικής
Ευρώπης, η ηπειρωτική Ευρώπη είναι πιο ελαστική προς τη
Μόσχα.
Ένας άλλος κόσμος χτίζεται με τους ελιγμούς της Κίνας, με
αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Τούρκος
πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και με διαφορετικές αξίες από
αυτές που θεωρεί «θεμελιώδεις» ο Μπαράκ Ομπάμα. Σε ένα
τέτοιο τοπίο, το συγκλονιστικό χτύπημα του Brexit ήταν το
τελευταίο πράγμα που ήθελε η Ουάσιγκτον. |
