|
Στην Αμερική, η αγορά ομολόγων των περιφερειακών αρχών
πάσχει σε απελπιστικό βαθμό από έλλειψη μηχανισμών επιβολής
ελέγχου.
Η κρίση χρέους που έχει πλήξει την υπεράκτια κτήση του
Πουέρτο Ρίκο αποτελεί το τελευταίο παράδειγμα που σκιαγραφεί
αυτή την έλλειψη. Τα πλήθη των ανόητων επενδυτών θα έπρεπε
να διδαχθούν κάτι από την περίπτωση αυτή και να επιδείξουν
περισσότερη σύνεση σε άλλες επικίνδυνες ζώνες.
Όπως έγραψε ο
Kevin Allison
στο
Reuters o
όρος «δυνάμεις ελέγχου της αγοράς ομολόγων» ανήκει σε
κάποιον στρατηγικό αναλυτή επενδύσεων ονόματι Εντ Γαρντενί,
που τον επινόησε τη δεκαετία του 1980. Εκτοτε επικράτησε η
πεποίθηση που εκφράζει αυτός ο όρος και η οποία έγινε
σταδιακά αποδεκτή ως ένα είδος σοφίας: πως, όταν οι αρμόδιες
αρχές και οι αξιωματούχοι τους δεν είναι πρόθυμοι να
επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στις δημόσιες δαπάνες,
παρεμβαίνουν οι αγορές, που αναλαμβάνουν αυτό το έργο
αυξάνοντας το κόστος του δανεισμού τους. Δεν συνέβη, όμως,
κάτι τέτοιο στην περίπτωση του νησιού της Καραϊβικής, του
Πουέρτο Ρίκο.
Το δημόσιο χρέος που συσσώρευσε η κτήση των ΗΠΑ στην
Καραϊβική έχει εκτιναχθεί σε περίπου 70 δισ. δολάρια, ενώ
δεν υπερέβαινε τα 40 δισ. δολάρια το 2006, τότε που έληξαν
οι φοροαπαλλαγές στον μεταποιητικό κλάδο, με αποτέλεσμα να
διολισθήσει η οικονομία του νησιού σε ύφεση, από την οποία
δεν έχει ακόμη κατορθώσει να ανακάμψει. Το βάρος είναι
δυσβάσταχτο για ένα νησί με πληθυσμό 3,6 εκατ. κατοίκων,
όπου το ποσοστό της φτώχειας υπερβαίνει το 40%, ενώ την ίδια
στιγμή τα επίπεδα ανεργίας είναι υψηλά και αυξάνεται διαρκώς
η μετανάστευση στο εξωτερικό.
Ολα αυτά συνεπάγονται ότι η απόφαση που έλαβαν οι αρχές του
νησιού προ ημερών να μην καταβάλουν την πληρωμή τόκων και
βασικών κεφαλαίων συνολικού ύψους 37 εκατομμυρίων δολαρίων
δεν είναι παρά μόνον η αρχή.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που έχει καταγράψει η αρμόδια
υπηρεσία της Thomson Reuters για τα ομόλογα περιφερειακών
αρχών, μόλις το 2012 οι αποδόσεις των ομολόγων του Πουέρτο
Ρίκο δεν ήταν παρά δύο εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερες από
εκείνες άλλων αντίστοιχων ομολόγων με βαθμολογία τριών Α.
Πρόκειται για το ίδιο επίπεδο αποδόσεων που κατέβαλαν εκείνη
την εποχή άλλες κυβερνήσεις για τον δανεισμό τους, όταν οι
οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης έδιναν στα ομόλογά τους
βαθμολογία με σύσταση για επένδυση έστω κι αν το χρέος τους
υπερέβαινε ήδη τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια.
Και μόλις το 2013 άρχισε να αυξάνεται καθυστερημένα το
κόστος δανεισμού για τις αρχές του Πουέρτο Ρίκο έπειτα από
χρόνια εκτεταμένων δαπανών που οδηγούσαν σε αύξηση του
δημοσιονομικού ελλείμματος και έπειτα από χρόνια οικονομικής
στασιμότητας.
Είχαν μεσολαβήσει πολλοί παράγοντες που οδήγησαν σε αυτό το
αποτέλεσμα.
Πρώτα απ’ όλα, δεν είναι σύνηθες να μην κατορθώνει μια
κρατική αρχή να αποπληρώσει τα χρέη της.
Σύμφωνα με την Bank of America Merrill Lynch, το ποσοστό
στάσης πληρωμών σε ομόλογα περιφερειακών αρχών στη διάρκεια
του περασμένου έτους, και συγκεκριμένα μέχρι και τον
Νοέμβριο ήταν μικρότερο από 0,2%. Εξάλλου, τα ομόλογα του
Πουέρτο Ρίκο εξαιρούνται από τους φόρους εισοδήματος των
ομοσπονδιακών αρχών, του κράτους αλλά και των τοπικών αρχών.
Αυτό σημαίνει πως είναι εξαιρετικά ελκυστικά για τους
μεμονωμένους επενδυτές, καθώς και για τα αμοιβαία κεφάλαια.
Αν λάβει κανείς υπόψη ότι τα επιτόκια του δολαρίου
βρίσκονταν μέχρι προσφάτως σε μηδενικά επίπεδα, δεν απορεί
πως χάθηκε κάθε διάθεση για αυτοσυγκράτηση.
Κάτι ανάλογο μπορεί να ισχύει και για άλλες κυβερνήσεις και
τοπικές αρχές πολιτειών, όπως, για παράδειγμα, για την
πολιτεία του Νιου Τζέρσεϊ, του Ιλλινόις και για την πόλη του
Σικάγου.
Ολες αυτές θα μπορούσαν να έχουν αποφύγει ορισμένα από τα
δεινά που αντιμετωπίζουν σήμερα από πολύ πιο διακριτικούς
ομολογιούχους τους.
Οταν δεν υπάρχουν οι παράγοντες ελέγχου στις αγορές
ομολόγων, η δημοσιονομική ασωτία δεν είναι δυνατόν να
αποφευχθεί. Τουλάχιστον το Πουέρτο Ρίκο αποτελεί πλέον μια
περίπτωση από την οποία μπορούν να αντληθούν διδάγματα. |
