|
H
κατρακύλα του «μαύρου χρυσού» κάτω από τα 40 δολάρια είναι
ένα από τα κύρια ζητήματα παγκοσμίως, με το ερώτημα να είναι
που θα σταματήσει αυτή η πτώση και κυρίως τι επιπτώσεις θα
έχει στην παγκόσμια οικονομία. Όπως προσφάτως σχολίασε στο
Bloomberg o Javier Blas
ο
ΟΠΕΚ εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια να ανταποκριθεί στην
αποστολή για την οποία ιδρύθηκε και να διαχειριστεί την
αγορά πετρελαίου.
Το αποτέλεσμα ήταν να διολισθήσει η τιμή του Brent στα
χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι ετών. Για τον
ισχυρότερο και μακροβιότερο από τους υπουργούς Πετρελαίου
του καρτέλ, τον Σαουδάραβα Αλί αλ Ναΐμι, η ιστορία
επαναλαμβάνεται.
Ας κάνουμε σε αυτό το σημείο μια βασική επισήμανση. Ας δει
πολλές αναλογίες ανάμεσα στη σημερινή κατάσταση του ΟΠΕΚ και
την περίοδο 1997-1999, όταν το καρτέλ πετρελαίου έχασε τον
έλεγχο της αγοράς με αποτέλεσμα να διολισθήσει η τιμή του
πετρελαίου στα 10 δολάρια το βαρέλι. Ενώ οι επενδυτές
διερωτώνται εάν οι αγορές θα ακολουθήσουν παρόμοια πορεία,
πρέπει να θυμόμαστε πως ο ΟΠΕΚ αναδύθηκε από την κρίση και
οι τιμές ανέκαμψαν στα 150 δολάρια το βαρέλι. Επομένως, ίσως
επίκειται μια επιθετική άνοδος της αγοράς.
Πριν από δύο δεκαετίες η Βενεζουέλα γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη,
που οδήγησε την παραγωγή της από τα 2,2 εκατ. βαρέλια την
ημέρα, το 1992, στα 3,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα έξι χρόνια
αργότερα. Η αντίδραση της Σαουδικής Αραβίας ήταν να αυξήσει
τη δική της παραγωγή κατακλύζοντας την αγορά. Κάτι ανάλογο
κάνει και αυτή τη φορά, καθώς αποδύθηκε σε μια επιθετική
αύξηση της παραγωγής της στα 10,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Παράλληλα, το Ιράν σχεδιάζει να αυξήσει την ημερήσια
παραγωγή του κατά ένα εκατ. βαρέλια μέσα στο επόμενο έτος,
όταν θα αρθούν οι εναντίον του κυρώσεις.
Το 1997, όταν ο ΟΠΕΚ αύξησε την παραγωγή του, ακολούθησε η
κρίση των ασιατικών οικονομιών. Τον Ιούλιο του 1997 η
Ταϊλάνδη υποτίμησε το νόμισμά της, το μπατ, και προκάλεσε
μια χρηματοπιστωτική κρίση που οδήγησε σε ύφεση Ινδονησία,
Μαλαισία, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη και την ίδια την Ταϊλάνδη.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το ΑΕΠ των χωρών αυτών συρρικνώθηκε κατά
8,3% το 1998, ενώ την αμέσως προηγούμενη δεκαετία είχε
αυξηθεί κατά 7,5%. Αν και αυτή τη φορά δεν καταρρέει η Ασία,
η Κίνα αναπτύσσεται με τον χαμηλότερο ρυθμό των τελευταίων
25 ετών. Το 1997 στη συνάντησή του στην πρωτεύουσα της
Ινδονησίας ο ΟΠΕΚ αποφάσισε να αυξήσει τον στόχο για την
παραγωγή του μόλις άρχισε η κρίση των ασιατικών οικονομιών.
Το αποτέλεσμα ήταν να οδηγήσει τις τιμές σε πτώση, στα 10
δολάρια το βαρέλι. Οι βετεράνοι του ΟΠΕΚ μιλούν ακόμη για το
«φάντασμα της Τζακάρτας», που στοιχειώνει τις αποφάσεις
τους. Από την περασμένη εβδομάδα, η Ινδονησία επανεντάχθηκε
στον ΟΠΕΚ, από τον οποίο αποσχίστηκε το 2009. Η πτώση της
τιμής του πετρελαίου την περίοδο 1997-1999 συνδυάστηκε με το
φαινόμενο Ελ Νίνιο, που έκαμψε τη ζήτηση για πετρέλαιο
θέρμανσης καθώς θέρμανε την επιφάνεια του Ειρηνικού Ωκεανού
και ήταν ηπιότερο από ό,τι συνήθως το κλίμα στο βόρειο
ημισφαίριο.
Αν γυρίσουμε πίσω στο 2015, θα δούμε ότι το Ελ Νίνιο
βρίσκεται ήδη σε επίπεδα συγκρίσιμα με εκείνα της περιόδου
1997-99, σύμφωνα με τη Μετεωρολογική Υπηρεσία της
Αυστραλίας. Και τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου στις ΗΠΑ
και στη Βόρεια Ευρώπη βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα και μάλλον
περιορίζουν τη ζήτηση για πετρέλαιο.
Οπως ακριβώς και πριν από δύο δεκαετίες, οι υπουργοί
Πετρελαίου Σαουδικής Αραβίας και Ιράν, Αλ Ναΐμι και Μπιζάν
Ναμντάρ Ζανγκανέχ, συγκρούονται στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ. Οι
διαφορές που τους χωρίζουν είναι μεγαλύτερες τώρα καθώς οι
διαφωνίες τους για τους εμφυλίους σε Συρία, Υεμένη και Ιράκ
παρεισφρέουν στο θέμα του πετρελαίου. Η Βενεζουέλα, τέλος,
γνώρισε μια αιφνίδια πολιτική αλλαγή τον Δεκέμβριο του 1998,
όταν ο Ούγκο Τσάβες κέρδισε τις προεδρικές εκλογές και
εγκαινίασε μια περίοδο ανόδου του πετρελαίου. Ο Τσάβες
συντάχθηκε με τη Σαουδική Αραβία και μείωσε την παραγωγή,
ενώ η πολιτική του έδιωξε από τη χώρα πολλούς επενδυτές του
πετρελαίου. Δεκάξι χρόνια αργότερα, η παραγωγή της έχει
μειωθεί κατά 10% και η αντιπολίτευση μόλις κέρδισε τις
εκλογές. |
