|
Όπως προσφάτως σχολίασε ο
Hugo Dixon
στο
Reuters,
η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει απειλές σε πολλά μέτωπα.
Η αντιπαράθεση με τη Ρωσία και η προοπτική της αύξησης των
αμερικανικών επιτοκίων δανεισμού συμπίπτουν με την όλο
μεγαλύτερη «πολιτικοποίηση» της οικονομίας και την
επιδείνωση της διακυβέρνησης της χώρας από τον πρόεδρο Ταγίπ
Ερντογάν. Ολα αυτά θα μπορούσαν να αποδειχτούν ένα τοξικό
μείγμα δεδομένου του υψηλού δημόσιου χρέους.
Το κόστος του κεφαλαίου αυξάνεται για την Τουρκία. Η απόδοση
του πενταετούς ομολόγου σε δολάρια ήταν 5% στις 4 Δεκεμβρίου,
από 4,7% πριν από ένα χρόνο και από 4,1% αμέσως πριν από την
κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού από την Τουρκία τον
Νοέμβριο. Η τουρκική κυβέρνηση δεν ευθύνεται για το γεγονός
ότι οι επενδυτές εγκαταλείπουν γενικότερα τις αναδυόμενες
αγορές, ή για την παραβίαση, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, του
εναέριου χώρου της από τη Ρωσία. Η Τουρκία όμως ευθύνεται
για πολλές από τις απειλές που αντιμετωπίζει. Η κατάρριψη
του ρωσικού μαχητικού τον Νοέμβριο ήδη αναμένεται να έχει
υψηλό οικονομικό κόστος για την Τουρκία.
Μεταξύ της δέσμης κυρώσεων που έχουν ήδη ανακοινωθεί, η
απαγόρευση των τουριστικών εκδρομών από τη Ρωσία αναμένεται
να είναι ιδιαίτερα επιζήμια. Επιπλέον, ο Ρώσος πρόεδρος
Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται ότι έχει σκοπό να βρει και άλλους
τρόπους ώστε να εκδικηθεί την Τουρκία, όπως το να αυξήσει
την υποστήριξη προς τους Κούρδους αντάρτες που πολεμούν
εντός της Συρίας. Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική Ερντογάν
στη Συρία μοιάζει ήδη αποτυχημένη, δεδομένου ότι η Δύση
επικεντρώνεται στην καταπολέμηση του «Ισλαμικού Κράτους» και
όχι στον στόχο του Ερντογάν, δηλαδή την απομάκρυνση του
Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά,
ο Ερντογάν «πολιτικοποιεί» όλο και περισσότερο την οικονομία.
Αφότου ανέλαβε την εξουσία, το 2002, ακολούθησε τις συνταγές
του ΔΝΤ. Ομως τα τελευταία χρόνια ο Ερντογάν υπονόμευσε την
ανεξαρτησία της τουρκικής κεντρικής τράπεζας αντιτιθέμενος
στην επιβολή υψηλότερων επιτοκίων δανεισμού, με αποτέλεσμα
να μη θεωρούνται πλέον αξιόπιστες οι προσπάθειες
καταπολέμησης του πληθωρισμού που τον Νοέμβριο ανήλθε σε
8,1%. Στο μεταξύ, η τουρκική λίρα υποχωρούσε κατά
περισσότερο από 20% έναντι του δολαρίου πολλαπλασιάζοντας τα
προβλήματα των τουρκικών εταιρειών που είχαν δανειστεί σε
δολάριο. Μετά τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου
εμφανίστηκαν και άλλα ανησυχητικά σημάδια. Ο Αλί Μπαμπατσάν
δεν τοποθετήθηκε ξανά ως υπεύθυνος για την οικονομία και τη
θέση του πήρε ο Μεχμέτ Σιμσέκ, ο οποίος χαίρει εκτιμήσεως
αλλά δεν θεωρείται αναλόγου βεληνεκούς με τον Μπαμπατσάν.
Επίσης ο Τούρκος πρόεδρος γίνεται όλο και πιο αυταρχικός.
Ο διευθυντής μιας μεγάλης εφημερίδας φυλακίστηκε πρόσφατα
διότι δημοσίευσε ένα άρθρο που ο Ερντογάν έκρινε ότι
ισοδυναμεί με κατασκοπεία. Δεν είναι μόνο η ελευθερία του
Τύπου που έχει περισταλεί, αλλά και η ανεξαρτησία των
δικαστών, ενώ είναι εκτεταμένη η διαφθορά, σύμφωνα με την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η αστάθεια και η αδυναμία του κράτους δικαίου είναι κακά για
τις επιχειρήσεις. Επίσης υπάρχει και φυγή κεφαλαίων. Η
Τουρκία είναι ευάλωτη, διότι έχει συνεχώς έλλειμμα στο
ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών –το ΔΝΤ προβλέπει ότι φέτος θα
διαμορφωθεί στο 4,5% του ΑΕΠ– και χρειάζεται ξένα κεφάλαια
προκειμένου να καλύψει το κενό. Το μόνο καλό νέο είναι ότι η
Ε.Ε. συμφώνησε να αρχίσει και πάλι τις ενταξιακές
διαδικασίες, κάτι που θεωρητικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε
πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που θα έβαζαν τη
χώρα σε θετική τροχιά. Ατυχώς οι ηγέτες της Ε.Ε. θα
δυσκολεύονταν να πείσουν τους ψηφοφόρους τους να
καλωσορίσουν την Τουρκία ως νέο μέλος, ενώ ο Ερντογάν δεν
φαίνεται να σκοπεύει να υιοθετήσει τις αναγκαίες
μεταρρυθμίσεις. Ισως να πρέπει η Τουρκία να υπομείνει μια
βαθύτερη κρίση προτού αλλάξει αυτό. |
