|
Από τα μυριάδες προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα,
το πιο επιτακτικό είναι το πώς θα διαμορφωθεί η Τέταρτη
Βιομηχανική Επανάσταση που ξεκίνησε με την αλλαγή του αιώνα.
Νέες τεχνολογίες και προσεγγίσεις ενώνουν τον φυσικό,
ψηφιακό και βιολογικό κόσμο με τρόπους που θα μεταμορφώσουν
ριζικά την ανθρωπότητα. Ο βαθμός που αυτή η μεταμόρφωση θα
είναι θετική θα εξαρτηθεί από το πώς θα διαχειριστούμε τους
κινδύνους και τις ευκαιρίες που θα προκύψουν στην πορεία. Η
Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση οικοδομήθηκε επάνω στην Τρίτη
Βιομηχανική Επανάσταση, γνωστή και ως Ψηφιακή Επανάσταση,
που περιλαμβάνει την εξάπλωση των υπολογιστών και της
αυτοματοποίησης, αλλά το νέο κύμα αλλαγών διαφέρει από τα
προηγούμενα σε ορισμένους βασικούς τομείς.
Πρώτον, οι καινοτομίες μπορούν να αναπτυχθούν και να
διαδοθούν πιο γρήγορα από ποτέ. Δεύτερον, η μείωση του
οριακού κόστους παραγωγής και η άνοδος πλατφόρμων που
συγκεντρώνουν τη δραστηριότητα σε πολλαπλούς τομείς αυξάνουν
τις αποδόσεις κλίμακας. Τρίτον, αυτή η παγκόσμια επανάσταση
θα επηρεάσει - και θα διαμορφωθεί από - όλες τις χώρες και
πολλές περιοχές. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση έχει την
προοπτική να χειραφετήσει άτομα και κοινότητες καθώς
δημιουργεί νέες ευκαιρίες για την οικονομική, κοινωνική και
προσωπική ανάπτυξη. Αλλά επίσης μπορεί να περιθωριοποιήσει
ορισμένες ομάδες, να διογκώσει την ανισότητα, να
δημιουργήσει νέα προβλήματα για την ασφάλεια και να
υπονομεύσει τις ανθρώπινες σχέσεις. Αν θέλουμε να αρπάξουμε
την ευκαιρία και να αποφύγουμε τις παγίδες πρέπει να
εξετάσουμε προσεκτικά τα ερωτήματα που προκύπτουν.
Πρέπει να αναθεωρήσουμε τις ιδέες μας για την οικονομική και
κοινωνική ανάπτυξη, της ιδιωτικότητα και την ιδιοκτησία
ακόμη και για την προσωπική ταυτότητα. Πρέπει να
διευθετήσουμε προσωπικά και συλλογικά, τα ηθικά ζητήματα που
προκύπτουν από την τελευταίας τεχνολογίας έρευνα και την
τεχνητή νοημοσύνη και βιοτεχνολογία που θα σημάνουν
μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής ή τέλεια σχεδιασμένα μωρά. Και
πρέπει να προσαρμοστούμε στους νέους τρόπους γνωριμίας
ανθρώπων και διατήρησης των σχέσεων. Η κλίμακα της πρόκλησης
δεν πρέπει να υποεκτιμηθεί. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση
μπορεί να οδηγήσει σε μορφές αύξησης των ανθρώπινων
ικανοτήτων που θα μας κάνουν να αμφισβητήσουμε την ίδια τη
φύση της ανθρώπινης ύπαρξης - και πιο σύντομα από ό,τι
μπορεί να φανταστεί κανείς.
Σκεφτείτε την επίδραση της τεχνολογίας της κινητής
τηλεφωνίας στη ζωή και στις σχέσεις μας. Φυσικά, η
τεχνολογία δεν είναι μία εξωγενής δύναμη επάνω στην οποία οι
άνθρωποι δεν ασκούν κανέναν έλεγχο. Αντίθετα, οι αποφάσεις
που λαμβάνουμε κάθε ημέρα σαν πολίτες, καταναλωτές και
επενδυτές οδηγούν την τεχνολογική πρόοδο. Όσο πιο πολύ
σκεφτόμαστε αυτές τις αποφάσεις , όσο πιο πολύ εξετάζουμε
τους εαυτούς μας και τα κοινωνικά μοντέλα από τα οποία
εξαρτιόμαστε, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να
διαμορφώσουμε την επανάσταση με έναν τρόπο που να προωθεί
του κοινούς μας στόχους και αξίες. Σε αυτή την προσπάθεια,
είναι απαραίτητες νέες μορφές συνεργασίας και διακυβέρνησης.
Τα τρία απαραίτητα βήματα για αυτό είναι: Πρώτον, πρέπει να
συνεχίσουμε να ενημερωνόμαστε και να κατανοούμε τα ζητήματα
που μας απασχολούν. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν
συμβαίνει στο κενό. Χρειαζόμαστε μία συνολική προσέγγιση που
να συγκεντρώνει τα καλύτερα μυαλά από όλο τον κόσμο, από τη
δημόσια και την ιδιωτική σφαίρα.
Δεύτερον, πρέπει να αναπτύξουμε συνεκτικές και
εποικοδομητικές προσεγγίσεις για το πώς πρέπει να εξελιχθεί
η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση. Για παράδειγμα πρέπει να
διασφαλίσουμε ότι οι αξίες και η ηθική θα βρίσκονται στο
επίκεντρο της προσωπικής και συλλογικής συμπεριφοράς μας,
συμπεριλαμβανομένων των χρηματοπιστωτικών αγορών. Τρίτον,
πρέπει να προχωρήσουμε στον επανασχεδιασμό των οικονομικών,
κοινωνικών και πολιτικών μας συστημάτων. Αυτό που χρειάζεται
δεν είναι μικρής κλίμακας προσαρμογές αλλά συνεκτική και
πρωτοποριακή συστημική μεταμόρφωση. Η Τέταρτη Βιομηχανική
Επανάσταση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις παραδοσιακές
ανθρώπινες αξίες - εργασία, κοινότητα, οικογένεια και
ταυτότητα - ή να ανυψώσει την ανθρωπότητα σε μία νέα
συλλογική και ηθική συνείδηση κοινής ταυτότητας. Η επιλογή
είναι δική μας.
Klaus Schab -
The Project Syndicate
Ο Klaus Schab είναι ιδρυτής και εκτελεστικός πρόεδρος του
Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. |
