|
Το ότι η ΕΚΤ θα αναγκαστεί σύντομα να επεκτείνει το μεγάλο
της πρόγραμμα ενίσχυσης της οικονομίας γίνεται γρήγορα η
επικρατούσα άποψη μεταξύ των οικονομολόγων. Ωστόσο, με ποιον
τρόπο θα το πετύχει δεν είναι καθόλου σαφές. Όπως σχολίαζε
προσφάτως στο
Reuters,
έπειτα από πολλή περίσκεψη και αφότου έκαμψε τη σκληρή
αντίσταση της Γερμανίας, η ΕΚΤ άρχισε να εφαρμόζει τον
περασμένο Μάρτιο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 60 δισ.
ευρώ τον μήνα. Ηταν μία από τις τελευταίες επιλογές που είχε
αφότου είχε ήδη μειώσει τα επιτόκια δανεισμού σε επίπεδο
ρεκόρ. Η ελπίδα ότι θα υπάρξουν και νέα μέτρα ενίσχυσης της
οικονομίας έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη νομισματική
πολιτική στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η αμερικανική
ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed) συνεδριάζει σήμερα και αύριο με
αντικείμενο εάν θα αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού για πρώτη
φορά εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Οι οικονομολόγοι
προβλέπουν με μικρή πλειοψηφία ότι θα τα αυξήσει. Ωστόσο,
για την Ευρωζώνη έξι μήνες ποσοτικής χαλάρωσης (σ.σ. αγοράς
κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ) έχουν αποδώσει μέχρι σήμερα
λίγα αποτελέσματα. Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό και την
ανάπτυξη στην Ευρωζώνη παραμένουν μέτριες. Αν μη τι άλλο,
φαίνεται ότι οι καλοί καιροί έχουν ήδη περάσει. Σύμφωνα με
δημοσκόπηση του Reuters, η ανάπτυξη θα είναι της τάξεως του
0,4% κάθε τρίμηνο έως το τέλος του 2016. Ο δε πληθωρισμός
προβλέπεται ότι θα είναι το 2017 κατά μέσο όρο μόλις 1,6%,
δηλαδή ακόμη κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ, που είναι κοντά
αλλά κάτω από 2%. Οι τιμές του πετρελαίου έχουν αρχίσει να
υποχωρούν ξανά μετά μια μικρή ανάπαυλα. Σε συνδυασμό με την
πρόσφατη ενίσχυση του ευρώ, αυτό θα μεταφραστεί σε ακόμη
χαμηλότερο πληθωρισμό. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές,
ενθαρρυμένες από τις δηλώσεις μελών της ΕΚΤ και ανήσυχες
μετά τη μεγάλη υποχώρηση των αγορών συναλλάγματος και
εμπορευμάτων τον Αύγουστο, περιμένουν ήδη περισσότερα μέτρα
στήριξης από την ΕΚΤ.
Τι σημαίνει, όμως, περισσότερα; Οι περισσότεροι
οικονομολόγοι που πήραν μέρος σε πρόσφατη δημοσκόπηση του
Reuters προβλέπουν ότι η ΕΚΤ θα επεκτείνει επισήμως το
πρόγραμμα και μετά τον Σεπτέμβριο του 2016. Η επέκταση της
ποσοτικής χαλάρωσης θα έχει βραχυπρόθεσμα μικρή επίδραση
στην ανάπτυξη πέρα από το να αυξήσει τον ισολογισμό της ΕΚΤ.
Ο κ. Ντράγκι θα πετύχει πιθανότατα περισσότερα εάν αυξήσει
σημαντικά το ύψος των μηνιαίων αγορών, κίνηση που θα
αποτελούσε σαφές μήνυμα ότι η κεντρική τράπεζα σκοπεύει να
σπρώξει ψηλότερα τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη. Σύμφωνα με
τους οικονομολόγους, αυτή είναι η δεύτερη καλύτερη διαθέσιμη
επιλογή. Λίγοι από αυτούς πρόβλεψαν πόσα ομόλογα θα αγοράζει
η ΕΚΤ τον μήνα, με την πλειοψηφία να καταλήγει στα 80 δισ.
ευρώ. Το ποσό αυτό παραμένει μικρότερο από αυτό που έριχνε
στην οικονομία η Fed στο τελευταίο από τα προγράμματα
ενίσχυσης που εφάρμοσε και παραβλέποντας τι είχε κάνει σε
προγράμματα που είχαν προηγηθεί. Συνολικά η Fed συγκέντρωσε
στον ισολογισμό της περιουσιακά στοιχεία ύψους 4,5 τρισ.
δολαρίων, που αντιστοιχούν σχεδόν στο ένα τέταρτο του
αμερικανικού ΑΕΠ. Παρ’ όλα αυτά, τα απτά αποτελέσματα αυτού
του δίχως προηγούμενο τυπώματος χρήματος είναι
αμφισβητούμενα στην καλύτερη των περιπτώσεων. Σχεδόν επτά
χρόνια μετά τις πρώτες αγορές, η μεγαλύτερη οικονομία του
κόσμου μόλις και μετά βίας είναι αρκετά ισχυρή ώστε να
αρχίσουν οι κεντρικοί τραπεζίτες να εξετάζουν το ενδεχόμενο
αύξησης των επιτοκίων δανεισμού. Για την ΕΚΤ, η επέκταση του
προγράμματος αγοράς ομολόγων μπορεί να είναι η μόνη
διαθέσιμη επιλογή ασχέτως τού αν θα αυξήσει το ύψος του
προγράμματος, τη διάρκειά του ή και τα δύο. Ομως η ιστορία
δείχνει ότι για να αυξηθεί ο πληθωρισμός κοντά στο 2% ίσως
να μην επαρκεί η νομισματική πολιτική παρά μόνο αν υπάρξει
ενίσχυση της ζήτησης. Κάτι που θα συμβεί μόνο αν οι
επιχειρήσεις και οι καταναλωτές νιώθουν αρκετή εμπιστοσύνη
ώστε να ξοδέψουν ασχέτως του τι κάνει η κεντρική τράπεζα με
το τύπωμα χρήματος. |
