|
Αν η Χίλαρι Κλίντον κερδίσει στις προεδρικές εκλογές του
Νοεμβρίου, τότε ο Μπιλ Κλίντον θα έχει διπλά μοναδικό ρόλο
στην αμερικανική πολιτική ιστορία, όχι μόνο θα είναι ο
πρώτος άνδρας σύζυγος προέδρου, αλλά και ο πρώτος που ήταν
προηγουμένως πρόεδρος και ο ίδιος. Προφανώς δεν θα περνάει
τον καιρό του ψήνοντας κουλουράκια. Οπότε τι θα μπορούσε να
κάνει; Τα παραπάνω έγραψε σε άρθρο του στην προσωπική του
στήλη στους
New York Times o
διακεκριμένος οικονομολόγος
Paul Krugman.
Όπως έγραψε, την προηγούμενη εβδομάδα η Χίλαρι Κλίντον
προκάλεσε πολλά σχόλια όταν υπονόησε ότι θα τοποθετούσε τον
κ. Κλίντον ως επικεφαλής της προσπάθειας «αναζωογόνησης της
οικονομίας». Η προεδρία Κλίντον ήταν καλή για την οικονομία
και θα ήθελα να μιλήσω για τα διδάγματα που θα προσφέρει η
εκρηκτική ανάπτυξη της πρώτης περιόδου Κλίντον στη δυνητική
δεύτερη κυβέρνηση Κλίντον. Κατά τη θητεία του Μπιλ Κλίντον,
η δημιουργία θέσεων εργασίας και η οικονομική ανάπτυξη ήταν
ανώτερες από αυτήν της περιόδου Ρέιγκαν και είχε ένα
στοιχείο, την αύξηση των πραγματικών μισθών, που απουσιάζει
τελείως από τη θητεία Ρέιγκαν. Γιατί τα είχε πάει τόσο καλά
η οικονομία κατά την προεδρία Κλίντον; Οχι επειδή ο Κλίντον
διέθετε κάποιο μαγικό χάρισμα, αν και είχε ανταποκριθεί καλά
στις διάφορες κρίσεις. Κατά κύριο λόγο, ο Κλίντον ήταν
τυχερός να βρεθεί στην εξουσία σε μια περίοδο κατά την οποία
συνέβαιναν θετικά πράγματα για λόγος άσχετους με την
πολιτική. Ειδικότερα στη δεκαετία του 1990, οι αμερικανικές
επιχειρήσεις είχαν ανακαλύψει, επιτέλους, πώς να
χρησιμοποιήσουν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, κάτι που
είχε οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας. Η τεχνολογική
άνοδος είχε βοηθήσει στην αύξηση των επιχειρηματικών
επενδύσεων, η οποία με τη σειρά της είχε δημιουργήσει θέσεις
εργασίας με τόσο υψηλό ρυθμό, ώστε στα τέλη της δεκαετίας να
έχουμε στις ΗΠΑ πλήρη απασχόληση. Αυτή ήταν η δύναμη που
είχε οδηγήσει στην αύξηση των μισθών τη δεκαετία του 1990.
Ποιος ήταν ο ρόλος του κ. Κλίντον; Στην πραγματικότητα ήταν
μάλλον περιορισμένος, αλλά από την άλλη πλευρά δεν
παρεμπόδισε την οικονομική ανάπτυξη. Αξίζει να θυμόμαστε ότι
όταν ο κ. Κλίντον είχε αυξήσει τη φορολογία των πλουσίων το
1993, επιφανείς Ρεπουμπλικανοί είχαν υποστηρίξει ότι αυτό θα
οδηγούσε σε ύφεση της οικονομίας, κάτι που φυσικά δεν είχε
συμβεί. Οπότε το πρώτο σημαντικό δίδαγμα από τη θητεία
Κλίντον είναι το τελείως λανθασμένο συμπέρασμα των
Ρεπουμπλικανών ότι το κλειδί για την ευημερία είναι η
περικοπή των φόρων των πλουσίων και ότι οποιαδήποτε αύξησή
τους θα επιφέρει την τιμωρία από το αόρατο χέρι της αγοράς.
Σήμερα η Χίλαρι Κλίντον προτείνει την αύξηση της φορολογίας
για το 1% των πλουσιότερων, κατά 1 τρισ. δολάρια.
Το δεύτερο σημαντικό δίδαγμα από την εκρηκτική ανάπτυξη της
πρώτης θητείας Κλίντον είναι ότι αν και υπάρχουν πολλοί
τρόποι με τους οποίους οι πολιτικοί θα μπορούσαν και θα
έπρεπε να αυξάνουν τους μισθούς, ο σημαντικότερος είναι να
στοχεύουν στην επίτευξη πλήρους απασχόλησης στην οικονομία
(η κατάσταση κατά την οποία βρίσκουν δουλειά όσοι το
επιθυμούν, πρακτικά ρυθμός ανεργίας κάτω από 3%). Ατυχώς
σήμερα δεν μπορούμε να βασιστούμε σε μια άνοδο της
τεχνολογίας που θα οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων και
αυτή σε αύξηση της απασχόλησης. Η καταπολέμηση της
κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να οδηγήσει σε ιδιωτικές
επενδύσεις, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό που χρειαζόμαστε
απεγνωσμένα είναι να επισκευάσουμε και να αναβαθμίσουμε τις
δημόσιες υποδομές μας και, εν τω μεταξύ, το κράτος μπορεί να
δανειστεί πολύ φθηνά. Οπότε υπάρχουν όλες οι συνθήκες για
αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, και ένα επιπλέον πλεονέκτημα
θα είναι η πλήρης απασχόληση που θα συνεισέφερε στην αύξηση
των μισθών. Οπότε, θα διαδραματίσει ο κ. Κλίντον σημαντικό
ρόλο, αν κερδίσει την προεδρία η κ. Κλίντον; Δεν το γνωρίζω
και δεν με ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Είναι όμως σημαντικό να
θυμόμαστε τι πήγε καλά και τι όχι κατά την προεδρία του Μπιλ. |
