O τίτλος του σημερινού μας άρθρου είναι: FED – EKT: Σε
αντίθετη κατεύθυνση ….. Αν το διάβαζε κανείς θα πίστευε ότι
αναφερόμαστε στη διαφορετική νομισματική πολιτική των δύο
κεντρικών τραπεζών. Δηλαδή, το γεγονός ότι αμερικανική
κεντρική τράπεζα προχώρησε στα τέλη του
2015, στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων,
την ίδια ώρα που η ΕΚΤ ακολουθεί μια μορφή πολιτικής
νομισματικής χαλάρωσης. Και όμως! Ο τίτλος του σχολίου έχει
να κάνει με το γεγονός ότι από μια πλευρά η FED είναι
απολύτως ψύχραιμη, την ώρα που η ΕΚΤ κάνει λάθη, αν και η
άποψη μας είναι ότι ο ρόλος του Μ. Ντράγκι τα τελευταία
χρόνια καθοριστικός στο να αναστραφεί η κρίση.
Όπως προσφάτως σχολίαζε ο Paul Krugman στους New York Times,
σύμφωνα με τον οικονομολόγο Κέβιν Ορούρκι, ο οποίος
ασχολείται με τη σύγκριση της Μεγάλης Υφεσης, που άρχισε το
1929, και της ύφεσης που εκδηλώθηκε το 2007 με το ξέσπασμα
της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο κόσμος μόλις
άφησε πίσω ένα θλιβερό ορόσημο. Αν και σε πρώτη φάση η κάμψη
δεν ήταν τόσο δραματική όσο εκείνη από το 1929 έως το 1933,
η ανάκαμψη τώρα είναι πολύ ασθενέστερη και η παγκόσμια
βιομηχανική παραγωγή είναι χειρότερη από ό,τι την αντίστοιχη
χρονική στιγμή στη δεκαετία του 1930. Τι αξιοθαύμαστο
επίτευγμα! Ωστόσο οι κακές ειδήσεις δεν είναι κατανεμημένες
ομοιόμορφα και, ειδικότερα, στην Ευρώπη τα πράγματα είναι
πολύ άσχημα, ενώ στην Αμερική σαφώς καλύτερα. Οντως, οι
επιδόσεις των Ηνωμένων Πολιτειών είναι καλές βάσει
στατιστικών δεδομένων. Η ανεργία έχει μειωθεί κατά το ήμισυ
και η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) προετοιμάζεται για
αύξηση επιτοκίων, ακριβώς τη στιγμή κατά την οποία η
αντίστοιχή της στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ),
συνεχίζει απεγνωσμένα να αναζητεί τρόπους τόνωσης της
κατανάλωσης.
Σήμερα, πιστεύω ότι η Fed υποπίπτει σε σφάλμα. Εντούτοις, το
γεγονός ότι ακόμα και κατά το ήμισυ η αύξηση επιτοκίων
μπορεί να δικαιολογηθεί, αποτελεί ένδειξη πως η αμερικανική
οικονομία δεν τα πάει και άσχημα. Οπότε τι κάνουμε σωστά;
Βασικά η απάντηση έγκειται στο ότι η Fed και ο Λευκός Οίκος
ανησυχούν για τα σωστά πράγματα. (Το Κογκρέσο, πάλι, όχι
τόσο πολύ.) Οι πράξεις τους πόρρω απέχουν από το τι θα
όφειλαν να κάνουν, ενώ η ανεργία θα έπρεπε να έχει
υποχωρήσει ταχύτερα. Ωστόσο, τουλάχιστον, η Fed και ο Λευκός
Οίκος απέφυγαν να λάβουν καταστρεπτικά μέτρα για να
πολεμήσουν φαντάσματα. Αρχής γενομένης με τη Fed, η
πραγματικά θαρραλέα στάση της ήταν το 2010-2011, όταν
αντιστάθηκε σθεναρά στο ζητούμενο της εποχής να σκληρύνει
την πολιτική παρά την υψηλή ανεργία. Οι Ρεπουμπλικανοί είχαν
κατηγορήσει τον τότε πρόεδρό της, Μπεν Μπερνάνκι, πως
αποσταθεροποιεί το δολάριο, υπαινισσόμενοι ότι κατά τρόπο
ανήθικο βοηθά τον πρόεδρο Ομπάμα. Εν τω μεταξύ, στην
απέναντι όχθη του Ατλαντικού η ΕΚΤ ενέδωσε στον πανικό του
πληθωρισμού και αύξησε τα επιτόκιά της το 2011 και με την
απόφαση αυτή συνέβαλε στο να ωθήσει την Ευρωζώνη σε διπλή
ύφεση.
Και με τον Λευκό Οίκο, τι συνέβη; Ορισμένοι από εμάς είχαν
προειδοποιήσει ήδη από τις αρχές του 2009 ότι τα μέτρα
αναθέρμανσης της οικονομίας είναι πολύ περιορισμένα και ο
αντίκτυπός τους θα εξαλειφθεί πολύ γρήγορα. Τελικά
δικαιωθήκαμε από τα γεγονότα. Πάντως, ήταν πολύ καλύτερο από
το τίποτε και τα εν λόγω μέτρα τέθηκαν σε ισχύ με πάρα πολύ
έντονες αντιδράσεις από τους Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι
ισχυρίζονταν ότι θα οδηγήσουν σε εκτίναξη επιτοκίων και
δημοσιονομική κρίση. Και πάλι αυτή η επιλογή εκ μέρους των
ΗΠΑ έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την Ευρώπη, η οποία
ουδέποτε αποδύθηκε σε εκτεταμένα μέτρα στήριξης και γρήγορα
στράφηκε σε άγρια λιτότητα στις υπερχρεωμένες χώρες.
Δυστυχώς και οι ΗΠΑ δεν απέφυγαν κάποια λιτότητα, αλλά η
κυβέρνηση Ομπάμα τουλάχιστον προσπάθησε να περιστείλει τη
βλάβη. Το αποτέλεσμα αυτών των όχι και τόσο κακών πολιτικών
είναι η όχι και τόσο κακή κατάσταση της οικονομίας σήμερα.
Η οικονομία, εν γένει, βέβαια, δεν είναι με κανένα τρόπο μια
ρωμαλέα οικονομία. Ναι μεν η ανεργία έχει διαμορφωθεί σε
χαμηλά επίπεδα, αλλά αυτό έχει να κάνει εν πολλοίς με τη
σμίκρυνση της μερίδας του πληθυσμού που αναζητεί εργασία,
ενώ η αδυναμία των μισθών επιβεβαιώνει πως δεν πρόκειται για
περίοδο ευημερίας. Βέβαια, τα πράγματα μπορεί να ήταν
χειρότερα. Ενδεχομένως, δε, να επιδεινωθούν και ίσως η
αύξηση των επιτοκίων να αποδειχθεί λάθος. Ορισμένοι
αξιωματούχοι της Fed πιστεύουν πως η σταθερή δημιουργία
θέσεων εργασίας θα συνεχιστεί. Ισως έχουν δίκιο, εάν τα
επιτόκια επισπεύσουν τον πληθωρισμό.
Σε αντίθετη περίπτωση, ίσως ανακόψουν τη ροή καλών
οικονομικών ειδήσεων. |
