Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όταν φθάσουμε στο τέλος του
2019 και στην ανασκόπηση της αμερικανικής χρηματιστηριακής
αγοράς. Η «μαύρη ιστορία» της
Boeing, με τα θύματα
των αεροπορικών δυστυχημάτων. Θα βρίσκεται σε περίοπτη θέση.
Και όπως σχολίασε ο Edward Hadas στο
BreakingViews του Reuters, ορίστε
μια φράση που αποκλείεται να είπε κάποιο ανώτατο στέλεχος
της Boeing: «Πρέπει να κινηθούμε ταχύτερα, ώστε να
ανταγωνιστούμε την Airbus, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι θα
υποβαθμίσουμε θέματα ασφαλείας». Ολα τα προϊόντα τηρούν τις
προδιαγραφές ασφαλείας, ωστόσο τα αεροπλάνα αποτελούν μία
κατηγορία από μόνα τους. Δεν υπάρχει ανεκτό όριο ατυχημάτων,
τα συστήματα ελέγχονται σε βάθος, ενώ η συντήρηση είναι ένα
βήμα που κανείς δεν προσπερνάει. Η Boeing και οι
ανταγωνιστές της στον κλάδο πρέπει πάντοτε να συμμορφώνονται
με τους αυστηρότατους κανόνες της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας
Πολιτικής Αεροπορίας (FAA) των ΗΠΑ. Το σύστημα αυτό φαίνεται
πως είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, αφού από το 1970 ο
αριθμός των επιβατών έχει δωδεκαπλασιαστεί, ενώ ο αριθμός
των θυμάτων αεροπορικών ατυχημάτων έχει μειωθεί δραστικά.
Μεταξύ 1966 και 1970 ο μέσος ετήσιος αριθμός ανθρώπων που
έχασαν τη ζωή τους σε αεροπορικό ατύχημα ήταν 1.469, ενώ
μεταξύ 2014 και 2018 μειώθηκε σε 351 άτομα. Κανένας
κατασκευαστής δεν θα διακινδύνευε να αυξηθεί αυτός ο αριθμός
παίρνοντας ρίσκα στο θέμα της ασφάλειας. Ολοι
αντιλαμβάνονται πως οποιοδήποτε οικονομικό όφελος με τέτοιο
τρόπο θα είναι ασήμαντο σε σχέση με το ενδεχόμενο να
αποζημιώσουν τις αεροπορικές, να επισκευάσουν τα υπόλοιπα
μοντέλα, να ακυρώσουν παραγγελίες και να αναλάβουν δημόσια ή
ίσως και ποινική ευθύνη.
Η υπόθεση της Boeing αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα του πόσο
κοστοβόρο μπορεί να αποβεί ένα σφάλμα όσον αφορά την
ασφάλεια. Οσοι εξετάζουν την υπόθεση θεωρούν πως τα δύο
δυστυχήματα του νέου Boeing 737 MAX, που μετρούν 346 νεκρούς,
οφείλονται σε λάθος σχεδίασης, το οποίο θα μπορούσε να
αποτραπεί. Οσο συνεχίζονταν οι έρευνες για τα αίτια, η
Boeing υπέβαλε έκθεση στην FAA, στην οποία υποβαθμίζει τη
σημασία του νέου αυτοματοποιημένου συστήματος ελέγχου. Οπως
υποστηρίζει η FAA, το 737 MAX είχε υποβληθεί στον
συνηθισμένο έλεγχο στον οποίο υποβάλλονται όλα τα αεροπλάνα.
Πώς είναι δυνατόν μια τόσο επιτυχημένη εταιρεία να χάσει τον
δρόμο της με τέτοιο τρόπο; Η ασφάλεια εξαρτάται από τη σχέση
μεταξύ κατασκευαστή και ρυθμιστικών αρχών, που πρέπει να
ενέχει, πέρα από σεβασμό, και ξεκάθαρο πλαίσιο. Προφανώς η
Boeing επαναπαύθηκε στη δική της πιστοποίηση του αεροσκάφους.
Αν η εταιρεία αναγνώριζε πλήρως τα ρίσκα που έπαιρνε, θα τα
είχε αποφύγει. Κάποιο σφάλμα στον τρόπο σκέψης οδήγησε σε
αυτό το αποτέλεσμα. Αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί να
συγκριθεί με τη νοοτροπία των στελεχών στις μεγαλύτερες
τράπεζες του κόσμου πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής
κρίσης το 2008. Για την περίοδο αυτή τα ανώτατα στελέχη
κατηγορούνται για το ότι λάμβαναν τεράστια ρίσκα,
γνωρίζοντας ότι θα αποκομίσουν μεγάλα κέρδη όσο οι
φορολογούμενοι πληρώνουν τις ζημιές. Αυτή η εκδοχή είναι
εσφαλμένη. Αντιθέτως, φαίνεται πως πάρα πολλοί τυφλώθηκαν
από τις υψηλές αμοιβές και παρουσίαζαν τις επιχειρήσεις τους
ως εξαιρετικά επιτυχημένες. Ταυτόχρονα, οι ρυθμιστικές αρχές
εμπιστεύονταν τις τράπεζες, οι οποίες διαβεβαίωναν πως
γνώριζαν πολλά για τη διαχείριση του ρίσκου.
Παρότι οι τραπεζίτες ήταν ειλικρινείς, εξαπατήθηκαν από την
αισιοδοξία τους. Πράγματι, η καλή διάθεση μπορεί να
υπερπηδήσει τεράστια εμπόδια. Για παράδειγμα, η
αυτοπεποίθηση της Boeing οδήγησε στη δημιουργία του 747
Jumbo Jet και του 787 Dreamliner. Ωστόσο, η θετική διάθεση
δεν είναι πάντοτε αρκετή και ορισμένα εμπόδια δεν
ξεπερνιούνται ποτέ. Δεν κατηγορεί κανείς τις ρυθμιστικές
αρχές. Οι διευθυντές και οι ιδιοκτήτες των εταιρειών δεν
χρειάζεται οπωσδήποτε να έχουν κακές προθέσεις ή να δρουν με
δόλο. Για να συμβεί κάποιο λάθος, το μόνο που χρειάζεται
είναι να υπερεκτιμήσουν ένα από τα στοιχεία που θεωρούνται
απαραίτητα για την επίτευξη μιας επιχειρηματικής επιτυχίας.
Το καπιταλιστικό σύστημα λειτουργεί με υγιέστερο τρόπο όταν
οι ρυθμιστικές αρχές αντιμετωπίζουν πιο αυστηρά τις
επιχειρήσεις.
|
