|
Μπορεί, ειδικά σε εμάς στην Ελλάδα, η φράση αυτή να έχει
γίνει κλισέ, εντούτοις σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως όλοι
παραδέχονται το 2017 θα είναι μια εξαιρετικά «κρίσιμη χρονιά».
Όχι ότι το 2016 ήταν εύκολο, αλλά όπως όλα δείχνουν το 2017
θα είναι ακόμη πιο δύσκολο και μια χρονιά που θα μπορούσε να
δημιουργήσει νέα δεδομένα.
Όπως έγραψαν οι 4 οικονομολόγοι* της
Berenberg Bank,
ο κόσμος είναι αντιμέτωπος με μεγάλες προκλήσεις το 2017. Σε
αυτές περιλαμβάνονται η αλλαγή οικονομικής πολιτικής στις
ΗΠΑ, η βιωσιμότητα της ανάπτυξης στην Κίνα, που εν μέρει
εξαρτάται από ένα αυξανόμενο χρέος, η σταδιακή εξασθένηση
της Ρωσίας όσο ο Πούτιν επιδιώκει να αντισταθμίσει την
υποχώρηση της οικονομικής επιρροής της χώρας με στρατιωτικές
επιχειρήσεις στο εξωτερικό, η αστάθεια στη Μέση Ανατολή και
τη Βόρειο Αφρική, και η άνοδος των λαϊκιστικών πολιτικών
δυνάμεων από όλο το πολιτικό φάσμα. Με απλά λόγια. Το 2017
τα έχει όλα ……
Σε καμία περίπτωση πάντως κανείς δε μπορεί να προεξοφλήσει
ότι όλα τα πάνε στραβά. Αν όλα πάνε καλά, οι οικονομίες του
ανεπτυγμένου κόσμου μπορεί να διανύσουν το καλύτερο έτος
μετά το 2007, με ενίσχυση των επενδύσεων, της απασχόλησης
και των πραγματικών εισοδημάτων. Η κυβέρνηση του κ. Τραμπ θα
επικεντρωθεί σε αναπτυξιακές πολιτικές για την εγχώρια
οικονομία, αντί να επιδοθεί σε διεθνείς παρεμβάσεις που
μπορεί να αποβούν καταστροφικές. Επίσης, οι διαπραγματεύσεις
για το Brexit μπορεί να κυλήσουν ομαλά και η πιθανότητα να
εκλεγεί ο Φρανσουά Φιγιόν πρόεδρος της Γαλλίας μπορεί να
ανοίξει τον δρόμο σε μεταρρυθμίσεις προς όφελος της
οικονομίας. Ομως, αν επιδεινωθούν τα πράγματα, θα
κλιμακωθούν οι γεωπολιτικές εντάσεις και ο προστατευτισμός,
ενώ μπορεί να είναι η αρχή του τέλους για το ευρώ και την
Ευρωπαϊκή Ενωση στη μορφή που υπάρχουν σήμερα. Μια τόσο
μεγάλη επιδείνωση των συνθηκών είναι απίθανη, αλλά τίποτα
δεν μπορεί να αποκλειστεί σε αυτόν τον κόσμο.
Σε ό,τι αφορά τις δυτικές οικονομίες, το 2017 μπορεί να
σηματοδοτήσει το τέλος μιας μακράς περιόδου
επιφυλακτικότητας και την επαναφορά του παραδοσιακού
οικονομικού κύκλου. Μετά την πάροδο μίας οκταετίας, όπου
επικράτησε εγκράτεια στη διαχείριση των δημοσιονομικών στις
ΗΠΑ, οι αγορές στοιχηματίζουν σε μεγάλες δημοσιονομικές
μεταρρυθμίσεις και μέτρα στήριξης. Αν αυτό το πείραμα
επιτύχει, θα επιτευχθεί αύξηση της ζήτησης και των
επενδύσεων από τις επιχειρήσεις. Μια ενίσχυση της ζήτησης θα
μπορούσε να διαγράψει τα σημάδια από την τελευταία
χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά αυτό το κεφάλαιο ίσως «γραφτεί»
το 2020 και όχι το 2017 και το 2018.
Στην Κίνα εξακολουθούν να επιβραδύνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης.
Οι κίνδυνοι για την οικονομική προοπτική της το 2017 είναι
αρκετά υψηλοί, ιδιαίτερα σ’ ό,τι αφορά τις αγορές που
παραμένουν ευάλωτες σε μεγάλες διακυμάνσεις. Στην Ιαπωνία,
οι ρυθμοί ανάπτυξης θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα, διότι
οι απόπειρες μεταρρύθμισης της κυβέρνησης δεν είναι
ουσιαστικές, με την Τράπεζα της Ιαπωνίας να συνεχίζει με την
εφαρμογή δραστικών μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας.
Λόγω της εξάπλωσης του λαϊκισμού και στις δύο πλευρές του
Ατλαντικού, δεν είναι πλέον ασφαλή τα θεμέλια του
οικονομικού φιλελευθερισμού και της αρχιτεκτονικής για την
παγκόσμια ασφάλεια. Ας ευχηθούμε, πάντως, να διατηρηθεί η
παρούσα τάξη πραγμάτων.
Το βασικό σενάριο για την παγκόσμια οικονομία στηρίζεται σε
συγκρατημένη αισιοδοξία. Στην Ευρώπη, ειδικότερα, αναμένεται
να υπάρξει ενίσχυση της απασχόλησης, που θα αποδυναμώσει τις
απειλές του λαϊκισμού από τα ακραία πολιτικά κόμματα. Δεν
αναμένουμε να υπερισχύσει η άποψη της Μαρίν Λεπέν,
επικεφαλής του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, για έξοδο της
Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε διαβλέπουμε αποχώρηση
της Ιταλίας από το ευρώ. Επίσης, η Γερμανίδα καγκελάριος θα
εκλεγεί τέταρτη φορά. Παρά τους κινδύνους για πολιτικές
ανατροπές στις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης, το πιο
πιθανό είναι να επικρατήσει η κοινή λογική. Η ανάπτυξη στην
Ευρωζώνη προβλέπεται να κινηθεί περίπου στο 1,5%, δηλαδή θα
προσεγγίσει λίγο έως πολύ την τάση που επικρατεί από το
2013.
*HOLGER SCHMIEDING, MICKEY D. LEVY, KALLUM PICKERING
και
ROAINA REID |
