Αρχική | Ειδήσεις - Αναλύσεις | Ο Κυνηγός | Λεωφόρος Αθηνών | "Κουλου - Βάχατα" | Marx - Soros | Contact

 
 

00:01 - 24/03/17

Η περί τον «νεοφιλελευθερισμό» μυθολογία και τι προκύπτει / του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

 

«Το σίδερο σκουριάζει όταν δεν δουλεύεται, το στάσιμο νερό χάνει την αγνότητά του και τελικά βρωμίζει, παγώνει. Η δε έλλειψη δράσης απονεκρώνει το μυαλό…» 

 

Λεονάρντο ντα Βίντσι

Πριν μερικά χρόνια, με αφορμή ένα πολιτικο-φιλοσοφικό μνημόσυνο για τον αείμνηστο Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ (με τον οποίο με συνέδεε στενή πνευματική φιλία), βρεθήκαμε σε ένα φιλικό σπίτι στο Παρίσι με τον γνωστό φιλελεύθερο Περουβιανό συγγραφέα Mario Vargas Llosa. Στην διάρκεια της συζήτησης που είχαμε –στην οποία συμμετείχαν και άλλοι γνωστοί διανοούμενοι– μάς διηγήθηκε μία μικρή ιστορία. 

Είπε ότι σε μία κωμόπολη της Μάλαγα στην Ισπανία έγινε δημοψήφισμα. Οι κάτοικοι ρωτήθηκαν αν προτιμούν την ανθρωπότητα ή τον νεοφιλελευθερισμό ως τρόπο διακυβέρνησής της. Το αποτέλεσμα ήταν 514 ψήφοι υπέρ της ανθρωπότητας και 4 υπέρ του νεοφιλελευθερισμού.

«Αυτές οι τέσσερις ψήφοι μπήκαν για καλά στο μυαλό μου και μού έθεσαν ένα δραματικό δίλημμα. Είχα να κάνω με τέσσερις αδίστακτους τυχοδιώκτες, ικανούς να πλήξουν την ανθρωπότητα στο όνομα του νεοφιλελευθερισμού, ή επρόκειτο για σοφούς; Η δεύτερη εκδοχή είναι η σωστή. Ζούμε σε μία περίοδο που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη ενός ευρύτατου πολιτικού και ιδεολογικού κινήματος, με γερές αρθρώσεις στην αριστερά, στο κέντρο και στην δεξιά και το οποίο παρουσιάζει μια ενιαία απέχθεια για την ελευθερία ως λύση στα προβλήματα της ανθρωπότητας. Το κίνημα αυτό, αν και πολιτικά ετερόκλητο, δημιούργησε έναν φανταστικό εχθρό, τον «νεοφιλελευθερισμό», τον οποίο επικαλείται για να καλλιεργεί τον φόβο.

Επίσης, με περισσή παντογνωσία, πολλοί κοινωνιολόγοι και πολιτικοί επιστήμονες συνταυτίζουν τον «νεοφιλελευθερισμό» και με την αποκαλούμενη «μοναδική σκέψη», στην οποία και αποδίδουν τα παρελθόντα και μέλλοντα δεινά της ανθρωπότητας. Κατά τα λεγόμενά τους, ο «νεοφιλελευθερισμός» είναι ένοχος για όλα τα κακά που υπάρχουν στον πλανήτη και υπαίτιος για όλες τις καταστροφές. Είναι σαφές ότι για μιαν ακόμη φορά στην ιστορία του ανθρώπου δημιουργείται ένα «φετίχ», το οποίο εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα και επιδιώκει να δημιουργήσει τέτοια πνευματικά ρήγματα ώστε οι εχθροί της ελευθερίας να καταστρέψουν αυτό που δεν μπόρεσε να συντρίψει ο μαρξισμός-λενινισμός και ο ναζισμός: το πνεύμα».

Αυτά τα μεστά σε περιεχόμενο λόγια μας είπε ο Mario Vargas Llosa, τονίζοντας ότι πίσω από την δαιμονολογία του νεοφιλελευθερισμού υποκρύπτεται μία κυριολεκτικά αισχρή πνευματική απάτη. Η οποία, ωστόσο, δεν συνιστά κάτι το πρωτόγνωρο. Οι άνθρωποι του ολοκληρωτισμού μόνον έτσι επιβιώνουν πολιτικά. Με την εξαπάτηση, το ψέμμα, την διαστρέβλωση, την παραπληροφόρηση. Η λέξη νεοφιλελεύθερος –και όλα τα παράγωγά της–  είναι κενή περιεχομένου. Σε αντίθεση με τον μαρξισμό και τις διάφορες μορφές φασισμού, ο πραγματικός φιλελευθερισμός απέχει πολύ από του να αποτελεί δόγμα. 


Με άλλα λόγια, ο φιλελευθερισμός δεν είναι μια κλειστή κα αυτάρκης ιδεολογία, με προκατασκευασμένες απαντήσεις κα λύσεις σε όλα τα κοινωνικά προβλήματα. Αντίθετα, όπως προκύπτει από την φιλοσοφία των Λοκ, Σαίη, Αρόν, Πόππερ και άλλων κορυφαίων φιλελεύθερων στοχαστών, ο φιλελευθερισμός από κάθε άποψη, με επίκεντρο την πολιτική και οικονομική ελευθερία, χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία τάσεων και εκδοχών, χάρη στις οποίες μπορεί να προσαρμόζεται και να αυτοτροφοδοτείται. Στα πλαίσια αυτά, δεν υπάρχει παλαιός και νέος φιλελευθερισμός, αλλά ούτε και είναι δυνατόν να υπάρξει. Ο Ραιημόν Αρόν, πριν πολλά χρόνια, στο βιβλίο του Το όπιο των διανοουμένων, έγραφε ότι ο φιλελευθερισμός είναι κριτικός, ανεκτικός, μονίμως ανανεούμενος όπως το νερό του ποταμού, άρα δεν μπορεί να είναι ούτε παλαιός, ούτε νέος. Είναι, απλά, μια μορφή σεβασμού της ελευθερίας.

«Η έκφραση “νεο”», κατά τον M.V.Llosa, «δεν σημαίνει απολύτως τίποτε. Συνεπώς, η λέξη νεοφιλελευθερισμός δεν εκφράζει μια θεωρητική πραγματικότητα. Τουναντίον, είναι ένα όπλο εννοιολογικής υποβάθμισης του φιλελευθερισμού, με απώτερο και ανομολόγητο στόχο την καταρράκωση της έννοιας και της αίσθησης της ελευθερίας. Η τελευταία, στο μέτρο που αναπτύσσεται και διευρύνεται, προκαλεί τρόμο στους φορείς του ολοκληρωτισμού, του σκοταδισμού και της ασυναρτησίας. Είναι έτσι φυσικό να πολεμούν με λύσσα το πνεύμα της ελευθερίας, ώστε να εμποδίσουν την διάδοσή του. Οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν ότι η κουλτούρα της ελευθερίας δεν έχει μη αναστρέψιμο χαρακτήρα. Άρα, όσο την υπονομεύουν, τόσο υποσκάπτουν και τους μηχανισμούς της προστασίας της. Χρησιμοποιούν έτσι τις νέες μάσκες του εθνικισμού και του θρησκευτικού φανατισμού, που σήμερα συνιστούν και του πιο σκληρούς εχθρούς της δημοκρατίας».

Γιατί όμως αυτό το μίσος κατά του φιλελευθερισμού; Την απάντηση δίνει ο Γάλλος σοσιαλιστής οικονομολόγος και διανοούμενος, καθηγητής Πιερ Ροζανβαλόν. «Ο φιλευθερισμός είναι μια κουλτούρα… Η ενότητά του είναι αυτή ενός πεδίου προβληματικής, μιας εργασίας, ενός αθροίσματος επιδιώξεων. Γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολο να συλλάβει κανείς το περιεχόμενο αυτής της ενότητας υπό συνθήκες ανάπαυσης.

Ο φιλελευθερισμός υπάρχει μόνον σε κατάσταση κίνησης, δράσης και σκέψης. Γι’ αυτό, αν θέλουμε να έχουμε σαφή αντίληψη της φιλελεύθερης κουλτούρας, θα πρέπει να αντικαταστήσουμε την στατική παρατήρηση με μία δυναμική προσέγγιση, προσαρμοσμένη στο πλέγμα αλλαγών που φέρει ο φιλελευθερισμός μέσα του. Αλλαγές που υπαγορεύονται από την φιλοσοφική διαπίστωση των φιλελεύθερων ότι ο κόσμος είναι ανοικτός, κινητικός και άρα μεταβαλλόμενος. Η ελευθερία του ανθρώπου έτσι έγκειται στην δυνατότητά του να μπορεί αλλάζει αυτόν τον κόσμο, ενδεχομένως αλλάζοντας και τον εαυτό του», γράφει ο Π. Ροζανβαλόν στο βιβλίο του Οικονομία και Ελευθερία.

Όπως γράφει ο Ζωρζ Μπυρντώ, «η αλήθεια του φιλελευθερισμού δεν βρίσκεται μέσα στην θεωρία. Υπάρχει μέσα στον άνθρωπο. Αν λοιπόν ο άνθρωπος, θεωρούμενος ως θεμελιώδης πραγματικότητα του φιλελευθερισμού, υποστεί βλάβη, τότε και η αντίληψη του φιλελευθερισμού καταρρέει». Ιδού λοιπόν γιατί οι εχθροί της ελευθερίας μαίνονται κατά της φιλελεύθερης αντίληψης. Γνωρίζουν ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία υπάρχει από τον άνθρωπο και για τον άνθρωπο. Άρα πρέπει ο άνθρωπος να εξουδετερωθεί πνευματικά για να μπει στα στρατόπεδα που του έχουν ετοιμάσει οι «σωτήρες» του.

Πρόκειται ακριβώς γι’ αυτά τα στρατόπεδα μέσα στα οποία οι νέοι σκοταδιστές θέλουν να εγκλείσουν ολόκληρες κοινωνίες ελεύθερων πολιτών. Αυτοί που με όπλα τον λαϊκισμό, την δημαγωγία, την παραπλανητική οργάνωση του ψεύδους και την πνευματική τρομοκρατία, επιδιώκουν να διαλύσουν ό,τι ειρηνικό και δημοκρατικό οικοδομήθηκε στην μεταπολεμική Ευρώπη. Μία Ευρώπη που ασφαλώς δεν είναι τέλεια. Ασφαλώς και μπορεί να γίνει καλύτερη. Και αυτό προσπαθούν όσοι αγαπούν την ελευθερία και την δημοκρατία. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτή η ατελής Ευρώπη είναι, όπως θα έλεγε και ο Τσώρτσιλ, πολύ καλύτερη από αυτήν που «οραματίζονται» οι δεσμοφύλακες των κλειστών κοινωνιών.

Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος – European Business Review

 

Greek Finance Forum

 

Σχόλια Χρηστών

HTML Comment Box is loading comments...

 

 

 

 

Δείτε όλα τα Aρθρα - Απόψεις

Plus500

Kάντε Trading σε ελληνικές μετοχές μέσω της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης" - Demo -Kερδίστε bonus εγγραφής ). 

Λήψη τώρα!

 © 2016-2017 Greek Finance Forum

Αποποίηση Ευθύνης....