Συνεπώς, παρά το γεγονός ότι η οικονομία δημιουργεί πλέον νέες θέσεις εργασίας, οδηγώντας μετά από πολλά έτη το ποσοστό ανεργίας σε επίπεδο χαμηλότερο του 20%, το ποσοστό των θέσεων μερικής απασχολήσεως σε αυτές παραμένει υψηλό.

Η χώρα έχει ακόμη να αντιμετωπίσει ορισμένες σημαντικές προκλήσεις, ώστε να εισέλθει σε τροχιά ισχυρότερης μεγεθύνσεως. Οι προκλήσεις αυτές αφορούν τη συσσωρευμένη αποεπένδυση, τη χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας και την υψηλή ανεργία.

Η συρρίκνωση της επενδυτικής δαπάνης κατά τη διάρκεια της οικονομικής υφέσεως από 21,8% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο στην περίοδο 2001-2007, σε 12,4% στην περίοδο 2011-2017, εξασθένησε σημαντικά το απόθεμα του παραγωγικού κεφαλαίου της χώρας, καθώς για μεγάλο χρονικό διάστημα το ποσοστό αποσβέσεων υπερέβαινε τον σχηματισμό παγίου κεφαλαίου. Απότοκος του χαμηλού σχηματισμού παγίου κεφαλαίου επί σειρά ετών είναι η σχετικά χαμηλή ενσωμάτωση ψηφιακής τεχνολογίας και ανανέωση μηχανολογικού εξοπλισμού, με αποτέλεσμα την αδυναμία βελτιώσεως της παραγωγικότητας της εργασίας.

Το ερώτημα, συνεπώς, είναι πώς θα χρηματοδοτηθεί το επενδυτικό έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας. Δεδομένου ότι η μέση ροπή προς αποταμίευση των νοικοκυριών στην Ελλάδα διατηρείται σε αρνητικό έδαφος την τελευταία εξαετία, ως αποτέλεσμα της πτώσεως του διαθεσίμου εισοδήματος και των υψηλών φορολογικών επιβαρύνσεων, η σημασία της προσελκύσεως Ξένων Αμεσων Επενδύσεων καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς έχουν ισχυρότερο αναπτυξιακό αποτύπωμα για τρεις λόγους.

Πρώτον, οι Ξένες Αμεσες Επενδύσεις βοηθούν σημαντικά στην εισαγωγή τεχνολογικών καινοτομιών που ενισχύουν την παραγωγικότητα της εργασίας.

Δεύτερον, συμβάλλουν στην εξαγωγική δραστηριότητα της χώρας προορισμού των επενδύσεων, καθώς οι εισερχόμενοι επενδυτές είναι συνήθως περισσότερο προσανατολισμένοι στις ξένες αγορές σε σχέση με τις τοπικές επιχειρήσεις.

Τρίτον, αποτελούν δομικό στοιχείο της «παγκόσμιας αλυσίδας αξίας» (global value chain). Ως εκ τούτου, επιτρέπουν σε επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε πολυεθνικούς οργανισμούς να ειδικευθούν σε τμήμα της παραγωγικής διαδικασίας στο οποίο είναι πιο ανταγωνιστικές, χρησιμοποιώντας ενδιάμεσα αγαθά και υπηρεσίες από τρίτες χώρες.

Παράλληλα, η ενσωμάτωση σε αλυσιδωτές διαδικασίες προσβάσεως στις διεθνείς αγορές προϊόντων συσχετίζεται θετικά με την παραγωγικότητα και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.

Το χαμηλό ποσοστό των Ξένων Αμεσων Επενδύσεων στο ελληνικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν μειώνει σημαντικά τη δυνατότητα της χώρας να επωφεληθεί από τα ανωτέρω. Οι παράγοντες που καθηλώνουν τις Ξένες Αμεσες Επενδύσεις σε χαμηλό επίπεδο και δυσχεραίνουν την επιχειρηματικότητα είναι η αβεβαιότητα, το πολύπλοκο και ευμετάβλητο κανονιστικό και φορολογικό πλαίσιο, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση και το υψηλό κόστος ενέργειας.

Σημαντικός αποτρεπτικός παράγοντας για την αύξηση της επενδυτικής δαπάνης στην Ελλάδα είναι η υψηλή φορολόγηση. Το μείγμα της δημοσιονομικής πολιτικής στην περίοδο των προγραμμάτων προσαρμογής προκάλεσε πρόσθετα εμπόδια στην επιχειρηματική δράση. Η δημοσιονομική προσαρμογή στηρίχθηκε κυρίως στην αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων και των ασφαλιστικών εισφορών και λιγότερο στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και στον εξορθολογισμό των δαπανών. Η αλλαγή του μείγματος δημοσιονομικής προσαρμογής μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την ανάπτυξη, μέσω μιας φορολογικής μεταρρυθμίσεως η οποία θα περιλαμβάνει χαμηλότερους συντελεστές, απλοποίηση του συστήματος, διεύρυνση της φορολογικής βάσεως και περιορισμό της φοροδιαφυγής.

Η άρση της αβεβαιότητας για το μέλλον της οικονομίας αποτελεί, επίσης, βασική προϋπόθεση για την προσέλκυση Ξένων Αμεσων Επενδύσεων. Η ομαλή έξοδος από το τρίτο πρόγραμμα, σε συνδυασμό με την ελάφρυνση του δημοσίου χρέους που αποφασίστηκε σε συνεργασία και υπό την εποπτεία των πιστωτών και εταίρων, μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης σε μεσοχρόνιο ορίζοντα. Η εξέλιξη αυτή θα βελτιώσει περαιτέρω τις συνθήκες για την έλευση Ξένων Αμεσων Επενδύσεων στη χώρα, ενώ παράλληλα θα διευκολύνει την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές, τονώνοντας τις συνθήκες ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Τέλος, η δυνατότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν το επενδυτικό έλλειμμα της ελληνικής οικονομίας θα ενισχυθεί περαιτέρω με την επιτυχή διαχείριση των μη εξυπηρετουμένων ανοιγμάτων και την επιστροφή μέρους των αποταμιευτικών πόρων που διέρρευσαν από το σύστημα.

Καπόπουλος Παναγιώτης (Το Βήμα)

Ο κ. Παναγιώτης Καπόπουλος είναι διευθυντής Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.

Greek Finance Forum

Σχόλια Χρηστών