Tweet

Ωστόσο, την 1η Ιουνίου 2016, το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας έστειλε στην Uber Technologies Inc. τα μετρητά. Σύμφωνα πάντα με τα όσα έγραψε το Bloomberg, ήταν και είναι η μεγαλύτερη επένδυση από μια ξένη κυβέρνηση σε μια startup που στηρίζεται σε επιχειρηματικά κεφάλαια. Οι εκτεταμένες συνέπειες αυτής της μεγάλης συμφωνίας δεν έχουν ακόμη εκτιλυχθεί πλήρως. Πριν από δύο χρόνια, τα χρήματα βοήθησαν την Uber να τερματίσει τον ανταγωνιστικό «πόλεμο» με τη Didi Chuxing στην Κίνα, ενίσχυσαν τη θέση της εναντίον της ανταγωνίστριας Lyft Inc. και έδωσαν ώθηση στον τότε διευθύνοντα σύμβουλο Travis Kalanick σε μια μακρόχρονη μάχη με τους επενδυτές, που τελικά τον έδιωξαν.

Τώρα, η συμφωνία «τραβάει» την Uber σε μια παγκόσμια εκτίμηση της σχέσης του επιχειρηματικού κόσμου με τη Σαουδική Αραβία.

Το Bloomberg έχει μάθει ότι μέσω άμεσων και έμμεσων συμμετοχών, η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας κατέχει πάνω από το 10 τοις εκατό της εταιρίας. Το διοικητικό συμβούλιο της περιλαμβάνει επίσης τον Σαουδάραβα αξιωματούχο Yasir Othman Al-Rumayyan, τον διευθύνοντα σύμβουλο του κρατικού επενδυτικού κεφαλαίου του βασιλείου και σύμμαχο του πρίγκιπα Mohammed bin Salman, του προέδρου του ταμείου.

Καθώς ο αντίκτυπος από τη δολοφονία του αρθρογράφου της Washington Post Jamal Khashoggi στα χέρια των Σαουδαραβών πρακτόρων αναστατώνει την Silicon Valley, αναμφισβήτητα δεν υπάρχει καμία εταιρεία πιο βαθιά συνυφασμένη με τη Σαουδική Αραβία από την Uber.

Αυτό περιπλέκει τις προσπάθειες του σημερινής CEO της Uber, Dara Khosrowshahi, να δημιουργήσει ένα νέο πρόσωπο για την εταιρεία, καθώς κινείται προς μια αρχική δημόσια προσφορά στις αρχές του επόμενου έτους. Ο Khosrowshahi, ένας Ιρανός μετανάστης, ήταν ένας από τους πρώτους που αποσύρθηκε από το επενδυτικό συνέδριο που διοργάνωσε η Σαουδική Αραβία τον Οκτώβριο. Αλλά θα δυσκολευτεί περισσότερο να αποσυνδέσει την ευρύτερη σχέση της εταιρείας του με μια κυβέρνηση που τώρα εμπλέκεται στην τρομερή δολοφονία ενός δημοσιογράφου.

Η οικονομική ευκαιρία με τη Σαουδική Αραβία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο ραντάρ του τέως CEO Kalanick το 2016. Την άνοιξη εκείνη, ο διευθυντής της Uber David Plouffe, πρώην επικεφαλής εκστρατείας του Μπαράκ Ομπάμα, πραγματοποιούσε τριήμερη εκδρομή στο Κάιρο, το Ντουμπάι και το Ριάντ. Η Uber λειτουργούσε ήδη στη Σαουδική Αραβία, όπου προωθούσε τις υπηρεσίες της ως έναν ασφαλή τρόπο να κυκλοφορούν οι γυναίκες σε μια χώρα όπου δεν τους επιτρέπεται να οδηγούν. Στο Ριάντ, ο Plouffe συναντήθηκε με κορυφαίους αξιωματούχους της Σαουδικής Αραβίας, συμπεριλαμβανομένου του διευθυντή του Ταμείου Δημοσίων Επενδύσεων Al-Rumayyan. Σε αυτές τις συνομιλίες, ο Plouffe έμαθε περισσότερα σχετικά με το σχέδιο της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας για διαφοροποίηση των επενδύσεών της και μείωση της εξάρτησής της από την τεράστια πετρελαϊκή της βιομηχανία.

Εκείνη την εποχή, η Uber διψούσε για περισσότερα χρήματα. Η εταιρεία ήταν βαθιά εμπλεγμένη σε μια μάχη στην Κίνα με την τοπική αντίπαλο Didi Chuxing. Οι δύο εταιρείες δαπανούσαν δισεκατομμύρια δολάρια σε εκπτώσεις και στρατολόγηση οδηγών σε μια προσπάθεια να συντρίψουν η μια την άλλη. Η απόκτηση μεριδίου αγοράς είχε μετατραπεί σε ερώτημα ποιος θα μπορούσε να κάψει τα περισσότερα χρήματα. Μέχρι το 2016, η Uber συνειδητοποίησε ότι θα έπρεπε να καλέσει μια εκεχειρία και ότι τα μετρητά του βασιλείου θα αποτελούσαν βασικό πλεονέκτημα στην τελική συμφωνία. Η εταιρεία με περισσότερα χρήματα, ήταν σαφές, θα μπορούσε να να κερδίσει καλύτερους όρους.

Έτσι, όταν η Apple Inc. επένδυσε 1 δισ. δολάρια στη Didi τον Μάιο του 2016, η Uber πανικοβλήθηκε. Η εταιρεία είχε αντλήσει πολλά χρήματα, αλλά τα ξόδεψε σε μη κερδοφόρες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.

Ήταν σε αυτό το πλαίσιο που η Uber άρχισε να συζητά μια πιθανή συμφωνία με το ταμείο κρατικών επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας. Οι όροι ήταν σχετικά απλοί. Οι Σαουδάραβες θα αγόραζαν μετοχές στην ίδια τιμή με μια προηγούμενη επένδυση που έκανε η Tiger Global Management νωρίτερα εκείνο το έτος, εκτιμώντας την επιχείρηση στα 62,5 δισ. δολάρια. Το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων είχε ένα βασικό αίτημα: Ήθελε μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο. Η Uber συμφώνησε.

Όταν ανέλαβε, ο Khosrowshahi θέλησε να σώσει τα πολλά σκάνδαλα της Uber και υπήρξαν ελάχιστες ενδείξεις ότι οι δεσμοί της εταιρείας με τη Σ. Αραβία θα γίνονταν ποτέ ένας από αυτά. Μέχρι το 2018, τα πράγματα πήγαιναν τόσο καλά ώστε η Uber ενίσχυσε αποτελεσματικά τη σχέση της με τη χώρα, συγκεντρώνοντας 9,3 δισ. δολάρια σε χρηματοδότηση σε συμφωνία με την SoftBank Group Corp. Ο τεράστιος έλεγχος ήταν πραξικόπημα για τον Khosrowshahi ως νέο CEO της Uber. Και στο παρασκήνιο ήταν οι Σαουδάραβες, οι οποίοι παρείχαν 45 δισ. σε χρηματοδότηση για το SoftBank Vision Fund.

Το περασμένο καλοκαίρι, όταν η Σαουδική Αραβία ήρε την απαγόρευση οδήγησης για τις γυναίκες, η σχέση του Uber με το βασίλειο ήταν χωρίς προβλήματα. Η αμερικανική συμβατική σοφία έβλεπε τον Πρίγκιπα Mohammed ως δύναμη απελευθέρωσης, παρά την εκκαθάριση κατά της διαφθοράς το 2017 που θεωρήθηκε ως προσπάθεια συγκέντρωσης της εξουσίας. Η σχέση ήταν τόσο παραγωγική που η Uber σκεφτόταν να διπλασιάσει την παρουσία της στην περιοχή με την εξαγορά της εταιρίας Careem που εδρεύει στο Ντουμπάι.

Στελέχη που συμμετέχουν στην συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία δήλωσαν ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να κάνει ο Khosrowshahi για να απομακρύνει την Uber από τους δεσμούς της με το βασίλειο. Η καλύτερη ελπίδα για την επίλυση του στίγματος της Σ. Αραβίας, σύμφωνα με τους εμπλεκόμενους, είναι εισαχθεί η εταιρεία στο χρηματιστήριο, δίνοντάς της περισσότερη ευελιξία για να αναμορφώσει το διοικητικό της συμβούλιο. Οι εισηγμένες εταιρείες έχουν ελάχιστο έλεγχο στους επενδυτές τους και ενδεχομένως κάτι τέτοιο να απαλλάξει την Uber από τις ευθύνες της για συμμαχία με έναν δικτάτορα.

Μέχρι στιγμής, η στρατηγική της Uber φαίνεται να περιμένει την δημόσια αντίδραση. Το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας συναντήθηκε την Τρίτη σε ένα meeting όπου συμμετείχε όλο το συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των Kalanick και Al-Rumayyan. Ο Khosrowshahi είχε προγραμματιστεί να παρουσιάσει το σχέδιό του για το 2019, καθώς η Uber προετοιμάζεται για δημόσια προσφορά. Και η θέση του Al-Rumayyan ως προέδρου του ΔΣ, ανέφερε η εταιρεία, παραμένει αμετάβλητη. Τουλάχιστον για τώρα, ο Khosrowshahi φαίνεται πρόθυμος να αγνοήσει τον ελέφαντα στο δωμάτιο.