Tweet

Νομίζω πως μου αρέσει η Τεργέστη επειδή είναι ένα γεωγραφικό όριο, ένα διανοητικό όριο και ακόμη περισσότερα. Χωμένη στη βορειοανατολική γωνιά της Ιταλίας, είναι λατινική, γερμανική και σλαβική. Είναι καθολική, ορθόδοξη, εβραϊκή. Είναι ένας τόπος λογοτεχνίας και εμπορίου. Ο Νότος σταματά εδώ: η Αδριατική Θάλασσα γλείφει τις ακτές της Ευρώπης κι ύστερα αποφασίζει ότι δεν μπορεί να πάει παραπέρα. Ο Βορράς σταματά εδώ: το οροπέδιο του Καρστ είναι μια βεράντα της ηπείρου, την οποία οι κάτοικοι της Βιέννης επισκέπτονταν ανά τους αιώνες για να απολαύσουν τη θέα. Η Ανατολή σταματά εδώ: οι αναστεναγμοί της Ρωσίας δεν προχώρησαν ποτέ περισσότερο. Η Δύση σταματά εδώ: οι νατοϊκές βάσεις που είναι έτοιμες να αποκρούσουν τους εισβολείς από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας παραμένουν διασκορπισμένες τριγύρω.

Η Τεργέστη δημιουργήθηκε από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων, που δεν διέθετε πολλές παράκτιες εκτάσεις. Στις αρχές της δεκαετίας του 1700 δεν ήταν παρά ένα μεγάλο χωριό ψαράδων, καλλιεργητών και εργαζόμενων στα αλατωρυχεία. Η αυτοκρατορία τη μετέτρεψε σε λιμάνι, με μονοπώλιο εισαγωγών και εξαγωγών, προνομιακούς φόρους και χαμηλούς σιδηροδρομικούς δασμούς - έναν κόσμο που μαράζωσε πριν από έναν αιώνα. Από τότε, η Τεργέστη έχει περάσει πολλά. Την πήρε πίσω η Ιταλία το 1918 και ο φασισμός τη μετέτρεψε σε εμβληματική του πόλη. Την κατέλαβαν οι Ναζί το 1943, για να την πάρουν πίσω οι γιουγκοσλάβοι κομμουνιστές το 1945. Το 1947, εγκαταστάθηκε εκεί αγγλοαμερικανική στρατιωτική κυβέρνηση. Μόλις το 1954 εντάχθηκε στο ιταλικό κράτος.

Σήμερα, επιτέλους, είναι μια ανθηρή και ειρηνική ευρωπαϊκή πόλη. Το λιμάνι, οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι επιχειρήσεις του καφέ και τα ναυπηγεία παρέχουν απασχόληση σε όλους. Είναι μια πόλη όμως που πολιτικά μετακινείται συνεχώς, καθώς βρίσκεται στο ολισθαίνον τεκτονικό ρήγμα της ευρωπαϊκής ισχύος.

Πάνω απ’όλα, όμως, η Τεργέστη αντανακλά τα διλήμματα που έχει σήμερα η Ιταλία υπό τη νέα εθνικιστική της κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή, που αποτελείται από δύο ευρωσκεπτικιστικά κόμματα, είναι για πρώτη φορά στραμμένη προς την Ανατολή. Η Τεργέστη όμως ήταν πάντα ένα δυτικό φυλάκιο και διευκόλυνε τη μεταφορά ανθρώπων από περιοχές όπως η Δαλματία και η Ιστρια (που ανήκουν σήμερα στην Κροατία, αλλά φιλοξενούσαν επί αιώνες πολλούς Ιταλούς) προς την Ιταλία και άλλες χώρες της ΕΕ. Η πόλη ήταν πάντα υπερήφανη για αυτόν τον ρόλο και τώρα προσπαθεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις.

Η ιταλική κυβέρνηση κοιτάζει άραγε απλώς προς Ανατολάς ή οδεύει προς τα εκεί;

Στις 28 Αυγούστου, ο Ματέο Σαλβίνι υποδέχθηκε στο Μιλάνο τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος χαρακτήρισε τον οικοδεσπότη του «ήρωά» του. Μερικές ημέρες αργότερα, βουλευτές της Λέγκας ψήφισαν υπέρ της Βουδαπέστης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο έλαβε μέτρα εναντίον των αντιδημοκρατικών δραστηριοτήτων της ουγγρικής κυβέρνησης.

Η φραστική υποστήριξη της ιταλικής κυβέρνησης προς τον Βλαντίμιρ Πούτιν είναι συχνή και ανεπιφύλακτη. Τον Μάιο, ο Σαλβίνι αποκάλεσε τον ρώσο πρόεδρο «εξέχοντα πολιτικό». Οι επαφές μεταξύ της Λέγκας και της Ενωμένης Ρωσίας, του κόμματος του Πούτιν, είναι συνεχείς και εντατικές: σύνοδοι, συνέδρια, συναντήσεις. Ο υπουργός ευρωπαϊκών υποθέσεων της Ιταλίας Πάολο Σαβόνα δεν είναι απλώς ένας γνωστός ευρωσκεπτικιστής, είναι και αντιγερμανός και φιλορώσος. Σε μια συνέντευξη που έδωσε πριν από τον διορισμό του είπε: «Ο Πούτιν είναι ρεαλιστής. Είναι εναντίον μιας Ευρώπης που θα τον κατέστρεφε. Και αυτό κάνει η Ευρώπη».

Ο νέος πρόεδρος της ιταλικής κρατικής τηλεόρασης (RAI), ο δημοσιογράφος Μαρτσέλο Φόα, διορίστηκε από την πλειοψηφία. Υποστηρίζει ανοιχτά τον Πούτιν και έχει προσκληθεί επανειλημμένα στη ρωσική τηλεόραση όπου υπερασπίζεται τη Μόσχα και την ουκρανική της πολιτική. Σε τηλεοπτικές εκπομπές, διανοούμενοι που υποστηρίζουν την ιταλική κυβέρνηση αναφέρουν τις στενές σχέσεις της Ιταλίας με τη Ρωσία και ζητούν το κλείσιμο των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων. Και η υποστήριξη προς τη Ρωσία επεκτείνεται στην αντιπολίτευση: ο Μπερλουσκόνι επισκέπτεται συχνά τον Πούτιν και τον φιλοξενεί στη Σαρδηνία.

Προς το παρόν, δεν έχει υπάρξει κάποια μείζων αλλαγή στην εξωτερική πολιτική. Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι όμως της Ιταλίας ανησυχούν. Αντιπροσωπεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα επισκεφθεί σύντομα τη Ρώμη για να διαπιστώσει ποια θα είναι η θέση της τον Δεκέμβριο, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα αποφασίσει αν θα συνεχίσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία.

Η Τεργέστη φοβόταν πάντα τα μεγάλα γεγονότα της ιστορίας και διαισθανόταν τους αβέβαιους καιρούς. Η Ανατολή φιλοξενεί άραγε παλιούς εχθρούς ή καινούργιους φίλους; Προς το παρόν, η νέα εθνικιστική Ιταλία δεν εγκαταλείπει ούτε την ΕΕ ούτε τη Δύση, τα όποια βήματα ετοιμάζει όμως δείχνουν στην κατεύθυνση της απομάκρυνσης. ΟΙ ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 μπορεί να αποκόψουν την Ιταλία - ή να φέρουν το ιππικό.

(*) Ο Μπέπε Σεβερνίνι είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού 7 της Corriere della Sera

(Πηγή: New York Times)