Tweet

Θα μπορούσε λοιπόν να δει κανείς με αισιοδοξία τη συμφωνία που ανακοίνωσαν την περασμένη εβδομάδα Γαλλία και Γερμανία για την παρουσίαση ενός προϋπολογισμού της ευρωζώνης. Υστερα από καθυστέρηση πολλών ετών, ίσως το Παρίσι και το Βερολίνο αναλαμβάνουν επιτέλους την πρωτοβουλία να ανακόψουν την αργή αποσύνθεση της Ευρώπης.
 

Αλλά οι ελπίδες αυτές είναι πρόωρες. Αν αφήσουμε στην άκρη αυτή τη συμφωνία, παρατηρούμε ότι η απόσταση ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία έχει αυξηθεί τον τελευταίο καιρό. Και η βασική τους διαφορά αφορά το όραμά τους για την Ευρώπη.
 

Σε φραστικό επίπεδο, οι δύο χώρες έχουν καταβάλει προσπάθειες να δείξουν ενωτικό πνεύμα. Τον περασμένο Νοέμβριο, μιλώντας στην Μπούντεσταγκ με αφορμή την 100ή επέτειο από το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι η γαλλογερμανική σχέση χαρακτηρίζεται από «αγάπη» - μια αγάπη που γεννήθηκε από τις καταστροφές του 20ού αιώνα. Kαι στις 22 Ιανουαρίου, οι δύο χώρες ανανέωσαν τη φιλία τους, υπογράφοντας μια σύγχρονη εκδοχή της Συμφωνίας των Ηλυσίων (1963). 
 

Στις περιπτώσεις αυτές, η Γερμανία φάνηκε να υιοθετεί τη γαλλική γραμμή για την Ευρώπη, την οποία ο πρόεδρος Μακρόν περιέγραψε στην ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, τον Σεπτέμβριο του 2017: την ιδέα μιας «κυρίαρχης» Ευρώπης, με μια ισχυρή κοινή πολιτική στους τομείς εξωτερικών και άμυνας, μια «Ευρώπη που θα προστατεύει» τους πολίτες της.
 

Ο Μακρόν πιστεύει, και η Γερμανία μοιάζει να συμφωνεί, ότι οι ωμότητες του 20ού αιώνα δεν είναι πια αρκετές για να δικαιολογούν την όλο και μεγαλύτερη ενοποίηση της Ευρώπης - και ιδιαίτερα την ιερή και όσια γαλλογερμανική ένωση. Οι δύο χώρες συμφωνούν ότι οι πραγματικές απειλές για την ευρωπαϊκή ειρήνη βρίσκονται έξω από τα σύνορά τους: τρομοκρατία, σινοαμερικανικός ανταγωνισμός, ρωσική παρέμβαση στις ευρωπαϊκές εκλογές. Χρειάζεται λοιπόν ένα νέο αφήγημα, το οποίο πρέπει να είναι πρακτικό.
 

Τα λόγια όμως είναι εύκολα. Η μετατροπή τους σε ένα ενιαίο όραμα, πόσο μάλλον σε συγκεκριμένα μέτρα, είναι πολύ πιο δύσκολη. Και μέχρι στιγμής, όποτε έχει υπάρξει θέμα για κάτι πέρα από τα λόγια, το χάσμα ανάμεσα στις δύο χώρες είναι μεγάλο.
 

Η Γερμανία και η Γαλλία διαφωνούν, για παράδειγμα, στη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί απέναντι στις εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ. Η γερμανική οικονομία εξαρτάται από τις εξαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα αυτοκινήτων, και θα δεχόταν εύκολα σε αντιστάθμισμα μεγαλύτερες εισαγωγές γεωργικών προϊόντων στην Ευρώπη. Η Γαλλία όμως, που έχει ισχυρό γεωργικό λόμπι, διαφωνεί με μια τέτοια παραχώρηση.
 

Εντάσεις υπήρξαν επίσης και στο θέμα του αγωγού Nord Stream 2, που όταν ολοκληρωθεί θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία και από εκεί στη δυτική Ευρώπη. Η Γαλλία πίεσε να υπάρχει ευρωπαϊκός έλεγχος στις διαπραγματεύσεις, ενώ η Γερμανία ήθελε να έχει εκείνη το πάνω χέρι. Η Γαλλία τελικά υποχώρησε, χωρίς να κρύψει τη βαθιά φιλοσοφική της διαφορά: ενώ εκείνη επιμένει σε συλλογική ευρωπαϊκή δράση, η Γερμανία υπερασπίζεται τα δικά της συμφέροντα έναντι εκείνων των γειτόνων της.
 

Ο κατάλογος συνεχίζεται στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Πέρυσι, μετά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, η Γερμανία φρέναρε μονομερώς τις εξαγωγές όπλων στη Σαουδική Αραβία, κάτι που εξόργισε τη Γαλλία. Οι δύο χώρες διαφέρουν επίσης στην αξιολόγηση των αντιδράσεων απέναντι στον γεωπολιτικό και τεχνολογικό επεκτατισμό της Κίνας.
 

Δημοσίως, ο Μακρόν και η Μέρκελ έχουν φιλικές σχέσεις και κανείς δεν μιλά για πολιτική κρίση - ακόμη. Η αντίσταση όμως της Γερμανίας στο όραμα της Γαλλίας διατηρεί, αν δεν διευρύνει, το χάσμα ανάμεσά τους.
 

Η χώρα μου, η Γερμανία, δεν δείχνει να βιάζεται, θεωρώντας ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα περάσει το δικό της. Σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που αποσυντίθεται, όμως, η Γερμανία πρέπει να προχωρήσει σε συμβιβασμούς, ακόμη κι αν έχουν πολιτικό κόστος. Οι διακηρύξεις περί αγάπης δεν αρκούν για να ξεπεραστούν τα προβλήματα στις γαλλογερμανικές σχέσεις. Αυτό που λείπει από τη Γαλλία και τη Γερμανία δεν είναι η αγάπη. Ούτε η κατανόηση. Αλλά η δράση.

(*) Η Ανα Σάουερμπρεϊ είναι διευθύντρια της γερμανικής εφημερίδας Der Tagesspiegel.

(Πηγή: New York Times)