|
|
|
Περίληψη:
Πρόθεση της νέας
κυβέρνησης είναι να
υπονομεύσει τις αξιώσεις
της Καταλονίας για
ανεξαρτησία, με το να
αλλάξει την συζήτηση για
την εθνικότητα στην
Ισπανία, με άλλα λόγια,
επαναπροσδιορίζοντας την
ίδια την ουσία της
Ισπανίας και το τι
σημαίνει να είσαι
Ισπανός.
|
|
|
|
|
|
-------------------
Δεν πρέπει να αποτελεί
έκπληξη το γεγονός ότι ο
νέος πρωθυπουργός της
Ισπανίας, Pedro Sánchez,
έχει καταστήσει ως
κορυφαία πολιτική
προτεραιότητά του την
επίλυση της
αυτονομιστικής κρίσης
[2] στην Καταλονία. Ως
το πιο πιεστικό ζήτημα
στην ισπανική πολιτική,
η καταλανική κρίση είναι
το μέγα ζήτημα σε σχέση
με τις προοπτικές
επανεκλογής του Sánchez.
Δεν έχουν οριστεί
ημερομηνίες για τις
επόμενες γενικές εκλογές
στην Ισπανία, αλλά
αναμένεται ευρέως να
γίνουν νωρίτερα και όχι
αργότερα, λόγω των
ασυνήθιστων συνθηκών που
οδήγησαν τον Σάντσεζ και
το ισπανικό Σοσιαλιστικό
Εργατικό Κόμμα στην
εξουσία. Ήταν μέσω μιας
ψηφοφορίας μη
εμπιστοσύνης [3], ένα
μυστηριώδες
χαρακτηριστικό του
ισπανικού συντάγματος,
που ο Sánchez κατάφερε
να ανατρέψει την
συντηρητική κυβέρνηση
του Μαριάνο Ραχόι του
Λαϊκού Κόμματος. Αυτή
ήταν η πρώτη φορά στην
ιστορία του δημοκρατικού
καθεστώτος που
καθιερώθηκε στην Ισπανία
το 1977, που το
κοινοβούλιο
χρησιμοποίησε αυτή την
διαδικασία για να
εξαναγκάσει μια αλλαγή
στην κυβέρνηση.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός
Pedro Sánchez και οι
νέοι υπουργοί του,
πραγματοποιούν την πρώτη
συνεδρίαση του
υπουργικού συμβουλίου
στο Παλάτι Moncloa στην
Μαδρίτη, τον Ιούνιο του
2018. SUSANNA VERA /
REUTERS
---------------------------------------------------------------------------
Ακόμα κι αν η καταλανική
κρίση δεν ήταν τόσο
επιτακτική υπόθεση, ο
Sánchez δεν μπορεί να
κάνει πολλά πράγματα σε
άλλα μέτωπα, όπως π.χ.
στην οικονομία. Ο
προϋπολογισμός του
επόμενου έτους είχε ήδη
τεθεί σε ισχύ πριν από
την αποπομπή του Rajoy.
Και ο Sánchez είχε
υποσχεθεί να παραμείνει
στην τροχιά [4] του
οικονομικού προγράμματος
του Rajoy ακόμη και πριν
αναλάβει το αξίωμα.
Παρόλο που ήταν πολύ
αντιδημοφιλές σε μερικές
από τις πολιτικές ομάδες
που βοήθησαν τον Sánchez
να ανατρέψει τον Rajoy,
ιδιαίτερα στο αριστερό
λαϊκίστικο Podemos, το
οικονομικό πρόγραμμα του
Rajoy πιστώνεται ευρέως
με την αποκατάσταση της
οικονομικής ανάπτυξης
στην Ισπανία μετά την
παγκόσμια οικονομική
κρίση. Επιπλέον, η
διατήρηση της πορείας
για την οικονομία
ευχαριστεί τους διεθνείς
επενδυτές, τους
γραφειοκράτες της ΕΕ,
την ισπανική
επιχειρηματική κοινότητα
και άλλες πολιτικές
ομάδες που υποστήριξαν
την κίνηση του Sánchez
να αποπέμψει τον Rajoy,
όπως π.χ. το Βασκικό
Εθνικιστικό Κόμμα.
Η στρατηγική του Sánchez
για την επίλυση της
καταλανικής κρίσης ή,
τουλάχιστον, για να
αποκτήσει τον έλεγχο της
κατάστασης, πηγαίνει
πολύ πέρα από το να
δεσμεύσει την
αυτονομιστική κυβέρνηση
των Καταλανών μέσω
διαλόγου, κάτι που η
κυβέρνηση Rajoy είχε
απορρίψει κατηγορηματικά.
Φαίνεται ότι η πρόθεση
της νέας κυβέρνησης
είναι να υπονομεύσει τις
αξιώσεις της Καταλονίας
για ανεξαρτησία, με το
να αλλάξει την συζήτηση
για την εθνικότητα στην
Ισπανία -με άλλα λόγια,
επαναπροσδιορίζοντας την
ίδια την ουσία της
Ισπανίας και το τι
σημαίνει να είσαι
Ισπανός, όχι μόνο για
τους Καταλανούς αλλά για
το έθνος ως σύνολο. Η
πραγματικότητα είναι ότι
η μοίρα της Καταλονίας
στηρίζεται λιγότερο σε
αυτό που θέλουν οι
αυτονομιστές στην
Βαρκελώνη παρά στο πώς
το ευρύτερο ισπανικό
εκλογικό σώμα αντιδρά σε
αυτά που κάνει η Μαδρίτη.
ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΝΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
ΤΟΥ SÁNCHEZ
Στην κορυφή του
καταλανικού σεναρίου του
Sánchez, είναι η
προώθηση της θεώρησης
της Ισπανίας ως
πολυπολιτισμικού κράτους.
Αυτό συνεπάγεται, μεταξύ
άλλων, την εγκατάλειψη
της έντονης υιοθέτησης
του ισπανικού εθνικισμού
από την κυβέρνηση Rajoy
και, πιο σημαντικό, την
προώθηση της αυτονομίας
των ισπανικών
περιφερειών. Για να το
καταφέρει αυτό, ο
Sánchez έχει αναφερθεί
στην Καταλονία ως «έθνος
μέσα σε ένα έθνος» [5]
και στην Ισπανία ως «έθνος
εθνών»[6]. Έδειξε επίσης
[7] μια προθυμία να
τροποποιήσει το ισπανικό
σύνταγμα για να
επιτρέψει μεγαλύτερη
περιφερειακή αυτονομία.
Όλα αυτά αποτελούν
μουσική στα αυτιά των
περιφερειακών εθνικιστών,
οι οποίοι, από τότε που
η Ισπανία έγινε
δημοκρατία το 1977,
μάχονται τη Μαδρίτη -σε
ορισμένες περιπτώσεις
κυριολεκτικά, όπως στην
Χώρα των Βάσκων- για
μεγαλύτερο έλεγχο των
δικών τους υποθέσεων.
Η αλλαγή έχει έρθει
αποσπασματικά. Το 1977,
η Μαδρίτη χορήγησε
τοπική κυριαρχία στις «ιστορικές
περιφέρειες» (εκείνες
των οποίων η διεκδίκηση
εθνικής καταγωγής
βασίζεται στην δική τους
γλώσσα και πολιτισμό -Καταλονία,
Χώρα των Βάσκων και
Γαλικία)˙ οι υπόλοιπες
περιφέρειες εξασφάλισαν
τοπική κυριαρχία μέχρι
το 1981, γεγονός που
ολοκλήρωσε το σημερινό
σύστημα των 17
περιφερειακών
κυβερνήσεων. Έκτοτε,
όμως, η Μαδρίτη
αντιστάθηκε σε μια
συνολική μεταρρύθμιση
του συστήματος,
προτιμώντας, αντίθετα,
να διαπραγματευτεί
ξεχωριστές συμφωνίες
αυτονομίας με τις
περιφέρειες. Αυτή η
δυναμική συνέβαλε στην
πρόκληση της τρέχουσας
κρίσης [8] στην
Καταλονία, αφότου η
περιοχή ψήφισε για
περισσότερες εξουσίες
αυτονομίας οι οποίες
αργότερα βρήκαν
αντίσταση από την
κυβέρνηση Rajoy.
Η προβολή μιας όσο το
δυνατόν πιο προοδευτικής
εθνικής εικόνας για την
Ισπανία είναι το δεύτερο
σκέλος της καταλανικής
στρατηγικής του Sánchez.
Αυτό αποσκοπεί να
χτυπήσει στην καρδιά
ενός από τα βασικά
δόγματα του σύγχρονου
καταλανικού σεπαρατισμού:
Ότι οι προοδευτικές
φιλοδοξίες της περιοχής
παρεμποδίζονται από τους
ξεπερασμένους θεσμούς
της Ισπανίας. Κατά την
διάρκεια της τελετής
ορκωμοσίας του, ο
Sánchez δημιούργησε
έκπληξη σε αυτό που
εξακολουθεί να είναι ένα
συντριπτικά Καθολικό
έθνος, απέχοντας [9] από
την χρήση της Βίβλου,
ενός σταυρού ή
οποιουδήποτε άλλου
θρησκευτικού συμβόλου
όταν δεσμεύθηκε για την
πίστη του στο ισπανικό
σύνταγμα και το στέμμα.
Σύμφωνα με την [εφημερίδα]
El País [10], αυτό ήταν
μια πρωτιά για έναν
επικεφαλής της ισπανικής
κυβέρνησης. Επέκτεινε
επίσης το υπουργικό
συμβούλιο για να
φιλοξενήσει έναν υπουργό
Ισότητας που είναι
επιφορτισμένος με την
καταπολέμηση της
ανισότητας οπουδήποτε
είναι παρούσα στην
ισπανική κοινωνία.
Ωστόσο, η σύνθεση του
φύλου του νέου
υπουργικού συμβουλίου
έδωσε το ισχυρότερο
μήνυμα του προοδευτισμού.
Για πρώτη φορά στην
ιστορία της, η Ισπανία
θα έχει κυβέρνηση
γυναικείας πλειοψηφίας:
11 από τους 17 νέους
διορισμένους υπουργούς
είναι γυναίκες,
συμπεριλαμβανομένων των
βαρέων βαρών θέσεων όπως
του αναπληρωτή
πρωθυπουργού και των
επικεφαλής των
Υπουργείων Δικαιοσύνης,
Οικονομίας, Άμυνας και
Περιφερειακής Διοίκησης.
Αυτό υπερβαίνει κατά
πολύ το «υπουργικό
συμβούλιο ισοτιμίας» της
πρώτης διοίκησης του
Σοσιαλιστή πρωθυπουργού
José Luis Rodríguez
Zapatero το 2004, το
οποίο είχε σύνθεση 50/50
από απόψεως φύλου. Είναι
επίσης μια έντονη
υπενθύμιση για το πόσο
έχει προχωρήσει η
Ισπανία στο θέμα των
γυναικών σε θέσεις
πολιτικής εξουσίας.
Σύμφωνα με το Women’s
Instituteτης Ισπανίας
[11], μόλις το 1986, υπό
την σοσιαλιστική
κυβέρνηση του Felipe
González, η Ισπανία είχε
ένα απολύτως αρσενικό
υπουργικό συμβούλιο.
Στην πραγματικότητα, με
μια σχεδόν κατά 65%
γυναικεία σύνθεση, η
Ισπανία θα έχει «το πιο
γυναικείο υπουργικό
συμβούλιο στον κόσμο»
[12]. Για να
δικαιολογήσει μια «κυβέρνηση
από γυναίκες», ο Sánchez
ανέφερε [13] τα γεγονότα
της «8-M», ή αλλιώς της
8ης Μαρτίου του
τρέχοντος έτους, όταν η
Ισπανία συγκάλεσε μια
πανεθνική «φεμινιστική
απεργία» για να τηρήσει
την Διεθνή Ημέρα
Γυναικών και να
ευαισθητοποιήσει για
θέματα που αφορούν τις
γυναίκες στην Ισπανία,
συμπεριλαμβανομένης της
οικογενειακής
κακοποίησης, των
διακρίσεων λόγω φύλου
και του μισθολογικού
χάσματος. Σύμφωνα με τα
κορυφαία συνδικάτα της
Ισπανίας, περίπου πέντε
εκατομμύρια [14] Ισπανοί
συμμετείχαν σε εκείνη
την δίωρη στάση εργασίας.
Τελευταίο αλλά εξίσου
σημαντικό, ο Sánchez
προσδένει την διοίκησή
του όσο μπορεί με την
Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Josep
Borrell, πρώην Πρόεδρος
του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου, και
γεννημένος Καταλανός,
είναι ο νέος υπουργός
Εξωτερικών. Η πιο
σημαντική δουλειά του θα
είναι να εξηγεί την θέση
της Ισπανίας για την
Καταλονία στον υπόλοιπο
κόσμο. Η διευθύντρια
προϋπολογισμού της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Nadia Calviño, είναι η
νέα υπουργός Οικονομίας.
Η σημασία όλων αυτών
είναι διττή. Οι
στενότεροι δεσμοί με την
Ευρώπη ενισχύουν την
θεώρηση της Ισπανίας ως
ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό
έθνος. Λιγότερο εμφανές
είναι ότι, ιστορικά, οι
Καταλανοί συσχετίζουν
την ενσωμάτωση της
Ισπανίας στην Ευρώπη ως
μια άμυνα έναντι της
Μαδρίτης. Πράγματι, ένα
από τα μεγαλύτερα λάθη
που έκαναν οι
αυτονομιστές στην
αποτυχημένη προσπάθειά
τους να αποσπαστούν από
την Ισπανία τον
περασμένο Οκτώβριο ήταν
η βραχύβια πρόταση ότι η
νέα καταλανική
δημοκρατία θα μπορούσε
να διεξαγάγει
δημοψήφισμα [15] για την
συμμετοχή στην ΕΕ.
ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ;
Δεν υπάρχει καμία
εγγύηση ότι το
καταλανικό σενάριο του
Sánchez θα επιτύχει,
δεδομένης της
συνεχιζόμενης εμμονής
της κυβέρνησης της
Καταλονίας με την
ανεξαρτησία. Αλλά η
στρατηγική του Sánchez
δεν αποσκοπεί στο να
δελεάσει άμεσα το
καταλανικό αποσχιστικό
κίνημα. Αντίθετα,
αποσκοπεί στην απομόνωση
του κινήματος με την
καλλιέργεια υποστήριξης
από το ισπανικό εκλογικό
σώμα στο σύνολό του.
Είναι αυτό το εκλογικό
σώμα, κι όχι οι
Καταλανοί αυτονομιστές,
που τελικά θα
αποφασίσουν για την τύχη
τόσο της Καταλονίας όσο
και της κυβέρνησης
Sánchez.
Συγκεκριμένα, ο Sánchez
ελπίζει ότι η πολιτική
του για την Καταλονία θα
αναβιώσει την τύχη του
Ισπανικού Σοσιαλιστικού
Εργατικού Κόμματος στην
Καταλονία, άλλοτε μια
σημαντική δύναμη στην
περιοχή, ειδικά στην
Βαρκελώνη. Αυτό, με την
σειρά του, θα καθιστούσε
δυσκολότερο για τους
αυτονομιστές να
παραμείνουν στην εξουσία.
Πιο σημαντικό, ο Sánchez
ελπίζει να αμβλύνει την
δυναμική του νέου «αγαπημένου
παιδιού» της ισπανικής
πολιτικής: Το Ciudadanos
[16] («Πολίτες»), ένα
κεντροδεξιό κόμμα αρχικά
από την Καταλονία που
αντιτίθεται στην
καταλανική ανεξαρτησία.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις
[17] που ελήφθησαν λίγο
πριν την αλλαγή της
κυβέρνησης, το
Ciudadanos είναι έτοιμο
να κερδίσει τις επόμενες
γενικές εκλογές, με το
κόμμα να έχει υποστήριξη
σε όλη την Ισπανία για
την στάση του απέναντι
στην ισπανική ενότητα.
Η στρατηγική του Sánchez
δεν είναι χωρίς
σημαντικούς κινδύνους.
Παρόλο που η
πολυπολιτισμικότητα δεν
είναι μια καινοφανής
ιδέα στην Ισπανία (υπήρξε
μια βάση προηγούμενων
σοσιαλιστικών
κυβερνήσεων), οι
πολιτικές της θα
μπορούσαν εύκολα να
κινητοποιήσουν τους
συντηρητικούς ενάντια
στην κυβέρνηση Sánchez.
Πράγματι, ο Sánchez
ξεκίνησε στη νέα του
θέση ήδη με σημαντική
δυσπιστία από την δεξιά
επί του θέματος της
Καταλονίας. Παρόλο που
υποστήριξε την
αμφιλεγόμενη απόφαση του
Rajoy να ανακαλέσει την
χάρτα αυτονομίας της
Καταλονίας τον περασμένο
Οκτώβριο, αφότου η
αυτονομιστική κυβέρνηση
κήρυξε την περιοχή
ανεξάρτητη δημοκρατία,
πολλοί υποψιάζονται ότι
ο Sánchez ήρθε σε
μυστική συμφωνία με τους
Καταλανούς αυτονομιστές
στο κοινοβούλιο, με
αντάλλαγμα την
υποστήριξή τους στην
ψηφοφορία που ανέτρεψε
τον Rajoy. Ο Sánchez
αρνείται [18] μια τέτοια
συμφωνία και επισημαίνει
την υποστήριξή του στην
απόφαση του Rajoy να
αναλάβει τον άμεσο
έλεγχο της Καταλονίας ως
απόδειξη ότι μπορεί να
αντισταθεί στις
φιλοδοξίες της
ανεξαρτησίας της
περιοχής.
Από την άλλη πλευρά,
στην εποχή του κινήματος
#MeToo, το οποίο έχει
κάνει αίσθηση στην
Ισπανία, μια χώρα
διαβόητη για την
επιθετική ανδροπρέπειά
της, το ότι ο Sánchez
ξεχώρισε τα θέματα των
γυναικών για να τονίσει
τον προοδευτισμό του
αφήνει την κυβέρνησή του
ανοιχτή σε κριτική και
ακόμη και σε
γελοιοποίηση. Τα
συντηρητικά ισπανικά
μέσα μαζικής ενημέρωσης
έχουν μια ευκαιρία να
ανασύρουν κατακριτέες
συμπεριφορές και
σεξιστικά σχόλια από
παλιούς και νυν
Σοσιαλιστές ηγέτες,
συμπεριλαμβανομένων
εκείνων που βρίσκονται
σήμερα στο Υπουργικό
Συμβούλιο. Οι φεμινιστές
έχουν προειδοποιήσει ότι
η κυβέρνηση χρησιμοποιεί
τις γυναίκες ως απλά
δεκανίκια ή ως βιτρίνα.
Ο Aránzazu Borrachero,
ένας φεμινιστής
συγγραφέας στη Μαδρίτη,
προειδοποιεί ότι «μια
κυβέρνηση από γυναίκες
δεν την καθιστά
φεμινιστική. Πρέπει να
δούμε τι ακριβώς
αντιπροσωπεύουν αυτές οι
γυναίκες». Αλλά ο
Sánchez σαφώς
κεφαλαιοποιεί ότι, όσον
αφορά την πολιτική του
στην Καταλονία, τα οφέλη
υπερτερούν των κινδύνων.
Ο OMAR G. ENCARNACIÓN
είναι καθηγητής
Πολιτικών Σπουδών στο
Bard College. Είναι ο
συγγραφέας του βιβλίου
με τίτλο Democracy
without Justice in
Spain: The Politics of
Forgetting [1].
Foreign Affairs
https://www.foreignaffairs.gr/articles/71826/omar-g-encarnacion/i-nea-kybernisi-tis-ispanias-kai-i-katalaniki-krisi?page=show
https://www.foreignaffairs.com/articles/spain/2018-06-13/spains-new-government-and-catalan-crisis
|
|
Greek Finance Forum |
|
Σχόλια Χρηστών |
|
|
|
|
|
|