Tweet

Τουλάχιστον αυτό ήταν το καθησυχαστικό μήνυμα προς τις αγορές από τον τελευταίο γύρο συναντήσεων μεταξύ των ηγετών του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και της Λέγκας. Ωστόσο, οι λαϊκιστές θέλουν, όπως φαίνεται, όλα τα κρατικά ομόλογα που κατέχει η κεντρική τράπεζα στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ να εξαφανιστούν ως δια μαγείας από τις επίσημες εκτιμήσεις για το δημόσιο χρέος της Ιταλίας.

Σύμφωνα πάντα με την αρθρογράφο του Bloomberg, αυτή η δεύτερη πρόταση ακούγεται λιγότερο ανησυχητική για τους περισσότερους. Δυστυχώς όμως, υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι που θα ήθελαν να αναλάβουν την επόμενη ιταλική κυβέρνηση δεν γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ αποθεμάτων και ροών.

Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο δείκτης χρέους της Ιταλίας θα μειωθεί από λίγο περισσότερο από το 130% του ΑΕΠ το 2017 σε περίπου 110% μέχρι το 2026, αλλά μόνο με πολύ αυστηρότερη δημοσιονομική πολιτική από ό,τι έχει επιτευχθεί στο παρελθόν. Το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού - το πλεόνασμα των εσόδων σε σχέση με τις δαπάνες - αναμένεται να αυξηθεί από 1,7% του ΑΕΠ στο 3,6% τα επόμενα χρόνια, και στη συνέχεια να παραμείνει σε αυτό το επίπεδο επ 'αόριστον.

Αυτές οι προβλέψεις φαίνονταν μη ρεαλιστικές, πολύ πριν από τις εκλογές. Βέβαια, δεν υπάρχει σήμερα προηγμένη οικονομία με πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ. Αν όμως αποφασίσει κανείς να μην υπολογίσει το χρέος περίπου 360 δισ. ευρώ που σχετίζεται με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που κατέχει η Τράπεζα της Ιταλίας, θα πάρει την ίδια μείωση κατά 20% στον δείκτη χρέους, σήμερα, χωρίς δημοσιονομικά μέτρα. Πού είναι το κακό;

Το πρόβλημα είναι βεβαίως ότι η βιωσιμότητα ενός συγκεκριμένου αποθέματος χρέους δεν εξαρτάται από τον "επίσημο" λόγο χρέους, αλλά από το ετήσιο κόστος χρηματοδότησής του. Εάν η κυβέρνηση σκοπεύει να συνεχίσει να καταβάλλει τόκους για όλο το χρέος, οι βασικές πιέσεις στον προϋπολογισμό θα παραμείνουν. Εάν δεν σχεδιάζει να καταβάλλει τόκους για το χρέος που σχετίζεται με το QE, τότε κάτι τέτοιο δεν θα ήταν και τόσο διαφορετικό από την αναδιάρθρωση του χρέους τελικά.

Οι προβλέψεις του Bloomberg Economics από τον ανώτερο οικονομολόγο της Ευρωζώνης David Powell παρουσιάζουν ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο για τα δημοσιονομικά της Ιταλίας – στο σενάριο αυτό το χρέος γενικά σταθεροποιείται ως ποσοστό του ΑΕΠ, αντί να μειώνεται. Ακόμη και μια μέτρια άνοδος του κόστους δανεισμού ή μια επιβράδυνση της ανάπτυξης θα αύξανε και πάλι τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ.

Εάν υπολογίσει κανείς τον πρόσθετο δανεισμό στον οποίο υπονόησαν ότι θα προχωρήσουν τα άλλα μέρη στο σχέδιο της κυβερνητικής συμφωνίας, το πρόβλημα εντείνεται. Το πώς θα διαμορφωθεί η μελλοντική πορεία του χρέους είναι που πρέπει να έχει σημασία για τους επενδυτές και για τους ευρωπαίους εταίρους της Ιταλίας, όχι η "επίσημη" αξιολόγηση του συνολικού αποθέματος χρέους.

Υποψιάζομαι ότι οι αξιωματούχοι του ιταλικού κόμματος πίσω από αυτή την πρόταση κατανοούν αρκετά καλά αυτά τα "μαθηματικά". Μπορούν επίσης να κατανοήσουν ότι, μολονότι η Ιταλία έχει αποκτήσει μεγάλη ελευθερία όσον αφορά την ερμηνεία των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ουσιαστική αναθεώρησή τους είναι απίθανη. Αυτό που ίσως δεν κατανοούν επαρκώς είναι το κατά πόσο αυτή η πρόταση θα πείσει τους πιο "σκληρούς" στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τη γερμανική κυβέρνηση.

Η Bundesbank και μεγάλο μέρος της γερμανικής κυβέρνησης αντιτάχθηκε στις αγορές ομολόγων της ΕΚΤ εδώ και καιρό, ακριβώς επειδή διευκόλυνε τις χρεωμένες κυβερνήσεις, όπως της Ιταλίας. Σίγουρα θα δουν την εμφάνιση των λαϊκιστών στην Ιταλία, ως ένα λόγο για να αντιταχθεί περισσότερο η Ιταλία στις μεταρρυθμίσεις που καθιστούν σαφέστερη την κατανομή των κινδύνων στη ζώνη του ευρώ.

Όπως έγραψε ο συνάδελφός μου Ferdinando Giugliano, η Ιταλία ψήφισε για ένα διαφορετικό είδος κυβέρνησης και αξίζει να το πάρει. Οι ρωγμές στην ευρωζώνη στις οποίες το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα θα εκθέσουν ακόμη περισσότερο την ένωση, υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό και δεν αποτελούν λάθος μόνο της Ιταλίας. Δεν θα προκαλέσουν μία ακόμη κρίση εν μία νυκτί. Ωστόσο, πιθανότατα έχουν ήδη πλήξει τις πιθανότητες του Γάλλου προέδρου Emanuel Macron να προωθήσει μια ουσιαστική μεταρρύθμιση της ευρωζώνης στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ τον επόμενο μήνα.