Tweet

Αυτές οι μέρες έχουν περάσει. Από πολιτικής άποψης, η χώρα απομακρύνεται από τη Δύση εδώ και χρόνια: γίνεται ολοένα και πιο ισλαμική, μαζεύοντας μάχες με συμμάχους του ΝΑΤΟ και μετατρέποντας τον εαυτό σε εικονική αυτοκρατορία υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. 

Η ορθόδοξη οικονομική πολιτική έχει χαθεί. 

Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης εξαρτώνται από το εξωτερικό δανεισμό: το ποσό του εταιρικού χρέους σε ξένο νόμισμα έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2009. Ο κ. Ερντογάν, ο οποίος πιστεύει ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν μαγικά τον πληθωρισμό αντί να τον θεραπεύσουν, έχει μπλοκάρει την κεντρική τράπεζα να ενεργήσει λογικά.

Και οι δύο αυτές τάσεις έχουν πλέον ξεπεραστεί. Η Τουρκία αντιμετωπίζει μια νομισματική κρίση, η οποία προκαλείται εν μέρει από την επιβολή κυρώσεων από την Αμερική στην άρνηση του κ. Ερντογάν να απελευθερώσει έναν πάστορα, τον Andrew Brunson, ο οποίος είναι παράλογα κατηγορούμενος για τρομοκρατία. Ο πρόεδρος Donald Trump έχει χειροτερέψει τα πράγματα υποσχόμενος να επιβάλλει υψηλότερους δασμούς στα τουρκικά μέταλλα. Η λίρα έχει χάσει το ένα πέμπτο της αξίας της αυτό το μήνα, ενισχύοντας περαιτέρω τον πληθωρισμό, αυξάνοντας το βάρος των χρεών σε ξένο νόμισμα και απειλώντας την υγεία του τραπεζικού συστήματος της Τουρκίας. Οι σχέσεις με την Αμερική είναι δηλητηριώδεις. Ο κ. Ερντογάν κατηγορεί τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας σε οικόπεδο ξένων εχθρών και επέβαλε δασμούς αντιποίνων στα αμερικανικά αυτοκίνητα, το αλκοόλ και ακόμη και τα καλλυντικά.

Η κρίση θέτει τρία είδη κινδύνων: για άλλες αναδυόμενες αγορές, νευρικοί που οι επενδυτές θα διαφύγουν ως εξάπλωση των λοιμώξεων. για την οικονομία της Τουρκίας, η οποία κοιτάζει μια βαθιά ύφεση. και για τη Δύση, των οποίων οι δεσμοί με την Τουρκία θα μπορούσαν τελικά να σπάσουν. Σε κάθε μέτρηση, πόσο κακό θα μπορούσε να πάρει τα πράγματα;

Όταν ο Ερντογάν …..

Ξεκινήστε με τα λιγότερο κακά νέα. Η κατάρρευση της λίρας έχει προκαλέσει ταλαντεύσεις σε άλλες αναδυόμενες αγορές που μπορεί να μοιράζονται ένα ή περισσότερα από τα χαρακτηριστικά της Τουρκίας, όπως ένα ανεπαρκές ποσοστό αποταμίευσης, ένα μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, πολλά χρέη σε ξένο νόμισμα και υψηλό πληθωρισμό. H ινδική ρουπία προσπαθεί να πάρει τα μέτρα της. Η Αργεντινή, η οποία είχε ήδη τη δική της νομισματική κρίση φέτος, αύξησε και πάλι τα επιτόκια. Οι μετοχές σε τράπεζες με έκθεση σε Τούρκους δανειολήπτες μειώθηκαν (βλ. Τμήμα Οικονομικών ).

Το περιβάλλον για τις αναδυόμενες αγορές έχει μειωθεί λιγότερο καθώς η αυστηρότερη νομισματική πολιτική στην Αμερική ώθησε το δολάριο και αυξάνονται οι ανησυχίες για την οικονομία της Κίνας. Ωστόσο, μια σειρά κρίσεων νομισμάτων εξακολουθεί να φαίνεται απίθανη, κυρίως επειδή οι αδυναμίες της Τουρκίας είναι τόσο οξείες. Από τις μεγάλες οικονομίες των αναδυόμενων αγορών, μόνο η Αργεντινή και η Αίγυπτος (και οι δυο τράπεζες του ΔΝΤ) έχουν επίσης διψήφιο ποσοστό πληθωρισμού. κανένας δεν έχει έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών τόσο μεγάλο, αν και το Πακιστάν πλησιάζει. Άλλες αγορές έχουν περισσότερο περιθώριο ελιγμών πολιτικής. Και εκείνοι με προβλήματα που είναι πολύ παρόμοια έχουν δείξει μεγαλύτερη ειλικρίνεια στην αντιμετώπισή τους. Το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα της Αργεντινής ενήργησε για να αυξήσει τα επιτόκια αποτελεί πηγή άνεσης.

Για την ίδια την Τουρκία, υπάρχει ένα αρκετά πρότυπο σχέδιο που πρέπει να ακολουθηθεί όταν μια οικονομία μπαίνει σε τέτοια στενά: να αυξήσει τα ποσοστά για να μειώσει την πίεση στο νόμισμα και να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό και να αναζητήσει χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης από το ΔΝΤ, συνδεδεμένη με ένα σύνολο φιλικών προς τους επενδυτές πολιτικών . Η Αργεντινή έκανε ακριβώς αυτό νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, συμβάλλοντας στην εξάλειψη της κρίσης της.

Η Τουρκία δεν έχει κάνει τίποτα περισσότερο από την καταπολέμηση της πυρκαγιάς, προσφέροντας κάποια βοήθεια στο τραπεζικό σύστημα, καθιστώντας δυσκολότερη την εικασία εναντίον της λίρας και την τύλιξη των υποσχέσεων για επενδύσεις από συμμάχους όπως το Κατάρ, οι οποίες θα παρέχουν δολάρια, αλλά όχι αξιοπιστία. Η αντίσταση του κ. Ερντογάν σε υψηλότερα επιτόκια και το γεγονός ότι η στροφή προς το ΔΝΤ απαιτεί κάποιες υποκλίσεις και αποξέσεις στην Αμερική, υπονομεύει τις πιθανότητες ότι η Τουρκία θα ξεπεράσει τα πράγματα. Αυτή θα μπορούσε να είναι η διαφορά μεταξύ μιας διαχειριζόμενης προσαρμογής και μιας χαοτικής κατάρρευσης, στην οποία οι προεπιλογές εξαπλώνονται και οι τράπεζες τείνουν.

Κατηγορεί την Αμερική

Ο κ. Ερντογάν μπορεί ακόμα να έχει νόημα. Αλλά το αυταρχικό του στυλ προωθεί κακές πολιτικές. Έχει υπονομεύσει τα θεσμικά όργανα που πρέπει να τον υπερασπιστούν. Η κεντρική τράπεζα, η οποία θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη και τεχνοκρατική, απομακρύνεται από έναν ηγέτη με απόψεις αυταρχικές. Το υπουργείο Οικονομικών διοικείται από τον γαμπρό του προέδρου. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία πρέπει να επισημαίνουν τα λάθη του κ. Ερντογάν, επαναλαμβάνουν θεωρίες συνωμοσίας. Έχοντας στερηθεί πραγματικών ειδήσεων, πολλοί Τούρκοι πιστεύουν ότι τα προβλήματά τους προκαλούνται από μια δυτική πλοκή. Με κανέναν να τον περιορίσει, ο κ. Ερντογάν είναι ελεύθερος να επιδοθεί στα χειρότερα ένστικτά του.

Σε κανονικές περιόδους, οι δυτικοί σύμμαχοι της Τουρκίας θα μπορούσαν να βοηθήσουν λέγοντας στον κ. Ερντογάν να αλλάξει πορεία. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούνται να τον ανατρέψουν, μήπως ανοίξει τις πύλες και αφήσει τους συριακούς πρόσφυγες να πλημμυρίσουν στην Ευρώπη. Και ο κ. Trump ασχολείται με έναν γελοίο διαγωνισμό στο στήθος με τον Τούρκο ηγέτη, όπου κάθε άτομο εμπορεύεται απειλές και ανακατεύει πατριωτικό θυμό ενάντια στο άλλο. Ούτε είναι πρόθυμος να υποχωρήσει, επειδή φοβόταν να φανεί αδύναμος.

Βραχυπρόθεσμα, οι Τούρκοι θα υποφέρουν πολύ περισσότερο από την κρίση. Πολλοί αισθάνονται ήδη φτωχότεροι καθώς οι τιμές ανεβαίνουν. Μακροπρόθεσμα, όμως, και η Αμερική θα υποφέρει. Η Τουρκία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος σε ένα κρίσιμο σημείο, διασχίζοντας το σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Ασίας. Εάν πέσει πάρα πολύ άσχημα με τη Δύση, μπορεί να παρασύρει ακόμα περισσότερο τη Ρωσία ή την Κίνα. Ο κ. Trump έχει δίκιο να ασκήσει πιέσεις για την απελευθέρωση του κ. Brunson, αλλά λάθος να χρησιμοποιήσει τους δασμούς για το σκοπό αυτό. Το σύστημα εμπορικών συναλλαγών που βασίζεται σε κανόνες εξαρτάται από χώρες που δεν χρησιμοποιούν αυτά τα αμβλύ όπλα αδιακρίτως. Και η συμμαχία του ΝΑΤΟ υπονομεύεται όταν ο Αμερικανός πρόεδρος αναφλέγει άσκοπα διαμάχες με ατρόμητα κράτη μέλη.

Ο κ. Trump και ο κ. Ερντογάν πρέπει να βρουν έναν τρόπο εξοικονόμησης προσώπου για τον καθένα να δηλώσει τη νίκη και να καλέσει την επιθετικότητα, όπως έκανε προηγουμένως ο κ. Erdogan με τη Ρωσία και τον κ. Trump με τη Βόρεια Κορέα. Αυτό θα δημιουργούσε περιθώρια για τη Δύση, συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ, για να βοηθήσει την Τουρκία να απομακρυνθεί από την άβυσσο. Θα είναι δύσκολο να σώσει μια χώρα του οποίου ο ηγέτης δεν καταλαβαίνει γιατί έχει πρόβλημα. Αλλά η Τουρκία είναι πολύ σημαντική για να εγκαταλειφθεί.

Πηγή: Economist