Του Robert Hackett
Είναι ένα ζεστό καλοκαιρινό πρωινό και εγώ
βρίσκοµαι σε ένα καφέ στη Λεωφόρο Ατλάντικ του
Μπρούκλιν. Μπροστά µου έχω το MacBook Pro µου,
ενώ δεκάδες χιλιάδες µηχανές σε όλο τον κόσµο
προετοιµάζονται να εγγράψουν ανεξίτηλα στη
συλλογική συνείδησή τους ένα αρχείο της
ενασχόλησής µου. Βρίσκοµαι εν µέσω της
διαδικασίας δηµιουργίας της δικής µου ψηφιακής µάρκας
−ουσιαστικά ενός διαδικτυακού νοµίσµατος− σε ένα
εξαπλωνόµενο αποκεντρωµένο δίκτυο, γνωστό ως
Ethereum.
Ο Mike
Goldin, developer λογισµικού
στην ConsenSys, ένα στούντιο ανάπτυξης ethereumµε
έδρα στο Μπούσγουικ, µου εξηγεί τη διαδικασία συγγραφής
κώδικα. Σήµερα ο Goldin,
πολύτιµος βοηθός µου, απαντά µε υποµονή και
κατανόηση σε κάθε µου ερώτηση. Μάλιστα, µου λέει
ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος να ξοδέψω 10 ώρες
την προηγούµενη ηµέρα για να κατεβάζω λογισµικό·
θα χρησιµοποιήσουµε µια άλλη µέθοδο που θα
επιτύχει τον στόχο µου µέσα σε µερικά λεπτά.
Προσπαθώ να βρω ένα όνοµα για τη µάρκα µου −«fortunecoin»,
«hackettoken», «κανένα από τα δύο token». Τελικά,
επιλέγω το «petsdotcoin» σαν υπενθύµιση της
φούσκας του Διαδικτύου τη δεκαετία του ’90. Και
πατάω το κουµπί «δηµιουργία». Κωδικός
συναλλαγής:
0xc14d13893bd0f0ff997a8e701c0c8844881a6ddb821a42f2f81c8c7ad0d158
(σε εξέλιξη)… (σε εξέλιξη)… 27 δευτερόλεπτα µετά
είµαι ο υπερήφανος κάτοχος 500 νέων µαρκών petsdotcoin.
Η δηµιουργία τους µου κόστισε 1,57 δολάριο σε
Ether, το κρυπτονόµισµα που τροφοδοτεί το δίκτυο
Ethereum. Παρά τη δαπάνη µου, οι µάρκες µου
αποτιµώνται στ0 Ether, δηλαδή 0,00 δολάρια, όπως
µου υπενθυµίζει το πρόγραµµα. Δεν αξίζουν τίποτα.
Εάν, όµως, είχα συνδέσει τις µάρκες µου µε µια
επιχειρηµατική ιδέα, το petsdotcoin ίσως να
προσέφερε στους επενδυτές έναν ριζικά νέο τρόπο
για να µε χρηµατοδοτήσουν, να παρακολουθούν το µερίδιό
τους και να συµµετέχουν σε µια µίνι εικονική
οικονοµία βασισµένη σε app. Κατ’ αυτή την έννοια,
το δικό µου µάλλον αστείο project µου είναι
κοµµάτι µιας ευρύτερης τάσης µε µεγάλη
οικονοµική σηµασία.
Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζετε ήδη, οι ψηφιακές
µάρκες είναι ένα νέο στοιχείο
ενεργητικού που τροφοδοτείται από δίκτυα κρυπτονοµισµάτων όπως
το bitcoin και το ethereum. Ο κλάδος έχει ήδη
γίνει αποδέκτης επενδυτικού ενδιαφέροντος που
τείνει να λάβει χαρακτηριστικά µανίας, δίνοντας
στα e-νοµίσµατα παράλογα φουσκωµένες αποτιµήσεις.
Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει πολλούς να
συγκρίνουν την τωρινή κατάσταση µε την εποχή της
τροµερής φούσκας του dotcom. Σήµερα η συνολική
αξία όλων των εικονικών νοµισµάτων έχει
εκτοξευθεί πάνω από τα 135 δισ. δολάρια, ενώ
στην αρχή του χρόνου ήταν µόλις 20 δισ. δολάρια.
Εκατοντάδες projects έχουν συγκεντρώσει συνολικά
πάνω από ένα δισ. δολάρια µέσω «αρχικών
προσφορών νοµισµάτων» (Initial Coin Offerings –
ICOs). Πλέον υπάρχουν µάρκες που χρηµατοδοτούν
όποια δραστηριότητα µπορείτε να φανταστείτε:
αποκεντρωµένη αποθήκευση στο cloud (FileCoin,
Storj), ψηφιακή διαφήµιση (Basic Attention
Token, adToken), λέσχη για κυρίους στο Λας
Βέγκας (Legends Room), µαριχουάνα (Potcoin),
σάτιρα (PonzICO). Υπάρχει ακόµα και για τους
οδοντίατρους (DentaCoin). Σε µια φωτογραφία που
αναρτήθηκε πρόσφατα στο Instagram, ο µποξέρ
Floyd Mayweather κάθεται µέσα σε ένα ιδιωτικό
τζετ περιτριγυρισµένος από µασούρια µε δολάρια,
διαλαλώντας την αγορά µαρκών για µια αγορά
πρόβλεψης µε την επωνυµία Stox − γεγονός που
κάποιοι αντιλήφθηκαν ως απόδειξη ότι η βαβούρα
γύρω από την αρχική προσφορά νοµισµάτων έχει
πλέον λάβει διαστάσεις τρέλας.
Σηµαντικές εταιρείες venture
capital όπως η Sequoia, η
Andreessen Horowitz και η Union Square Ventures
«σπρώχνουν» εκατοµµύρια δολάρια σε hedge funds
κρυπτονοµισµάτων. Όλη η Wall Street µιλάει για
το συγκεκριµένο θέµα. Αξίζει, όµως, να σηµειωθεί
ότι οι επενδυτές που λειτουργούν µε µακροχρόνιο
ορίζοντα δεν βλέπουν µε καλό µάτι το τωρινό
ντελίριο µε τα κρυπτονοµίσµατα. «Αυτήν τη στιγµή
είναι ευκολότερο για κάποιους να εστιάσουν σε
βραχυπρόθεσµες πτυχές όπως η αρχική προσφορά
νοµισµάτων» λέει ο Chris Dixon, γενικός εταίρος
στην Andreessen Horowitz. «Θεωρώ ότι αυτό
δυστυχώς επισκιάζει το σηµαντικότερο ζήτηµα που
είναι η τεχνολογία».
Πίσω απ’ όλη αυτή την «κρυπτοϋστερία»
βρίσκεται µια τεράστια
καινοτοµία στον τοµέα της λογιστικής.
Οι φανατικότεροι θαυµαστές αυτής της νέας
πρακτικής των «ηλεκτρονικών βιβλίων»,
συµπεριλαµβανοµένου και του Dixon, πιστεύουν ότι
τα projects που βασίζονται σε µάρκες θα
θεµελιώσουν την επόµενη επανάσταση του
Διαδικτύου, πολλαπλασιάζοντας εταιρείες και
υπηρεσίες που θα χρηµατοδοτούνται µέσω
crowdfunding και θα προσφέρουν περισσότερη αξία
στους χρήστες τους, ενώ θα εξαρτώνται λιγότερο
από διαφηµιστές ή µεσάζοντες.
Κοιτάξτε πίσω από τη µανία µε τις αρχικές
προσφορές νοµισµάτων και θα
δείτε µια αλλαγή παραδείγµατος που εµπνέεται από
αυτή την καινοτοµία. Εταιρείες σε διάφορους
κλάδους, από τα χρηµατοπιστωτικά µέχρι την
ενέργεια, και από την ιατροφαρµακευτική
περίθαλψη µέχρι τα τρόφιµα, αρχίζουν να έλκονται
από τη συγκεκριµένη τεχνολογία βλέποντας
δυνατότητες µείωσης του κόστους,
αποτελεσµατικότερου και ασφαλούς διαµοιρασµού
πληροφοριών και παρουσίασης νέων προϊόντων
γρήγορα. Και το κάνουν αυτό γνωρίζοντας ότι
κάποια ηµέρα θα κρίνεται η ίδια τους η επιβίωση.
Έχοντας παρατηρήσει τον αντίκτυπο της έλευσης
της ψηφιακής τεχνολογίας, του cloud και των
κινητών συσκευών σε εταιρείες που έµειναν πίσω,
κανένας δεν θέλει να βρεθεί να κυνηγάει τους
προπορευόµενους. Όσο για την τεχνολογία που
γεννά όλες αυτές τις εξελίξεις; Προφανώς
αναφερόµαστε στο θαύµα που ονοµάζεται αλυσίδα
των µπλοκ. Κανένας όρος δεν διακινείται σήµερα
µε τόση ένταση όσο αυτός, αλλά και κανένας δεν
είναι τόσο ελάχιστα κατανοητός. Κατά τη διάρκεια
µιας συζήτησης στο συνέδριο Brainstorm Tech του
Fortune φέτος το καλοκαίρι, ο Peter Smith, CEO
της Blockchain, ενός παρόχου «πορτοφολιού»
κρυπτονοµισµάτων µε έδρα στο Λονδίνο, όρισε µεταξύ
σοβαρού και αστείου την αλυσίδα των µπλοκ ως
έναν όρο του µάρκετινγκ που χρησιµοποιούν οι
πωλητές για να κλείνουν συµφωνίες. Ένας λιγότερο
κυνικός ορισµός ίσως είναι ο ακόλουθος: Μια
αλυσίδα των µπλοκ είναι ένα είδος «καθολικού»
(ledger), ένας πίνακας που χρησιµοποιούν οι
εταιρείες για να παρακολουθούν πιστώσεις και
χρεώσεις. Αλλά δεν είναι µια οποιαδήποτε
χρηµατοοικονοµική βάση δεδοµένων. Ένα από τα
διακριτά χαρακτηριστικά της αλυσίδας των µπλοκ
είναι ότι συνδέει (ή «αλυσοδένει») κρυπτογραφικά
επαληθευµένες συναλλαγές σε αλληλουχίες λιστών
(ή µπλοκ). Το σύστηµα χρησιµοποιεί σύνθετες µαθηµατικές
συναρτήσεις για να καταλήξει σε µια οριστική
καταγραφή του «ποιος κατέχει τι, πότε;».
Κατάλληλα εφαρµοσµένη, µια αλυσίδα των µπλοκ µπορεί
να συµβάλει στην εξασφάλιση της αξιοπιστίας των
δεδοµένων, τη διατήρηση ελέγξιµων αρχείων και τη
µετατροπή χρηµατοοικονοµικών συµβάσεων σε
προγραµµατιζόµενο λογισµικό.
Οι «ακόλουθοι» της αλυσίδας
των µπλοκ λένε ότι η ανάπτυξή
της είναι εξίσου σηµαντική µε την ανακάλυψη της
διπλογραφικής µεθόδου τήρησης λογιστικών βιβλίων.
Πρόκειται για την επαναστατική µέθοδο
πινακοποίησης στοιχείων ενεργητικού και
παθητικού που χρησιµοποιήθηκε για πρώτη φορά
στην Ιταλία την εποχή της Αναγέννησης και,
σύµφωνα µε κάποιους ιστορικούς, έδωσε αέρα στα
πανιά του καπιταλισµού, επεκτείνοντας το εµπόριο
και επιτρέποντας σε επενδυτές και επιχειρηµατίες
τη σύµπραξη µέσα από εταιρείες. Η αλυσίδα των µπλοκ,
αν ακολουθήσουµε την αναλογία αυτή, ισοδυναµεί
µε την τήρηση λογιστικών βιβλίων τριπλής
εγγραφής, όπου η τρίτη καταχώριση είναι µια
επαληθεύσιµη κρυπτογραφική απόδειξη κάθε
συναλλαγής.
Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι µια αλυσίδα των µπλοκ µπορεί
να ωθήσει σε συνεργασία ακόµα και ανταγωνιστές,
για τη δηµιουργία ενός κοινού αρχείου που να
είναι προσβάσιµο στον καθένα και ελέγξιµο από
κανέναν. Αυτός ήταν ο στόχος του ιδιοφυούς Satoshi
Nakamoto (πρόκειται για το
ψευδώνυµο του άγνωστου µέχρι σήµερα δηµιουργού ή
δηµιουργών της πρώτης αλυσίδας των µπλοκ, του
bitcoin, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το
2009). Από τότε η αξία ενός bitcoin έχει φτάσει
ως και τα 4.300 δολάρια. Ένα κοµµάτι της µυστικής
«συνταγής» του bitcoin είναι ο µηχανισµός ο
οποίος επιτρέπει στους ανθρώπους να συναινούν
πάνω σε µια σειρά συναλλαγών, αποτρέποντας την
απάτη µέσω ενός συνδυασµού κρυπτογραφίας και
οικονοµικών κινήτρων βασισµένων στη θεωρία
παιγνίων. Και όλα αυτά χωρίς την παρουσία ενός
τρίτου ή µεσάζοντα, όπως µιας τράπεζας. Ακόµα
και αν οι συµµετέχοντες δεν εµπιστεύονται ο ένας
τον άλλον, µπορούν να βασιστούν στο κοινό
καθολικό που δηµιουργούν µέσω του λογισµικού
τους. Μεταξύ κλεφτών δεν χρειάζονται κώδικες
τιµής, αρκεί µια αλυσίδα των µπλοκ. Αν το
bitcoin έδειξε το τι ήταν δυνατό, το ethereum,
ένα αντίπαλο σύστηµα, πήγε την ευφυΐα του
συστήµατος στο λογικό της άκρο. Ο Vitalik
Buterin, ένας προγραµµατιστής γεννηµένος στη
Ρωσία (Νο 10 στη φετινή λίστα 40 Under 40 του
Fortune), δηµιούργησε µια αλυσίδα των µπλοκ που
στόχο έχει να είναι το οτιδήποτε στον
οποιονδήποτε. Το ethereum του µπορεί να
αναπαριστά οποιοδήποτε στοιχείο ενεργητικού,
χαρακτηριστικό που το έχει αναδείξει σε βασικό «καύσιµο»
της έκρηξης των ψηφιακών µαρκών. Επιδεικνύοντας
τη θεµελιώδη ευελιξία της αλυσίδας των µπλοκ, η
άνοδος του ethereum έχει τροφοδοτήσει µια έκρηξη
έρευνας και ανάπτυξης στην Αµερική. Πολλές
εταιρείες προσαρµόζουν και προωθούν την
τεχνολογία για να ταιριάξει µε τις ανάγκες τους,
ενώ κάποιοι ερευνούν το ψηφιακό νόµισµα και το
δωρεάν για όλους οικοσύστηµα ανοιχτού κώδικα
αλυσίδων των µπλοκ (τα δύο κυριότερα
παραδείγµατα των οποίων είναι το bitcoin και το
ethereum). Πολλοί περισσότεροι εστιάζουν στο πώς
η τεχνολογία στην οποία βασίζονται αυτά τα
συστήµατα µπορεί να προσθέσει αξία στις
επιχειρηµατικές δραστηριότητές τους, βοηθώντας
τους µε τα πάντα: από τη διαχείριση ιατρικών
αρχείων µέχρι την παρακολούθηση της προέλευσης µιας
χοιρινής µπριζόλας. Κάποιοι, µάλιστα,
κατασκευάζουν «εξουσιοδοτηµένες» ή «ιδιωτικές»
αλυσίδες των µπλοκ σχεδιασµένες για µια πιο
συγκεντρωτική αρχιτεκτονική όπου επιτρέπεται η
είσοδος µόνο σε εξουσιοδοτηµένους χρήστες. Για
κάποιους φανατικούς, αυτή η εκµετάλλευση του
συστήµατος από τις εταιρείες αντιτίθεται στην
αρχική, εξιδανικευµένη αλυσίδα των µπλοκ που
εισήγαγε ο Nakamoto. «Ο όρος υφαρπάχτηκε, βασικά,
µε στόχο την πώληση εταιρικού λογισµικού» λέει ο
Olaf Carlson-Wee, ιδρυτής της Polychain Capital,
ίσως του γνωστότερου από τα hedge funds
κρυπτονοµισµάτων που έχουν συσταθεί. Κάποιοι
επιχειρηµατίες, όπως ο CEO της Chain, Adam
Ludwin, επισηµαίνουν ότι η νέα τεχνολογία
καθολικού δεν είναι στην πραγµατικότητα αλυσίδα
των µπλοκ αν τα στοιχεία που παρακολουθεί δεν
είναι χρηµατοοικονοµικά. Η R3 CEV, µια
κοινοπραξία χρηµατοοικονοµικών εταιρειών που
ξεκίνησε ως startup στον τοµέα της αλυσίδας των
µπλοκ, πλέον αποφεύγει τον όρο, αποκαλώντας τον
εαυτό της «εταιρεία τεχνολογίας κατανεµηµένου
καθολικού» (distributed ledger technology). Αλλά
αυτό το σχίσµα ως προς την ορολογία δεν µπαίνει
εµπόδιο στην επιστήµη. Εντέλει, ο καθένας που
εργάζεται πάνω σε δοµές δεδοµένων επόµενης
γενιάς µε κρυπτογραφικές υπογραφές και κοινά
στοιχεία ενδιαφερόµενων µερών βρίσκεται κάτω από
την «οµπρέλα» της αλυσίδας των µπλοκ. «Είναι
πλέον κοµµάτι της καθοµιλουµένης» λέει ο Matt
Higginson, εταίρος στο Τµήµα Παγκόσµιας
Στρατηγικής της McKinsey. Και ανεξάρτητα από το
πώς θα το αποκαλέσετε, ολοένα και περισσότερες
εταιρείες σπεύδουν προς τα εκεί.
Τον περασµένο Δεκέµβριο, ο Frank Yiannas πήγε σε
ένα κατάστηµα της Walmart κοντά στην έδρα της
εταιρείας στο Αρκάνσας και παρέλαβε ένα κουτί µάνγκο
σε φέτες. Ο Yiannas είναι αντιπρόεδρος Ασφάλειας
Τροφίµων και τα φρούτα ήταν κοµµάτι ενός
κρίσιµου πειράµατος. Έφερε τα µάνγκο στο γραφείο
του, έβαλε το κουτί στο τραπέζι και είπε στην
οµάδα του την επόµενη αποστολή της: «Βρείτε από
πού ήρθαν αυτά τα µάνγκο». Χρειάστηκε να
περάσουν έξι µέρες, 18 ώρες και 26 λεπτά για να
πάρει απάντηση. Αυτό είναι καλύτερο από τις
εβδοµάδες οι οποίες απαιτούνται για κάποιες
εταιρείες, λέει ο Yiannas. Και πάλι, όµως, µια
εβδοµάδα είναι µια µεγάλη χρονική περίοδος. Αν
ξεσπάσει κάποια νόσος που µεταφέρεται από τα
τρόφιµα. Εάν π.χ. κάποιο παθογόνο συνδεθεί µε τα
µάνγκο κάπου στον πλανήτη, το χρονικό αυτό
διάστηµα θα µπορούσε να αποδειχθεί δραµατικά µεγάλο.
Μέσα στη µία αυτή εβδοµάδα η Walmart θα
αναγκαζόταν να αποσύρει κάθε πακέτο µάνγκο από
τα ράφια της προληπτικά. Και όλα τα εµπλεκόµενα
µέρη, δηλαδή αγρότες, διανοµείς κaι η ίδια η
Walmart, θα πλήττονταν. Ο Yiannas αναζητά εδώ
και χρόνια το «Άγιο Δισκοπότηρο» της
ανιχνευσιµότητας τροφίµων, δηλαδή µια τεχνολογία
που θα µπορούσε να εντοπίζει την κατάσταση ενός
προϊόντος σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα. Ο
ίδιος παραδέχεται ότι ήταν «πολύ σκεπτικός» ως
προς τη δυνατότητα µιας αλυσίδας των µπλοκ να
καλύψει το κενό, αλλά το έκανε δοκιµαστικά. Η
Walmart ένωσε τις δυνάµεις της µε την IBM για τη
δοκιµή του Hyperledger Fabric, µιας αλυσίδας των
µπλοκ που είναι κατασκευασµένη υπό την εποπτεία
της οµάδας Hyperledger του Ιδρύµατος Linux, όπου
διάφορες εταιρείες συνεργάζονται πάνω στην
έρευνα και ανάπτυξη στον τοµέα του blockchain.
Στη δοκιµή της Walmart, κάθε φορτίο τροφίµων
παρακολουθείτο και καταγραφόταν ψηφιακά µέσω µιας
αλυσίδας των µπλοκ. Από την αρχή του ταξιδιού
τους στο αγρόκτηµα οι παλέτες µε τα µάνγκο
λάµβαναν µια ετικέτα µε έναν αριθµητικό κωδικό.
Κάθε φορά που περνούσαν ένα σηµείο ελέγχου −από
το αγρόκτηµα στον µεσάζοντα και τον διανοµέα, µέχρι
το σηµείο πώλησης− η κατάστασή τους σηµειωνόταν
και καταχωριζόταν.
Μερικούς µήνες µετά ο Yiannas επαναλαµβάνει µια
εκδοχή του δοκιµαστικού της IBM για µένα.
Καταχωρίζει έναν εξαψήφιο κωδικό σε ένα
διαδικτυακό portal. Αµέσως οι λεπτοµέρειες των
συγκεκριµένων µάνγκο εµφανίζονται στην οθόνη:
φέτες µάνγκο, συσκευασία 300 γραµµαρίων,
ποικιλίας «Τόµι». Η συγκοµιδή των φρούτων έγινε
στις 14 Απριλίου από ένα αγρόκτηµα στην Οαχάκα,
στο Nότιο Μεξικό. Μια µέρα µετά τα φρούτα
τοποθετήθηκαν σε ζεστό νερό για την εξολόθρευση
εν δυνάµει επικίνδυνων εντόµων. Στις 27 Απριλίου,
ένας εισαγωγέας παρέλαβε το φορτίο. Έπειτα από µερικές
ηµέρες, το φορτίο πέρασε από το τελωνείο και
κατέληξε σε ένα εργοστάσιο επεξεργασίας φρούτων
στις ΗΠΑ, όπου τα µάνγκο κόπηκαν σε φέτες την 1η
Μαΐου. Από εκεί µεταφέρθηκαν σε έναν χώρο ψύξης
στο Λος Άντζελες. Τέλος, το φορτίο έφτασε στο
κατάστηµα της Walmart.
Για να συλλέξει και να παρουσιάσει όλες αυτές
τις πληροφορίες, ο Yiannas χρειάστηκε δύο
δευτερόλεπτα. (Δυο δευτερόλεπτα χρειάστηκε και
για να κάνει την επίδειξη στην ετήσια γενική
συνέλευση της Walmart το περασµένο καλοκαίρι.)
Σε περίπτωση εµφάνισης κρουσµάτων E.coli ή
σαλµονέλας, η διαφορά µεταξύ των δύο
δευτερολέπτων και των έξι ηµερών µπορεί να είναι
καθοριστικής σηµασίας και να σώσει ζωές. Αλλά
στο πλαίσιο µιας εφοδιαστικής αλυσίδας, ένα
blockchain είναι κάτι παραπάνω από ένα µέτρο
έκτακτης ανάγκης: Οι ασφαλείς καταχωρίσεις στο
σύστηµα µπορούν να αποτρέψουν περιπτώσεις απάτης
και να προσφέρουν µια διεπαφή που είναι εύκολη
στη χρήση ώστε τα στελέχη να παρακολουθούν τη
ροή των αγαθών και οι εποπτικές αρχές να µπορούν
να παρέµβουν αν χρειαστεί. «Εδώ δεν ψάξαµε το
λαµπερό κέρµα» λέει ο Yiannas. «Εδώ υπήρχαν
επιχειρηµατικές προκλήσεις που προσπαθήσαµε να
λύσουµε». Και άλλες εταιρείες εξερευνούν τη
δυνητική αξία της αλυσίδας των µπλοκ. Η Maersk,
ο δανέζικος γίγαντας της ναυτιλίας, ξεκίνησε τη
δοκιµή µιας αλυσίδας των µπλοκ προκειµένου να
παρακολουθεί τις αποστολές των φορτίων και να
συντονίζει τις ενέργειές της µε τις τελωνειακές
αρχές. Η Airbus, η γαλλική εταιρεία κατασκευής
αεροσκαφών, σκέφτεται να αρχίσει να χρησιµοποιεί
τις blockchains για να παρακολουθεί τα πολλά
σύνθετα µέρη ενός αεροσκάφους που µεταφέρονται
από διάφορα σηµεία στον χώρο συναρµολόγησης. Και
η Daimler, η γερµανική αυτοκινητοβιοµηχανία,
εξερευνά παρεµφερείς δυνατότητες για τα οχήµατά
της. Και η ιστορία δεν σταµατά στα χειροπιαστά,
υλικά αγαθά, όπως τα πεπόνια και τα χαρτοµάντιλα.
Πολλές εταιρείες και κυβερνήσεις πιστεύουν ότι
οι αλυσίδες των µπλοκ µπορούν να τις βοηθήσουν
να δηµιουργήσουν απρόσβλητα συστήµατα για την
αποθήκευση δεδοµένων κάθε είδους. Η BAE Systems,
η βρετανική βιοµηχανία όπλων, εξετάζει τρόπους
διαµοιρασµού µέσω blockchain κάποιων δεδοµένων
που σχετίζονται µε απειλές κυβερνοασφάλειας. Οι
Pokitdok και Gem επιζητούν να δώσουν ώθηση στην
ηλεκτρονική διαχείριση ιατρικών αρχείων. Και η
Accenture έχει αρχίσει να συνεργάζεται µε τη
Microsoft και µια οµάδα των Ηνωµένων Εθνών για
να φτιάξει µια αλυσίδα των µπλοκ για ψηφιακές
ταυτότητες, κάτι ιδιαίτερα χρήσιµο για πρόσφυγες
που δεν διαθέτουν επίσηµα έγγραφα. Πάντως, κατά
κοινή οµολογία, ο χρηµατοπιστωτικός κλάδος είναι
εκείνος όπου η υπόσχεση της τεχνολογίας
blockchain είναι πιο εµφανής.
Η Amber Baldet έχει στο γραφείο της ένα σχέδιο
του Arpanet, του προδρόµου του σηµερινού
Ίντερνετ. Η Baldet, η οποία είναι επικεφαλής του
τµήµατος blockchain στη JPMorgan (και βρίσκεται
στην 31η θέση της φετινής λίστας 40 Under 40 του
Fortune), θεωρεί ότι και η δική της δουλειά
βρίσκεται σε µια παρόµοια φάση ανάπτυξης. Οι
εταιρείες, µε άλλα λόγια, βρίσκονται στο έτος
1969 και παίζουν µε µια τεχνολογία η οποία θα µπορούσε,
εν καιρώ, να αποδειχθεί τόσο σηµαντική όσο και
το Διαδίκτυο. Ο χρηµατοπιστωτικός τοµέας
αποτελεί την πιο εµφανή λογική προέκταση της
τεχνολογίας της αλυσίδας των µπλοκ, δεδοµένης
και της νοµισµατικής αφετηρίας του bitcoin. Η
χρηµατική πίστη για εµπορικούς σκοπούς, οι
ασφάλειες και οι διασυνοριακές πληρωµές είναι
τοµείς που θα µπορούσαν να επωφεληθούν και να
βελτιστοποιηθούν από την τεχνολογία αυτή. Η
Microsoft συνεργάζεται µε την Τράπεζα της
Αµερικής πάνω σε µια αλυσίδα των µπλοκ για να
ψηφιοποιήσει και να αυτοµατοποιήσει τη ροή
χρήµατος. Οι HSBC, ING, U.S. Bank και οκτώ άλλες
τράπεζες ολοκλήρωσαν πρόσφατα µια πρωτότυπη
εφαρµογή για τον ίδιο σκοπό σε ένα καθολικό
Corda της R3. Η εταιρεία διαχείρισης ενεργητικού
Northern Trust χρησιµοποιεί το Hyperledger
Fabric για την τήρηση αρχείων σε σχέση µε
συµφωνίες επιχειρηµατικών συµµετοχών. Και η
Ripple κατασκεύασε ένα σύστηµα για να
ανταγωνιστεί την υπηρεσία διατραπεζικής µεταφοράς
χρηµάτων SWIFT. Σε έναν εξαιρετικά ανταγωνιστικό
κλάδο όπου οι πελάτες απαιτούν ταχύτερες
συναλλαγές και χαµηλότερα κόστη, τα
πλεονεκτήµατα οικοδόµησης της καλύτερης
εφαρµογής blockchain µπορεί να είναι τεράστια,
και το τίµηµα για τη µη εκµετάλλευση αυτών των
πλεονεκτηµάτων πολύ υψηλό. Η οµάδα της Baldet
έχει δηµιουργήσει µια «αδειοδοτηµένη» εκδοχή της
αλυσίδας των µπλοκ της Ethereum. Η τράπεζα έκανε
τον κώδικα διαθέσιµο σε όλους πέρυσι, βάσει µιας
«γενικής δηµόσιας άδειας» που επιτρέπει σε όλους
να αντλήσουν από τον κώδικα ή να συµβάλλουν σ’
αυτόν. Αυτή η εκ νέου επεξεργασµένη αλυσίδα των
µπλοκ, µε την επωνυµία Quorum, είναι το πρώτο
λογισµικό που έχει εκδοθεί από τη JPMorgan κατ’
αυτό τον τρόπο. Η κίνηση αυτή της τράπεζας δεν
είναι και τόσο συνηθισµένη. Εξάλλου, είναι
σίγουρο ότι διαθέτει τους πόρους για να
αναπτύξει ό,τι χρειάζεται εντός της εταιρείας
και µε άκρα µυστικότητα. Αλλά η JPMorgan βλέπει
πιθανά οφέλη από τη σύµπραξη πολλών µερών πάνω
σε µια κοινή πλατφόρµα που θα µπορούσε να µειώσει
τα κόστη. «Ξοδεύουµε πολλά χρήµατα
συναλλασσόµενοι µε άλλα µέρη και τους πελάτες µας»
εξήγησε πρόσφατα η Baldet σε µια πρόσφατη
εκδήλωση του MIT Technology Review. «Όσο πιο
ελεύθερο είναι αυτό το πράγµα, τόσο το καλύτερο
για εµάς». Η οµάδα της JPMorgan ήδη σηµειώνει
πρόοδο στη δουλειά της και, παράλληλα,
υπογραµµίζει τις κρίσιµες διαφορές µεταξύ
ιδιωτικών και δηµόσιων αλυσίδων των µπλοκ.
Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι οι ιδιωτικές
και οι δηµόσιες αλυσίδες των µπλοκ θα καταλήξουν
να διασταυρωθούν κάποια στιγµή, όπως ακριβώς τα
εσωτερικά δίκτυα κατέληξαν να συνυπάρχουν µε το
δηµόσιο ίντερνετ πριν από δεκαετίες. «Νοµίζω ότι
πολύ σύντοµα πρόκειται να δούµε την εξάλειψη της
διάκρισης µεταξύ δηµόσιας και ιδιωτικής αλυσίδας
µέσα στα επόµενα δύο µε τρία χρόνια» λέει ο
Jeremy Millar, επικεφαλής προσωπικού στην
ConsenSys και ιδρυτικό µέλος του διοικητικού
συµβουλίου της Enterprise Ethereum Alliance,
ενός οµίλου χρηµατοπιστωτικών και τεχνολογικών
εταιρειών που περιλαµβάνει την JPMorgan και
προωθεί αλυσίδες των µπλοκ βασισµένες στο
ethereum, για εταιρείες. «Πλέον θα αναφερόµαστε
σε παγκόσµιες αλυσίδες ενάντια σε κλαδικές και
εταιρικές αλυσίδες».
Η ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΩΝ ΜΠΛΟΚ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ
Οι αλυσίδες των µπλοκ, ήτοι η τεχνολογία πίσω
από το bitcoin και το ethereum, µετασχηµατίζουν
ήδη βασικούς κλάδους. Για τις εταιρείες,
φαντάζει ιδιαίτερα ελκυστικό να έχουν µια ασφαλή
εφοδιαστική αλυσίδα, να ξεφορτωθούν τους µεσάζοντες
και να µειώσουν τα κόστη. Ιδού πέντε
παραδείγµατα της αλυσίδας των µπλοκ σε δράση. –
Jeff John Roberts
ΝΑΥΤΙΛΙΑ
Η Maersk, η µεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία στον
κόσµο, ολοκλήρωσε µια δοκιµή χρήσης µιας
αλυσίδας των µπλοκ για την παρακολούθηση των
φορτίων της. Η δοκιµή περιελάµβανε όχι µόνο τη
Maersk αλλά και τρίτα µέρη, όπως τα ολλανδικά
τελωνεία και το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας
των ΗΠΑ, και όλοι µαζί παρακολουθούσαν τα
εµπορευµατοκιβώτια εξ αποστάσεως. Οι
κρυπτογραφικές υπογραφές καθιστούν δυσκολότερη
την παραποίηση των ετικετών, ενώ το φορτίο
βρίσκεται εν κινήσει, και µπορούν να µειώσουν
τον χρόνο της µεταφοράς.
ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ
Ο τραπεζικός κλάδος ταλαιπωρείται από αργά
συστήµατα τα οποία χρειάζονται ώρες, ακόµη και µέρες,
για την επικύρωση βασικών συναλλαγών, όπως η
πώληση µετοχών και η µεταφορά χρηµάτων. Η
υιοθέτηση των blockchains από τη Barclays και
άλλες τράπεζες δείχνει ότι τα πράγµατα αλλάζουν.
Στο εγγύς µέλλον, αναµένεται να αυξηθεί η
ταχύτητα των τραπεζικών υπηρεσιών, ενώ οι µεσάζοντες
θα αποδιοργανωθούν. Μάλιστα, οι τράπεζες
σκέφτονται να χρησιµοποιήσουν αλυσίδες των µπλοκ
για τη µετατροπή του συστήµατος SWIFT, το οποίο
χρησιµοποιείται για παγκόσµιες διατραπεζικές
συναλλαγές.
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Η Walmart ξεκίνησε να χρησιµοποιεί την
τεχνολογία της αλυσίδας των µπλοκ το 2016 για να
παρακολουθεί το ταξίδι των γουρουνιών από την
Κίνα, µέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας της
εταιρείας, στο τραπέζι των Αµερικανών
καταναλωτών. Και τον Αύγουστο ένας κτηνοτροφικός
συνεταιρισµός στο Αρκάνσας χρησιµοποίησε
κωδικούς QR σε παλέτες µε κοτόπουλα για την
παρακολούθηση όλων των συναλλαγών που αφορούσαν
το συγκεκριµένο φορτίο. Όλα αυτά αναµένεται να
βοηθήσουν τις εταιρείες να µειώσουν τα
αλλοιωµένα τρόφιµα και να αποτρέψουν τη µετάδοση
ασθενειών.
ΔΙΚΑΙΟ
Όλα τα είδη συµφωνιών – από πωλήσεις ακινήτων µέχρι
επιχειρηµατικές αγορές και εργατικές συµβάσεις –
απαιτούν δικηγόρους και δικαστήρια για να
εφαρµόζονται. Πλέον, ολοένα και περισσότερες
εταιρείες πειραµατίζονται µε «έξυπνες συµβάσεις»
που εκτελούνται µόνες τους: Ένα σύστηµα
blockchain µπορεί, για παράδειγµα, να
αποδεσµεύσει τα χρήµατα µιας εγγύησης µόλις ένα
συµβαλλόµενο µέρος µεταφέρει έναν τίτλο
ιδιοκτησίας.
Φυσικά, αυτό δεν σηµαίνει ότι οι δικηγόροι
πρέπει να αρχίσουν να ανησυχούν ότι θα χάσουν
τις δουλειές τους· οι έξυπνες συµβάσεις
βρίσκονται ακόµα σε πρώιµη φάση.
ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ
Ο κλάδος των διαµαντιών χαρακτηρίζεται από την
κοινή ανησυχία πελατών και εµπόρων ως προς την
καταγωγή και την αυθεντικότητα των πολύτιµων
λίθων. Αυτό εξηγεί και την επιτυχία της
Everledger, µιας εταιρείας που µπορεί να
καταγράψει πάνω από 40 χαρακτηριστικά ενός
διαµαντιού, όπως π.χ. το χρώµα, και να τα
καταχωρήσει σε µια αλυσίδα των µπλοκ. Η
Everledger έχει ψηφιοποιήσει πάνω από 1
εκατοµµύριο διαµάντια και σχεδιάζει να επεκταθεί
και σε άλλους κλάδους, όπως π.χ. τα κρασιά.
Η πολιτεία-πρωτεύουσα του αµερικανικού εταιρικού
δικαίου κόλλησε το «µικρόβιο» του blockchain
Από την 1η Αυγούστου, ένας νέος νόµος επιτρέπει
στις εταιρείες στο Ντέλαγουερ, όπου έχουν
συσταθεί πάνω από τα δύο τρία των εταιρειών της
λίστας Fortune 500, να διατηρούν τη λίστα των µετόχων
τους σε µια αλυσίδα των µπλοκ.
Οι υποστηρικτές του νόµου ελπίζουν ότι αυτός ο
νέος νόµος θα ενθαρρύνει τις εταιρείες να
αντικαταστήσουν τα αρχεία Excel και τις βάσεις
δεδοµένων SQL για να καταγράφουν τους µετόχους
τους. Όµως, ο εν λόγω νόµος αποτελεί την
αφετηρία µιας πιθανής επανάστασης στην εταιρική
τήρηση βιβλίων. Το Ντέλαγουερ πρόκειται να
δηµιουργήσει ένα σύστηµα που θα επιτρέπει στις
εταιρείες να κάνουν τα πάντα -από την υποβολή
των εγγράφων σύστασης µέχρι την εγγραφή των µετοχών-
µέσω µιας αλυσίδας των µπλοκ.
Σύµφωνα µε τον Mark Smith, CEO της Symbiont (εταιρεία
µε έδρα στη Νέα Υόρκη που παρέχει τεχνολογία
αλυσίδας των µπλοκ στην Πολιτεία), ένα δίκτυο
δικηγορικών γραφείων ήδη αναπτύσσει εργαλεία που
θα βοηθήσουν τις εταιρείες να αποθηκεύουν τα
αρχεία τους στην αλυσίδα των µπλοκ του
Ντέλαγουερ. Τα εργαλεία, εφόσον πετύχουν, θα
προσφέρουν έναν νέο και αποτελεσµατικό τρόπο
στις εταιρείες να κάνουν µια σειρά πραγµάτων
όπως π.χ. διαίρεση µετοχών ή ψήφο εξ αποστάσεως.
Οι εταιρείες θα µπορούν επίσης να χρησιµοποιούν
τις κρυπτογραφικές λειτουργίες που είναι
ενσωµατωµένες στην αλυσίδα των µπλοκ για να
προσφέρουν σε εποπτικές αρχές ή επενδυτές µια
ασφαλή προσωρινή πρόσβαση σε εµπιστευτικά
έγγραφα.
Το τµήµα venture capital της εταιρείας λιανικής
πώλησης Overstock.com έχει ήδη ανακοινώσει ότι
θα µεταφέρει τα αρχεία του στην υπηρεσία
blockchain του Ντέλαγουερ, ενώ αναµένεται να
ακολουθήσουν κι άλλες εταιρείες. Γι’ αυτές τις
εταιρείες, τα πλεονεκτήµατα θα µπορούσαν να
είναι τεράστια, όπως π.χ. η εξοικονόµηση
εκατοµµυρίων δολαρίων ετησίως από τα µειωµένα
κόστη συναλλαγών και τήρησης αρχείων, και οι
ταχύτερες ελεγκτικές διαδικασίες.
Ευρύτερα, το Ντέλαγουερ φιλοδοξεί να στήσει ένα
one-stop shop, µια υπηρεσία «µιας στάσης» για
εταιρικά αρχεία που να είναι ασφαλής και πάντα
προσβάσιµη. Εν τω µεταξύ, η πρόσβαση στα αρχεία
θα είναι διαθέσιµη µέσω µιας ιστοσελίδας,
γεγονός που θα διευκολύνει τους απλούς πολίτες.
Βέβαια, οι φιλοδοξίες του Ντέλαγουερ είναι µεγάλες
αλλά η εµπειρία των άλλων πολιτειών επιβάλλει
προσοχή. Το Βέρµοντ, για παράδειγµα, ανακοίνωσε
το 2015 ότι θα έβαζε τα αρχεία των τίτλων
ιδιοκτησίας σε µια αλυσίδα των µπλοκ – αλλά
τελικά το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε ποτέ, καθώς
κρίθηκε υπερβολικά δαπανηρό.
Ο Smith λέει ότι η περίπτωση του Ντέλαγουερ θα
είναι διαφορετική επειδή η πολιτεία χρησιµοποιεί
την εταιρεία του και όχι τη γραφειοκρατία της
για να δηµιουργήσει και να υλοποιήσει το «στοίχηµα»
του blockchain. Εν τω µεταξύ, η Andrea Tinianow,
πολιτειακή αξιωµατούχος που κάποιοι αποκαλούν «τσαρίνα
της αλυσίδας των µπλοκ», λέει ότι οι αλλαγές στα
αρχεία του Ντέλαγουερ δεν απέχουν έτη φωτός·
αντιθέτως, θα τεθούν σε εφαρµογή το 2018.
Fortune
|