|
|
|
Περίληψη:
Ο Modi ανέλαβε την
πρωθυπουργία με την
ελπίδα να μεταμορφώσει
τις σχέσεις με την Κίνα
και το Πακιστάν, να
απαλλαγεί από την
αναχρονιστική δέσμευση
της Ινδίας ως προς την
ουδετερότητα, και να
επεκτείνει την ινδική
επιρροή στη Νότια και
Νοτιοανατολική Ασία.
|
|
|
|
|
|
---------------
Κατά την προεκλογική
εκστρατεία του το
2013-14, ο πρωθυπουργός
της Ινδίας, Narendra
Modi [1], έδειξε
ελάχιστο ενδιαφέρον για
την εξωτερική πολιτική,
εστιάζοντας αντ’ αυτού
στην οικονομική ανάπτυξη,
την διαφθορά και την
διακυβέρνηση. Όντας στην
εξουσία, ωστόσο, ο Modi
έχει πραγματοποιήσει 35
ταξίδια στο εξωτερικό
και επισκέφθηκε 53 χώρες.
Από την εποχή του
Jawaharlal Nehru,
κανένας Ινδός
πρωθυπουργός δεν ήταν
τόσο πολυταξιδεμένος.
Στην πραγματικότητα,
αυτή η εξαιρετική έμφαση
οδήγησε ορισμένους
σχολιαστές, όπως ο
συγγραφέας C. Raja
Mohan, να υποδείξουν ότι
η εξωτερική πολιτική της
Modi ήταν τόσο
επαναστατική [2] ώστε να
σηματοδοτήσει την αρχή
μιας ινδικής «τρίτης
δημοκρατίας».
Στην πραγματικότητα, δεν
υπήρξε επανάσταση. Ο
Modi ανέλαβε την
πρωθυπουργία με την
ελπίδα να μεταμορφώσει
τις σχέσεις με την Κίνα
και το Πακιστάν, να
απαλλαγεί από την
αναχρονιστική δέσμευση
της Ινδίας ως προς την
ουδετερότητα, και να
επεκτείνει την ινδική
επιρροή [3] στη Νότια
και Νοτιοανατολική Ασία.
Ωστόσο, παρά τις
καλύτερες προσπάθειές
του, απέτυχε να αλλάξει
θεμελιωδώς την εξωτερική
πολιτική της χώρας του.
Ο Narendra Modi (δεξιά)
και ο Ισραηλινός
πρωθυπουργός, Benjamin
Netanyahu, στο Νέο Δελχί,
τον Ιανουάριο του 2018.
ADNAN ABIDI / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------------
Αυτή η αποτυχία μπορεί
να αποδοθεί σε τρεις
τουλάχιστον παράγοντες.
Πρώτον, η συντηρητική,
μόνιμη γραφειοκρατία της
εξωτερικής πολιτικής της
Ινδίας αντιστάθηκε στις
προσπάθειες του Modi για
αλλαγή. Δεύτερον, παρά
την υγιή οικονομική
ανάπτυξη τα τελευταία
χρόνια, η Ινδία
εξακολουθεί να
αντιμετωπίζει
σημαντικούς οικονομικούς
περιορισμούς που
περιορίζουν την
ικανότητά της να
προβάλλει ισχύ στο
εξωτερικό. Τρίτον, αν
και το κόμμα Bharatiya
Janata (BJP) του Modi
απολαμβάνει μια
πλειοψηφία στο εθνικό
κοινοβούλιο [4],
εξακολουθεί να πρέπει να
αντιμάχεται την
ομοσπονδιακή δομή της
χώρας, η οποία δίνει
ευρύ περιθώριο στα [ομοσπονδιακά]
κρατίδια που κυβερνώνται
από άλλα κόμματα να
αποθαρρύνουν το BJP.
Μαζί, και οι τρεις [περιορισμοί]
συντήρησαν μεγάλο μέρος
του status quo.
ΣΚΛΗΡΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ
Ο Μόντι είχε το μερίδιό
του σε επιτεύγματα
εξωτερικής πολιτικής
στην πρωθυπουργία. Δεν
υπάρχει αμφιβολία, για
παράδειγμα, ότι έχει
ενισχύσει την σχέση
ΗΠΑ-Ινδίας. Παρά τον
εκνευρισμό του Modi
επειδή οι Ηνωμένες
Πολιτείες τού είχαν
αρνηθεί την χορήγηση
βίζας το 2005 για τον
υποτιθέμενο ρόλο του ως
επικεφαλής υπουργός του
Γκουτζαράτ, σε ένα
αντι-μουσουλμανικό
πογκρόμ το 2002, ως
πρωθυπουργός κάλεσε [5]
τον Αμερικανικό πρόεδρο
Μπαράκ Ομπάμα να είναι
κύριος προσκεκλημένος
στην παρέλαση της
Παγκόσμιας Ημέρας της
Δημοκρατίας, τον
Ιανουάριο του 2015. Ποτέ
στην ιστορία της Ινδίας
δεν είχε δοθεί αυτή η
ιδιαίτερη τιμή σε
πρόεδρο των ΗΠΑ. Πέραν
της προσφοράς αυτής της
συμβολικής χειρονομίας,
ο Modi προχώρησε στο να
υπογράψει μια σημαντική
συμφωνία logistics [6]
με τις Ηνωμένες
Πολιτείες η οποία είχε
μαραζώσει για πάνω από
μια δεκαετία. Πιο
πρόσφατα, η κυβέρνησή
του ενεπλάκη πιο βαθιά
στον τετραμερή διάλογο
για την θαλάσσια
ασφάλειας με την
Αυστραλία, την Ιαπωνία
και τις Ηνωμένες
Πολιτείες.
Πιο κοντά στην χώρα, η
πολιτική του Μόντι «Πρώτα
η Γειτονιά», η οποία
επιδιώκει να ενισχύσει
τους υφιστάμενους
δεσμούς της Ινδίας με
τους γείτονές της από τη
Νότια Ασία, έχει
επιτύχει ανάμεικτα
αποτελέσματα. Για
παράδειγμα, η Ινδία
χορήγησε γρήγορα
ανθρωπιστική βοήθεια στο
Νεπάλ αφότου ο σεισμός
το 2015 προκάλεσε
ανείπωτη ζημιά. Ωστόσο,
σύντομα έχασε μεγάλο
μέρος της καλής θέλησης
που είχε δημιουργήσει
όταν έκανε μια αδέξια
απόπειρα να επηρεάσει
τις εκλογές στο Νεπάλ
προσπαθώντας να
διαμορφώσει την σύνταξη
ενός νέου συντάγματος.
Οι συναλλαγές της Ινδίας
με άλλα μικρά κράτη στην
περιοχή ήταν πιο
επιτυχημένες. Μέσα σε
λίγους μήνες από την
ανάληψη των καθηκόντων
του, ο Modi επέλυσε
επιδέξια [7] μια
ιδιαίτερα αμφισβητούμενη
και μακρόχρονη συνοριακή
διαμάχη με το
Μπαγκλαντές -μια
διευθέτηση που ξέφευγε
από τις προηγούμενες
κυβερνήσεις εδώ και
δεκαετίες. Υπό τον Modi,
η Ινδία έχει επίσης
διαχειριστεί
ικανοποιητικά τις
σχέσεις της με το
Αφγανιστάν, συνεχίζοντας
να παρέχει βοήθεια και
να εκπαιδεύει αφγανικό
προσωπικό ασφαλείας
δημιουργώντας ταυτόχρονα
έναν εναέριο διάδρομο
για την βελτίωση του
διμερούς εμπορίου. Το
πιο σημαντικό είναι ότι
η Ινδία έχει προχωρήσει
στην κατασκευή λιμανιού
στο Chabahar του Ιράν,
προκειμένου να
δημιουργήσει έναν
διάδρομο ξηράς και
θάλασσας για το
Αφγανιστάν.
Ωστόσο, οι σχέσεις με
την Κίνα και το Πακιστάν
υπήρξαν
διαμφισβητούμενες.
Αμέσως αφότου έγινε
πρωθυπουργός, ο Modi
προσέγγισε και τις δύο
χώρες. Κάλεσε τον Nawaz
Sharif, τότε πρωθυπουργό
του Πακιστάν, να
παρευρεθεί στην
ορκωμοσία του μαζί με
άλλους αρχηγούς κρατών
από ολόκληρη τη Νότια
Ασία. Δυστυχώς, η φιλική
χειρονομία του δεν έτυχε
ανταπόκρισης. Αντ’ αυτού,
την παραμονή των διμερών
συνομιλιών τον Αύγουστο
του 2014, ο πρεσβευτής
του Πακιστάν στο Νέο
Δελχί κάλεσε
αυτονομιστές του Κασμίρ
να παραβρεθούν σε
δεξίωση στην πακιστανική
πρεσβεία παρά μια ρητή
προειδοποίηση της Ινδίας.
Αν και προηγούμενοι
πρωθυπουργοί αγνοούσαν
παρόμοιες διπλωματικές
προκλήσεις, ο Modi
αποφάσισε να διακόψει
τις συνομιλίες. Οι
επακόλουθες επιθέσεις
στην Ινδία από τους
τρομοκράτες που εδρεύουν
στο Πακιστάν, καθώς και
τα ινδικά διασυνοριακά
χτυπήματα αντιποίνων
έχουν προκαλέσει
επιδείνωση των σχέσεων.
Οι κινεζο-ινδικές
σχέσεις υπήρξαν επίσης
τεταμένες τα τελευταία
χρόνια, αν και οι
εντάσεις δεν μπορούν να
αποδοθούν μόνο στον Modi.
Τον Σεπτέμβριο του 2014,
ο Modi κάλεσε τον Κινέζο
πρόεδρο, Xi Jinping,
στην Ινδία για επίσημη
επίσκεψη. Ωστόσο, κατά
την διάρκεια της
επίσκεψης, ο κινεζικός
στρατός πραγματοποίησε
μια σειρά εισβολών στην
περιοχή Ladakh των
Ιμαλαΐων, η οποία
αποτελεί περιοχή
εξελισσόμενης συνοριακής
διαμάχης μεταξύ των δύο
χωρών.
Η εισβολή στην Ladakh
δεν ήταν ένα μεμονωμένο
περιστατικό. Το
καλοκαίρι του 2017, ο
κινεζικός στρατός
εισήλθε και πάλι σε μια
διαμφισβητούμενη περιοχή
[8], αυτή την φορά στο
οροπέδιο Doklam του
Μπουτάν [9], το οποίο
συνορεύει με την Κίνα
και την Ινδία. Δεδομένου
ότι μια κινεζική
παρουσία στο οροπέδιο θα
αποτελούσε σοβαρή απειλή
για την ασφάλεια στην
Ινδία, ο Modi,
επικαλούμενος μια
συμφωνία με το Μπουτάν,
έστειλε ένα τμήμα
στρατού για να
αντιμετωπίσει τις
κινεζικές δυνάμεις. Οι
επακόλουθες εχθροπραξίες
διήρκεσαν αρκετές
εβδομάδες προτού οι δύο
πλευρές συμφωνήσουν σε
αμοιβαία απόσυρση
δυνάμεων, αν και η Κίνα
αρνήθηκε να παραιτηθεί
επισήμως από τις
αξιώσεις της στην
περιοχή. Τέτοιες
κινέζικες επιδρομές κατά
μήκος των συνόρων στα
Ιμαλάια έχουν μακρά
ιστορία -η βασική
διαφορά είναι ότι, υπό
τον Modi, η Ινδία
αντιπαρατίθεται άμεσα με
την Κίνα όταν τις
αντιμετωπίζει. Επιπλέον,
το Νέο Δελχί αρνήθηκε
κατηγορηματικά να
υποστηρίξει την
πρωτοβουλία One Belt,
One Road του Πεκίνου
[10], η οποία επιδιώκει,
μεταξύ άλλων, να
συνδέσει σημαντικά
τμήματα του Πακιστάν με
την Κίνα μέσω επίγειων
μεταφορών.
Ο Modi έχει επίσης
δείξει αυξημένη βούληση
να αντιταχθεί στην
αυξανόμενη επιρροή της
Κίνας επεκτείνοντας το
αποτύπωμα ασφαλείας της
Ινδίας στη
Νοτιοανατολική Ασία. Ήδη
από το 1992, ο
πρωθυπουργός Narasimha
Rao είχε ξεκινήσει την
πολιτική «Κοίτα
Ανατολικά» ("Look
East"), η οποία
σχεδιάστηκε για να
προωθήσει το εμπόριο και
να προσελκύσει
επενδύσεις από τα
οικονομικά ζωηρά κράτη
της περιοχής. Υπό την
αιγίδα της νέας
πολιτικής του «Δράσε
Ανατολικά» ("Act East"),
ο Modi πρόσθεσε ένα
ξεχωριστό στοιχείο
ασφάλειας, ξεκινώντας
διαπραγματεύσεις για
πωλήσεις όπλων στο
Βιετνάμ, ενισχύοντας την
αμυντική συνεργασία με
την Σιγκαπούρη και
αυξάνοντας τις ινδικές
ναυτικές επισκέψεις σε
μια σειρά χωρών της
περιοχής.
Υποστηρικτής του BJP
κρατά ένα πλακάτ με την
φωτογραφία του Modi σε
μια προεκλογική
συγκέντρωση στο Kalol,
στο Γκουτζαράτ της
Ινδίας, τον Δεκέμβριο
του 2017. AMIT DAVE /
REUTERS
-----------------------------------------------------------------------
ΔΡΟΜΟΣ ΜΕΤ’ ΕΜΠΟΔΙΩΝ
Δεν υπάρχει αμφιβολία
ότι ο Modi έχει φέρει
ανανεωμένη ενέργεια και
κίνητρα στην εξωτερική
πολιτική της Ινδίας.
Ωστόσο, οι αλλαγές που
έχει θεσπίσει
αντανακλούν έναν
αξιοσημείωτο βαθμό
συνέχειας με
προηγούμενες πολιτικές
και δεν αποτελούν, όπως
ισχυρίστηκαν ορισμένοι,
μια επανάσταση.
Τι είναι αυτό που εξηγεί
την αποτυχία του Modi να
επανεκκινήσει θεμελιωδώς
την ατζέντα της
εξωτερικής πολιτικής της
Ινδίας; Ο πρώτος λόγος
έχει να κάνει με το
ισχυρογνώμων και
στενόμυαλο κατεστημένο
της εξωτερικής πολιτικής
της Ινδίας. Το Ινδικό
Υπουργείο Εξωτερικών
αποτελείται τυπικά από
περίπου χίλιους
αξιωματούχους πλήρους
απασχόλησης. Όταν
νεοεισερχόμενοι
συμμετέχουν σε αυτή την
ελίτ γραφειοκρατία, οι
ανώτεροί τους γρήγορα
τους κάνουν κοινωνούς
των κανόνων αυτού του
θεσμικού οργάνου, το
οποίο ευνοεί την προσοχή,
την επιφυλακτικότητα και
την σταδιακή λήψη
αποφάσεων. Δεν προκαλεί
έκπληξη το γεγονός ότι
αντιστέκονται σε κάθε
προσπάθεια εκ μέρους
ενός νέου καθεστώτος να
αλλάξουν δραστικά τις
προτεραιότητες της
εξωτερικής πολιτικής της
χώρας (για παράδειγμα,
ήταν αρκετά
επιφυλακτικοί για την
ουσιαστική διεύρυνση των
δεσμών με τις Ηνωμένες
Πολιτείες). Ο Modi
αναμφισβήτητα επιδιώκει
να εισάγει νέα ενέργεια
στην ινδική εξωτερική
πολιτική, αλλά αυτή η
γραφειοκρατία ενήργησε
ως ενσωματωμένος
περιορισμός.
Μια ληθαργική
διπλωματική υπηρεσία δεν
είναι το μοναδικό
πρόβλημα του Modi. Παρά
την έντονη οικονομική
ανάπτυξη τις τελευταίες
δεκαετίες, η Ινδία
εξακολουθεί να
αντιμετωπίζει
σημαντικούς περιορισμούς
όσον αφορά τους πόρους
[11] σε σχέση με
ανταγωνιστές όπως η Κίνα.
Ο συνολικός
προϋπολογισμός
εξωτερικής βοήθειας της
Ινδίας, για παράδειγμα,
είναι μόνο περί τα 2
δισεκατομμύρια δολάρια.
Παρόλο που είναι δύσκολο
να βρεθούν ακριβείς
αριθμοί, ο
προϋπολογισμός του
Πεκίνου για την
εξωτερική βοήθεια είναι
πιθανόν να ξεπερνά τα 30
δισεκατομμύρια δολάρια.
Κατά συνέπεια, η Ινδία
δεν είναι σε θέση να
ανταγωνιστεί σοβαρά την
Κίνα όσον αφορά τη
μετάφραση της
οικονομικής ισχύος σε
πολιτική δύναμη. Αυτός ο
διαρθρωτικός φραγμός
είναι απίθανο να
υπερκεραστεί οποτεδήποτε
σύντομα.
Τέλος, η ομοσπονδιακή
δομή της Ινδίας, η οποία
τα τελευταία χρόνια έχει
μεταβιβάσει όλο και
περισσότερη εξουσία σε
επίπεδο κρατιδίου, έχει
περιορίσει σημαντικά τον
Modi. Ορισμένα κρατίδια
έχουν στενά συμφέροντα
που έρχονται σε
σύγκρουση με εκείνα του
έθνους. Για παράδειγμα,
ο Modi διαπραγματεύθηκε
με επιτυχία μια συμφωνία
χερσαίων συνόρων με το
Μπαγκλαντές, με το να
φλερτάρει με την
πολιτική ηγεσία του
συνοριακού κράτους της
Δυτικής Βεγγάλης. Αλλά
δεν μπόρεσε να πείσει
τους ίδιους τοπικούς
ηγέτες να του επιτρέψουν
να προχωρήσει σε μια
συμφωνία με το
Μπαγκλαντές για τον
καταμερισμό των υδάτων
του ποταμού. Σε αυτό το
κρίσιμο ζήτημα, οι
επαρχιακές πολιτικές
απέκλεισαν εντελώς την
προοπτική διμερούς
συμφωνίας μεταξύ Ντάκα
και Νέου Δελχί.
Αυτά τα εμπόδια έχουν
εμποδίσει τις πιο
φιλόδοξες προσπάθειες
του Modi να μεταμορφώσει
την εξωτερική πολιτική
της Ινδίας. Έχει, χωρίς
αμφιβολία, επιφέρει
σημαντικές αλλαγές.
Ωστόσο, οι όποιες
ελπίδες ότι οι
προσπάθειές του θα
ισοδυναμούσαν με
επανάσταση έχουν
αποδειχθεί πρόωρες.
Ο SUMIT GANGULY είναι
διακεκριμένος καθηγητής
Πολιτικών Επιστημών στο
Indiana University
Bloomington.
Foreign Affairs
http://www.foreignaffairs.gr/articles/71687/sumit-ganguly/einai-epanastatiki-i-eksoteriki-politiki-toy-modi?
page=show
https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2018-03-08/modis-foreign-policy-revolution
|
|
Greek Finance Forum |
|
Σχόλια Χρηστών |
|
|
|
|
|
|