----------------------
Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας Kim Jong γιόρτασε
την πρωτοχρονιά με την ετήσια εθνική του δήλωση,
βεβαιώνοντας με αυτοπεποίθηση ότι το πυρηνικό
κουμπί στο γραφείο του ήταν πλέον «πραγματικότητα,
όχι [μια] απειλή» και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες
δεν μπορούσαν πλέον να εκφοβίσουν αυτόν ή την
χώρα του. Οι παρατηρήσεις του Κιμ οδήγησαν τον
πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να κάνει ακριβώς αυτό,
γράφοντας στο Tweeter ότι το πυρηνικό του «κουμπί»
ήταν μεγαλύτερο και καλύτερο από του Κιμ.
Χαμένη στην αρχική αναταραχή της προσοχής που
είχε προσελκύσει η παιδαριώδης προσβολή από τον
Τrump, ήταν η πραγματική σημασία της ομιλίας του
Κιμ: Για πρώτη φορά από τότε που ο Νοτιοκορεάτης
ηγέτης Moon Jae-in ανέλαβε καθήκοντα τον Μάιο [του
2017], ο Κιμ έκανε μια αξιόπιστη προσφορά για να
ανοίξει την σχέση με την Σεούλ. Ο Kim ευχήθηκε
στον Νότο επιτυχημένους Χειμερινούς Ολυμπιακούς
Αγώνες, υπονόησε ότι η Βόρεια Κορέα ίσως να
συμμετάσχει με κάποιο τρόπο και πρότεινε άμεσες
συνομιλίες για να συζητήσουν τους Αγώνες και
τρόπους «να αποδυναμώσουν την στρατιωτική ένταση»
στην χερσόνησο.
Οι σκεπτικιστές επεσήμαναν ότι ο Κιμ
περιλαμβάνει κάθε χρόνο στην ομιλία του κάποιου
είδους φιλικό αντιπερισπασμό προς το Νότο. Αλλά
η πρόταση των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν
αξιοσημείωτη για δύο λόγους: Πρώτον, ο Κιμ
επέλεξε ένα συγκεκριμένο γεγονός, το οποίο
έρχεται σύντομα -σηματοδοτώντας μια ετοιμότητα
να δράσει˙ δεύτερον, οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι
στην ατζέντα του Moon, όχι του Κιμ. Σε
αποστασιοποιημένους παρατηρητές, το παιχνίδι των
Ολυμπιακών Αγώνων ίσως φαίνεται σαν ένα τέχνασμα
που εφευρέθηκε από τον Κιμ. Στην πραγματικότητα,
το άνοιγμα του Kim ήταν μια απάντηση στις
προσπάθειες του Moon.
Ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, κατά
την διάρκεια της πρωτοχρονιάτικης ομιλίας του σε
αυτή την φωτογραφία που κυκλοφόρησε το Κορεατικό
Κεντρικό Πρακτορείο Ειδήσεων της Βόρειας Κορέας
στην Πιονγκγιάνγκ την 1η Ιανουαρίου 2018. KCNA
VIA REUTERS
-------------------------------------------------------------------------
Εν μέσω της πυράς και της μανίας των πυραυλικών
δοκιμών και των οργίλων tweets, η διοίκηση του
Moon δούλεψε σκληρά τους τελευταίους μήνες για
να δημιουργήσει το άνοιγμα που τώρα βλέπουμε να
αποδίδει καρπούς. Ο Moon τόνισε επανειλημμένα
την σημασία των Ολυμπιακών Αγώνων ως έναν τρόπο
να μειωθούν οι αυξανόμενες εντάσεις με την
Πιονγιάνγκ. Σε ένα γεύμα [1] με την Paula
Hancock του CNN τον Σεπτέμβριο, ο Moon
περιέγραψε το «τολμηρό σχέδιό» του για να
χρησιμοποιήσει την «Ολυμπιακή Ειρήνη» για να
κάνει μια σημαντική πρόοδο με τον Βορρά. Όταν ο
Τραμπ επισκέφθηκε την Σεούλ τον Νοέμβριο και
φέρεται να ρώτησε τον Moon «Τι μπορώ να κάνω για
την Κορέα;» [2], ο ηγέτης της Νότιας Κορέας
απάντησε ότι θα μπορούσε να τους βοηθήσει με
τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μιλώντας στον Richard
Engel του NBC [3] καθώς ταξίδευαν στη νέα
σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας από το
αεροδρόμιο Incheon στο ολυμπιακό χωριό
Pyeongchang, ο Moon αποκάλυψε ότι είχε ήδη
προτείνει στην Ουάσιγκτον να αναβάλλουν τα δύο
έθνη τις κοινές στρατιωτικές τους ασκήσεις για
μετά τους Ολυμπιακούς, ως μια χειρονομία ειρήνης.
Ο Moon ενίσχυσε το δημόσιο μήνυμά του με την
καθιέρωση μιας άμεσης επαφής [4] με
Βορειοκορεάτες συνομιλητές στο παρασκήνιο.
Αξιωματούχοι της νοτιοκορεατικής υπηρεσίας
πληροφοριών, μέλη του κυβερνώντος κόμματος και ο
κυβερνήτης της επαρχίας που φιλοξενεί τους
Αγώνες συναντήθηκαν με αθλητικούς αξιωματούχους
της Βόρειας Κορέας προκειμένου να παραδώσουν μια
προσωπική πρόσκληση σε μια αντιπροσωπεία για να
συμμετάσχει. Ο αθλητισμός, θα πρέπει να έχουμε
κατά νου, είναι μεγάλη υπόθεση για τον Kim, ο
οποίος προωθεί τους αθλητές ως σύμβολα της
εθνικής δύναμης και υπερηφάνειας. Το 2012,
σύντομα μετά την ανάληψη της εξουσίας, ίδρυσε
μια ισχυρή κρατική Επιτροπή Φυσικής Κουλτούρας
και Αθλητισμού, με επικεφαλής τον θείο του, Jang
Song-taek. Μετά την σύλληψη του Τζανγκ με
κατηγορίες για προδοσία, ο Choe Ryong-hae, που
είναι σήμερα ο «νούμερο δύο» του Κιμ, ανέλαβε
την Επιτροπή [5]. Οι αθλητικοί αξιωματούχοι, με
άλλα λόγια, προσφέρουν έναν αγωγό για την
αποστολή σημάτων στην κορυφή του κάθετου
ιεραρχικού συστήματος της βόρειας Κορέας.
Η δημόσια και ιδιωτική διπλωματία του Moon
απέδωσε το πρώτο της κέρδος με την ομιλία του
Κιμ. Ακολούθησαν κι άλλα. Μέσα σε 48 ώρες, οι
δύο Κορέες είχαν αποκαταστήσει το κανάλι
επικοινωνίας τους στο Panmunjom, το οποίο είχε
κλείσει από τις αρχές του 2016, όταν η
προηγούμενη πρόεδρος της Νότιας Κορέας, η Park
Geun-Hye, έκλεισε την κοινή βιομηχανική ζώνη
Kaesong ως ένδειξη αγανάκτησης για την τέταρτη
πυρηνική δοκιμή της Βόρειας Κορέας.
Επικοινωνώντας μέσω τηλεφωνικής γραμμής και φαξ,
οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι οι πρώτες
δια-κορεατικές συνομιλίες της εποχής Κιμ-Moon θα
αρχίσουν στις 9 Ιανουαρίου και η στενή ατζέντα
θα περιλαμβάνει την οργάνωση της συμμετοχής της
Βόρειας Κορέας στους Αγώνες. Το μεγαλύτερο ψάρι
θα είναι να χρησιμοποιηθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες
ως σκαλοπάτι για την βελτίωση των δια-κορεατικών
σχέσεων. Συνετά, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε
ταυτόχρονα ότι οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις
θα επαναπρογραμματιστούν για μετά τους Αγώνες. Η
απόφαση να σταματήσουν οι ασκήσεις ήταν
σημαντική και ενίσχυσε πρακτικά το μήνυμα στο
μεταγενέστερο tweet του Trump, όπου
χρησιμοποίησε έναν ελαφρώς νέο τόνο, αναφωνώντας:
«Οι συνομιλίες είναι κάτι καλό!».
Παρόλο που ο ίδιος ο Trump έστειλε θετικά
μηνύματα για το άνοιγμα των συνομιλιών, η
προοπτική ενός επαναληφθέντος δια-κορεατικού
διαλόγου προκάλεσε ευρύτερους φόβους ότι ο Kim
απλώς επιδιώκει ένα άνοιγμα με το οποίο θα
μπορούσε να διχάσει την συμμαχία ΗΠΑ-Νότιας
Κορέας. Εξάλλου, η Βόρεια Κορέα έχει πρωταρχικό
ενδιαφέρον στην αποδυνάμωση μιας συμμαχίας της
οποίας ο λόγος ύπαρξης είναι να την αποτρέψει
από την επίθεση στον Νότο και, αν χρειαστεί, να
την νικήσει σε μάχη. Αυτός ο φόβος του «διχασμού»,
ωστόσο, είναι υπερβολικός, καθώς υποτιμά την
δύναμη της σχέσης Ουάσινγκτον και Σεούλ, η οποία
έχει αποδείξει την αντοχή της σε μια μακρά
ιστορία δοκιμών αντοχής -από το «σοκ» της
επίσκεψης του προέδρου Richard Nixon στην Κίνα
μέχρι το ξαφνικό ξήλωμα της ψυχροπολεμικής τάξης
και μέχρι την πρόκληση της αντιμετώπισης μιας
πυρηνικής Βόρειας Κορέας.
Επιπλέον, το να εκληφθούν οι συνομιλίες
Βορρά-Νότου ως κακόβουλες προθέσεις του Κιμ για
να δημιουργήσει μια σφήνα μεταξύ Ουάσινγκτον και
Σεούλ, συνεπάγεται μια επικίνδυνη αναγωγική
λογική. Παραβλέπει την πολυπλοκότητα των
δια-κορεατικών σχέσεων, οι οποίες έχουν τους
δικούς τους ρυθμούς, την δική τους ιστορία και
το δικό τους πεπρωμένο. Στην πραγματικότητα, η
ιδέα ότι η Σεούλ θα μπορούσε να είναι τόσο
αφελής ώστε να εξαπατηθεί από τον Κιμ για να
εξουδετερώσει τους δεσμούς της με τις Ηνωμένες
Πολιτείες θα μπορούσε να βλάψει περισσότερο την
συμμαχία από οτιδήποτε θα μπορούσε να πει ή να
κάνει ο Κιμ. Αυτού του είδους η προσέγγιση, η
οποία ήταν εμφανής στη νεο-συντηρητική πτέρυγα
της διοίκησης του Τζορτζ Μπους, επιδείνωσε
άσκοπα τις εντάσεις στην συμμαχία σε αυτό που
αποτέλεσε την τελευταία πραγματικά δύσκολη
περίοδο για τις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Νότιας
Κορέας.
Προχωρώντας προς τα εμπρός, είναι πολύ σημαντικό
οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι
στρατηγιστές των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν ότι το
μέλλον των δύο Κορεών πρέπει να το αποφασίσουν
εκείνες. Αντί να εκδίδει συγκαταβατικές
προειδοποιήσεις ότι η Σεούλ είναι αφελής –ως σαν
ο Moon και οι σύμβουλοί του να μην γνωρίζουν τις
αντιξοότητες και τις απογοητεύσεις στην
αντιμετώπιση της Πιονγκγιάνγκ- η Ουάσινγκτον, θα
ήταν καλό να υποστηρίξει την πρωτοβουλία του
Moon, να παραμείνει σε στενό συντονισμό μαζί του,
και να ελπίζει να αποκτήσει εσωτερικές
πληροφορίες από την άμεση εμπλοκή με
Βορειοκορεάτες ομολόγους. Οι εντατικές
συνομιλίες θα μπορούσαν να ανοίξουν ένα παράθυρο
στις προθέσεις του Κιμ -τις ελπίδες και τους
φόβους του, τις πηγές εμπιστοσύνης και ευπάθειάς
του- που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους
αξιωματούχους και τους αναλυτές των ΗΠΑ να
αποκτήσουν μια καλύτερη θεώρηση του στόχου τους.
Αυτή η βασική κατανόηση είναι απολύτως
απαραίτητη και είναι ένα είδος γνώσης που είναι
απρόσιτο μέσω των κατασκοπευτικών δορυφόρων,
πόσω μάλλον μέσω του Twitter.
Φυσικά, η Σεούλ φέρει επίσης τα βάρη της
συμμαχίας καθώς συνεχίζει την επαφή της με την
Πιονγκγιάνγκ. Πώς λοιπόν οι βελτιωμένες
δια-κορεατικές σχέσεις μπορούν να ενισχύσουν
έμμεσα όχι μόνο τον κοινό μακροπρόθεσμο στόχο
της αποπυρηνικοποίησης και τον μεσοπρόθεσμο
στόχο της επανεξέτασης του [πυρηνικού]
προγράμματος της Βόρειας Κορέας, αλλά και την
πιο επείγουσα προτεραιότητα εθνικής ασφάλειας
του Λευκού Οίκου να σταματήσει την πρόοδο του
προγράμματος του Kim για έναν διηπειρωτικό
βαλλιστικό πύραυλο με πυρηνική κεφαλή που
στοχεύει τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες; Οι
πραγματικές διαπραγματεύσεις για την
αποπυρηνικοποίηση, τον έλεγχο των εξοπλισμών και
τους μηχανισμούς ειρήνης θα απαιτήσουν την άμεση
συμμετοχή των ΗΠΑ. Όσο νωρίτερα η διοίκηση Trump
ακολουθήσει το προβάδισμα του Moon για το
άνοιγμα ενός απευθείας καναλιού με την
Πιονγκγιάνγκ, τόσο το καλύτερο. Εν τω μεταξύ, η
Σεούλ μπορεί να αναζητήσει τρόπους έμμεσης
προώθησης των συμφερόντων ασφάλειας των ΗΠΑ για
τη μείωση της πυρηνικής απειλής της Βόρειας
Κορέας.
Υπάρχει σχεδόν άπειρος αριθμός τρόπων με τους
οποίους η εύθραυστη και νεοσύστατη διαδικασία
δια-κορεατικής συμφιλίωσης μπορεί να πάει στραβά.
Είναι προς το συμφέρον όχι μόνο των Ηνωμένων
Πολιτειών αλλά και της διεθνούς κοινότητας στο
σύνολό της να στηρίξουν την διαδικασία. Τα
Ηνωμένα Έθνη, καθώς και οι ενδιαφερόμενες χώρες
στην Ευρώπη, μπορεί να έχουν σημαντικούς
βοηθητικούς ρόλους στο να διατηρήσουν την
δυναμική του διαλόγου και της αποκλιμάκωσης. Για
παράδειγμα, η επικείμενη διάσκεψη κορυφής στο
Βανκούβερ μεταξύ των «αποστελλόντων κρατών»
(sending states) που πολέμησαν με τον Νότο στον
Κορεατικό πόλεμο, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί
για τον συντονισμό μιας νέας φάσης
μεγιστοποίησης της δέσμευσης, όχι μόνο της
πίεσης.
Η κορεατική κατάσταση ασφαλείας τον περασμένο
χρόνο εκτροχιάστηκε και, εάν αρχίσει να φθίνει
και πάλι φέτος, οι κίνδυνοι μιας έκρηξης μόνο θα
αυξηθούν. Ένα σοβαρό συμβάν θα μπορούσε να είναι
καταστροφικό από κάθε άποψη -ανθρωπιστική,
οικονομική και γεωπολιτική. Οι προσπάθειες
ειρήνευσης μόνο μεταξύ των δύο Κορεών είναι μόνο
ένα κομμάτι της λύσης, αλλά θα μπορούσαν να
αποτελέσουν σημαντικό καταλύτη και να
δημιουργήσουν θετικές παρενέργειες, ανοίγοντας
έναν δρόμο για τις Ηνωμένες Πολιτείες και την
Βόρεια Κορέα να ξαναρχίσουν τον δικό τους
διάλογο και να ξεκινήσουν αμοιβαία βήματα για να
βελτιώσουν την κοινή ασφάλεια -ακριβώς όπως η
Σεούλ και η Πιονγκγιάνγκ θα προσπαθήσουν να
βελτιώσουν τις δια-κορεατικές σχέσεις. Και
εκείνοι που εκτιμούν την συμμαχία θα κάνουν καλά
να έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη σε αυτήν και
στην Σεούλ. Αυτά που φαίνεται να βάζουν σε
δοκιμασία την δύναμη της συμμαχίας μπορεί να
μετατραπούν σε ευκαιρίες για να γίνει η σχέση
μεταξύ ΗΠΑ και Νότιας Κορέας ακόμα ισχυρότερη
και να καταστούν οι Αμερικανοί ασφαλέστεροι από
μια βορειοκορεατική πυρηνική απειλή.
Ο JOHN DELURY είναι αναπληρωτής καθηγητής στην
Σχολή Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Yonsei.
Foreign Affairs
http://www.foreignaffairs.gr/articles/71590/john-delury/oi-dia-koreatikes-synomilies-einai-kati-perissotero-apo-«kalo-pr?page=show
https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-01-07/inter-korean-talks-are-more-just-good-thing
|