-

Αρχική | Ειδήσεις - Αναλύσεις | Ο Κυνηγός | Λεωφόρος Αθηνών | "Κουλου - Βάχατα" | Marx - Soros | Contact

 

00:01 - 03/04/18

Πώς να επιλυθεί η παγκόσμια κρίση νερού

 

Περίληψη: 

 

Σε γενικές γραμμές, ο κόσμος αντιμετωπίζει τρεις ξεχωριστές προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό και οι οποίες έχουν χειροτερέψει τις τελευταίες δεκαετίες. Κατ’ αρχάς, το γλυκό νερό του κόσμου είναι πολύ άνισα κατανεμημένο. Δεύτερον, ο υδρολογικός κύκλος είναι ασταθής και συχνά παραδίδει είτε πάρα πολύ νερό, προκαλώντας πλημμύρες, ή πολύ λίγο, με αποτέλεσμα την ξηρασία. Τρίτον, όποιο νερό είναι διαθέσιμο συνήθως δεν είναι αρκετά καθαρό στην αρχική του κατάσταση για χρήση από τον άνθρωπο.

 

 

--------------

 

Λίγοι άνθρωποι θα διαφωνούσαν με την ιδέα ότι ο κόσμος έχει σοβαρό πρόβλημα με το νερό [1]. Τα τελευταία χρόνια, το νερό έχει συστηματικά αναφερθεί ως βασικός κίνδυνος στην ετήσια έρευνα [2] του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum) και οι εφημερίδες παγκοσμίως είναι γεμάτες με ιστορίες που προειδοποιούν για μια κρίση των υδάτων. Αλλά υπάρχει ένα παράξενο πράγμα μεταξύ των τίτλων: Γίνονται εκπληκτικά λίγα. Ακόμη και στην περίπτωση του Κέιπ Τάουν, το οποίο δήλωσε νωρίτερα φέτος μια κρίση ύδρευσης [3] που οι ειδικοί πίστευαν ότι θα μπορούσε κυριολεκτικά να στεγνώσει τις βρύσες, οι αξιωματούχοι της πόλης ανακοίνωσαν αργά νωρίτερα αυτόν τον μήνα [4] ότι τελικά δεν υπήρχε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οπότε, ο κόσμος αντιμετωπίζει όντως μια κρίση νερού ή όχι; Η απάντηση είναι ναι -αλλά όχι με τον τρόπο που οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν. Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα από τα υδάτινα δεινά του κόσμου μπορούν να λυθούν με αρκετά χρήματα και θέληση. Οι πραγματικές προκλήσεις δεν είναι τεχνικές ή υδρολογικές, αλλά πολιτικές και ηθικές. Η παγκόσμια κρίση των υδάτων, όπως αποδεικνύεται, είναι πραγματικά περισσότερο από υπαρξιακή. Αλλά είναι μια κρίση που δημιουργεί πολλές πραγματικές προκλήσεις εξωτερικής πολιτικής.

 

Η άμμος κινείται σε μια περιοχή που κανονικά είναι βυθισμένη, στο φράγμα Theewaterskloof κοντά στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, τον Ιανουάριο του 2018. MIKE HUTCHINGS / REUTERS

 

-------------------------------------------------------------------------------------

 

ΓΡΗΓΟΡΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

 

Σε γενικές γραμμές, ο κόσμος αντιμετωπίζει τρεις ξεχωριστές προκλήσεις που σχετίζονται με το νερό και οι οποίες έχουν χειροτερέψει τις τελευταίες δεκαετίες. Κατ’ αρχάς, το γλυκό νερό του κόσμου είναι πολύ άνισα κατανεμημένο, πράγμα που σημαίνει ότι οι πόλεις και τα αγροκτήματα πρέπει συχνά να επενδύουν τεράστιους πόρους για να το φέρνουν εκεί όπου χρειάζεται. Επειδή ο παγκόσμιος πληθυσμός αναπτύσσεται και συγκεντρώνεται ολοένα και περισσότερο στις πόλεις, είναι όλο και πιο δύσκολο να βρούμε αρκετό νερό για να καλλιεργούμε περισσότερες καλλιέργειες και ταυτόχρονα να γεμίζουμε περισσότερους νιπτήρες. Αυτή η πρόκληση είναι υπεύθυνη για την υπερεκμετάλλευση πολλών μεγάλων ποταμών [5] και υδροφόρων οριζόντων [6] παγκοσμίως.

 

Δεύτερον, ο υδρολογικός κύκλος είναι ασταθής και συχνά παραδίδει είτε πάρα πολύ νερό, προκαλώντας πλημμύρες, ή πολύ λίγο, με αποτέλεσμα την ξηρασία. Ενώ αυτό το μοτίβο πλημμυρών και ξηρασίας είναι ένας διηνεκής αγώνας για την ανθρωπότητα, έχει γίνει συχνότερο και εντονότερο λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία μετατοπίζει τόσο το μέγεθος όσο και την εποχικότητα των βροχοπτώσεων σε πολλά μέρη του κόσμου.

 

Τρίτον, όποιο νερό είναι διαθέσιμο συνήθως δεν είναι αρκετά καθαρό στην αρχική του κατάσταση για χρήση από τον άνθρωπο. Η έλλειψη καθαρού νερού είναι μια άλλη αρχαία μάστιγα, αλλά η κλίμακα της ρύπανσης [7] από τις βιομηχανοποιημένες κοινωνίες, οι οποίες παράγουν τεράστιες ποσότητες φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και βαρέων μετάλλων, έχει κάνει το πρόβλημα ακόμη χειρότερο.

 

Παρόλο που κάθε ένα από αυτά τα προβλήματα είναι σοβαρό, υπάρχουν τεχνικές λύσεις για να βοηθήσουν στην επίλυσή τους, οι οποίες θα επέτρεπαν στα περισσότερα μέρη να αποφύγουν μια πραγματική κρίση του νερού. Πρώτον, οι περιοχές που αντιμετωπίζουν έλλειψη νερού μπορούν να κάνουν πολλά για να βελτιώσουν την ασφάλεια του εφοδιασμού τους χρησιμοποιώντας πιο αποτελεσματικά το νερό που ήδη διαθέτουν. Μια τεράστια ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται τόσο από τις πόλεις όσο και από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις ουσιαστικά χάνεται. Στις περισσότερες πόλεις, η βροχή απλώς διοχετεύεται σε υπονόμους, αλλά τα νερά από τις καταιγίδες μπορούν να ανακυκλωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν -όπως και τα λύματα, τα οποία πόλεις όπως η Σιγκαπούρη επεξεργάζονται και χρησιμοποιούν για να καλύψουν το 40% των συνολικών αναγκών σε νερό. Εν τω μεταξύ, η χρήση των γεωργικών υδάτων μπορεί να γίνει πολύ πιο αποτελεσματική, χρησιμοποιώντας άρδευση ακριβείας η οποία δίνει στις καλλιέργειες την σωστή ποσότητα νερού για να μεγιστοποιηθεί η απόδοσή τους, και άλλες τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού [8]. Η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού, η οποία βελτιώνεται ταχύτατα από πλευράς αποτελεσματικότητας [9], μπορεί να προστατεύσει παράκτιες πόλεις όπως το Κέιπ Τάουν από τις ξηρασίες, ενώ το να χρησιμοποιούνται οι υδροφόροι ορίζοντες ως φυσικές δεξαμενές [10] για να αποθηκεύεται νερό κατά την διάρκεια της εποχής των πλεονασμάτων [υδάτων] μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες σε περιόδους έλλειψης νερού. Ακόμα και το πολύ βαριά μολυσμένο νερό [11] μπορεί να καθαριστεί –με κάποιο κόστος. Το πρόβλημα είναι ότι όλες αυτές οι λύσεις είναι ακριβές και, σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις αρχίσαμε να απαντάμε στο ερώτημα ποιος πρέπει να πληρώσει και πόσο.

 

ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ

 

Οι περισσότερες τεχνικές λύσεις στα προβλήματα ύδρευσης του πλανήτη εξαρτώνται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από το να πεισθούν οι άνθρωποι να πληρώνουν περισσότερα για το νερό που χρησιμοποιούν. Οι περισσότερες πόλεις απλά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις τεράστιες επενδύσεις κεφαλαίου σε υποδομές για διαδικασίες όπως η αφαλάτωση, χωρίς να αυξήσουν τις τιμές του νερού για τους καταναλωτές. Μετά την κατασκευή του εργοστασίου αφαλάτωσης Carlsbad το 2015, για παράδειγμα, το Σαν Ντιέγκο προειδοποίησε τους κατοίκους ότι μπορεί να χρειαστεί να αυξήσει τις τιμές του νερού κατά έως και 7% ετησίως μέχρι το 2019. Η παροχή καθαρού νερού είναι επίσης εξαιρετικά δαπανηρή –το να επιτευχθούν οι στόχοι των Ηνωμένων Εθνών να υλοποιηθεί η καθολική πρόσβαση σε καθαρό νερό και η επαρκής αποχέτευση, εκτιμάται ότι κοστίζει τουλάχιστον 114 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως [12]. Επιπλέον, οι λύσεις σε ορισμένες πτυχές της παγκόσμιας κρίσης των υδάτων, όπως η μείωση της κατανάλωσης νερού στην γεωργία, θα απαιτήσουν αλλαγή συμπεριφοράς -κάτι που οι υψηλότερες τιμές είναι εξαιρετικά καλές στο να παρακινήσουν [13]. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους πιο αποτελεσματικούς χρήστες νερού στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ και της Σιγκαπούρης, παρουσιάζουν επίσης μερικές από τις υψηλότερες τιμές νερού [14]. Αλλά αν και η οικονομική υπόθεση για την αύξηση των τιμών του νερού σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ισχυρή, τα πολιτικά και δεοντολογικά ζητήματα που συνδέονται με αυτό είναι πολύ πιο ενοχλητικά.

 

Σε πολλές κοινωνίες, η παροχή νερού τόσο για πόση όσο και για γεωργία θεωρείται ως βασική λειτουργία του κράτους και πρέπει να παρέχεται είτε δωρεάν είτε με υψηλά επιδοτούμενη τιμή. Ακόμα και σήμερα, το αστικό πόσιμο νερό και η άρδευση επιχορηγούνται σχεδόν σε κάθε χώρα, συνήθως με τη μορφή μαζικών κρατικών επιδοτήσεων [15] για την κατασκευή καναλιών, δεξαμενών και αντλιοστασίων. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πολιτικοί είναι απρόθυμοι να καταργήσουν αυτές τις επιδοτήσεις για ομάδες όπως οι αγρότες που εκπροσωπούν ζωτικής σημασίας εκλογικά σώματα σε πολλές χώρες. Η ηθική υπόθεση εναντίον της αύξησης των τιμών του νερού ενισχύθηκε επίσης με μια εκστρατεία για να αναγνωριστεί ο αναπόσπαστος ρόλος που διαδραματίζει το νερό στην διατήρηση της ανθρώπινης υγείας και της ευημερίας, διακηρύσσοντας ένα «ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό» [16], το οποίο έχει κερδίσει την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών και περιλαμβάνονται στο Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής [17]. Είναι τόσο ηθικά όσο και πολιτικά δύσκολο στους πολιτικούς να υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να χρεώνονται για την άσκηση ενός ανθρώπινου δικαιώματος. Η τιμολόγηση του νερού εγείρει και άλλα ζητήματα, όπως ο τρόπος με τον οποίο θα αξιολογηθούν τα περιβαλλοντικά, πολιτιστικά και αισθητικά οφέλη που παρέχει το νερό. Το νερό του Γάγγη ή του Νείλου, για παράδειγμα, έχει μια αξία που είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί.

 

Επιπλέον, ακόμη και αν οι πολιτικοί ηγέτες όντως αποφάσιζαν ξαφνικά να αρχίσουν να αυξάνουν τις τιμές του νερού σε όλο τον κόσμο, δεν είναι ξεκάθαρο πόσοι θα μπορούσαν να πληρώνουν. Είναι ένα θέμα για τις σχετικά πλούσιες πόλεις να αυξήσουν τις τιμές το νερού, αλλά είναι αρκετά διαφορετικό θέμα το να ζητηθεί από μέρη όπως το Κέιπ Τάουν, όπου πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας [18], για να πληρώνει περισσότερα για αναμφισβήτητα την πιο σημαντική δημόσια υπηρεσία απ’ όλες. Οι γεωργοί, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία της χρήσης νερού σε όλο τον κόσμο, συνήθως συντηρούνται με πολύ χαμηλά εισοδήματα και η αύξηση των τιμών του νερού θα μπορούσε να αυξήσει την ανεργία στην ύπαιθρο και τη μετανάστευση στις πόλεις, ενώ ενδεχομένως να απειλήσει την επισιτιστική ασφάλεια. Το πρόβλημα είναι ακόμη χειρότερο για τις χώρες που αντιμετωπίζουν έναν συνδυασμό έντονης λειψυδρίας, φτώχειας και αστάθειας. Για την διαλυμένη από τον πόλεμο Υεμένη, της οποίας η ξηρή πρωτεύουσα Sanaa βρίσκεται σε υψόμετρο άνω των 2.200 μέτρων πάνω από την στάθμη της θάλασσας, το κόστος παροχής επαρκούς καθαρού νερού είναι απολύτως απαγορευτικό [19]. Αυτή η ομάδα χωρών, η οποία περιλαμβάνει επίσης τις χώρες της [περιοχής] Σαχέλ, την Συρία και την Ιορδανία, ενσαρκώνει ίσως το πιο αγνό παράδειγμα της κρίσης των υδάτων και παρουσιάζει την πιο έντονη πρόκληση για τους διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής. Πράγματι, τα δεινά των υδάτων του Κέιπ Τάουν ενδέχεται να κρατήσουν τους αξιωματούχους της πόλης απασχολημένους για αρκετό καιρό, αλλά οι Υεμενίτες απασχολούν την σκέψη μέχρι και στην Ουάσινγκτον.

 

 

Φίλτρα αντίστροφης όσμωσης λειτουργούν καθώς η κατασκευή συνεχίζεται στο μεγαλύτερο εργοστάσιο αφαλάτωσης θαλασσινού νερού στο δυτικό ημισφαίριο, στο Carlsbad της Καλιφόρνια, τον Απρίλιο του 2015. MIKE BLAKE / REUTERS

 

----------------------------------------------------------------------------

 

ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΟΔΟΙ ΕΝΟΨΕΙ

 

Οι υπεύθυνοι χάραξης της εξωτερικής πολιτικής έχουν καλό λόγο να ανησυχούν. Αν και το Κέηπ Τάουν είναι απίθανο να μεταπέσει σε αναρχία λόγω της δίψας, όπως φοβούνταν μερικοί πριν από μόλις λίγες εβδομάδες, στις χειρότερες χώρες η κρίση των υδάτων αναμένεται να προκαλέσει σημαντική αστάθεια και μετανάστευση. Χωρίς τεράστια διεθνή παρέμβαση για τον τερματισμό του εμφύλιου πολέμου στην Υεμένη και για την ανακατασκευή του δικτύου ύδρευσης, εκατοντάδες χιλιάδες Υεμενίτες θα αναγκαστούν να απομακρυνθούν από τα κεντρικά υψίπεδα [20] μέσα σε μια δεκαετία ή δύο. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύει για εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες που ζουν στην Ιορδανία και ενδεχομένως πρόσφυγες στο νοτιοδυτικό Ιράν. Εν τω μεταξύ, η αδυναμία του Πακιστάν να παράσχει επαρκείς και αξιόπιστες προμήθειες πόσιμου νερού διευρύνει τα ρήγματα [21] στον ήδη λεπτό πολιτικό ιστό της χώρας (κάτι που τονίστηκε από μια πρόσφατη σειρά διαφθοράς και κακοδιαχείρισης στο υδρευτικό σύστημα του Καράτσι) και θα μπορεί να προκαλέσει την διάρρηξή του. Παρόμοια δυναμική μπορεί να διαδραματιστεί σε μέρη όπως η Γάζα, η Λιβύη και το Ιράκ.

 

Τι μπορεί να κάνει η Ουάσινγκτον και άλλες ξένες πρωτεύουσες για να αποτρέψουν μια τέτοια καταστροφή; Το πρώτο βήμα είναι να επαναπροσδιοριστεί η εστίαση των υπευθύνων διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής σε σχέση με το νερό. Μεγάλο μέρος της εστίασης της εξωτερικής πολιτικής στα ζητήματα νερού, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για το Νερό και την Ειρήνη (Global High Level Panel on Water and Peace) των Ηνωμένων Εθνών [22], βρισκόταν στον κίνδυνο σύγκρουσης μεταξύ των χωρών με κοινές λεκάνες απορροής ποταμών. Αν και διπλωματικά είναι σημαντικός, στην πραγματικότητα ο κίνδυνος τέτοιων συγκρούσεων είναι χαμηλός. Οι πιο σημαντικές συνέπειες της κρίσης των υδάτων από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής απορρέουν από την ικανότητά της να αποσταθεροποιεί την τοπική και εθνική πολιτική [23]. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και για τις περισσότερες κυβερνήσεις, αυτό σημαίνει την ενσωμάτωση της γνώσης από τις υπηρεσίες βοήθειας [την οποία προσφέρουν οι ΗΠΑ], ανάπτυξης και συλλογής πληροφοριών, οι οποίες συνήθως έχουν την καλύτερη επίγνωση των υποεθνικών πολιτικών. Τέτοια γνώση μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να προβλέψουν μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών και άλλους κινδύνους για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας.

 

Δεύτερον, οι κυβερνήσεις πρέπει να καταργήσουν σταδιακά τις επιδοτήσεις στον τομέα των υδάτων οι οποίες συμβάλλουν στην αναποτελεσματική και σπάταλη χρήση του νερού. Σε πολλές χώρες, αυτό θα σημαίνει την κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης για την μεγάλης κλίμακας άρδευση και την άντληση υπογείων υδάτων. Αυτό θα είναι πολιτικά επικίνδυνο, αλλά υπάρχει ένα προηγούμενο με τη μορφή μιας παγκόσμιας προσπάθειας, υπό την ηγεσία πολυμερών θεσμών [24], προκειμένου να βοηθηθούν οι χώρες να καταργήσουν τις σπάταλες επιδοτήσεις καυσίμων και ενέργειας με έναν υπεύθυνο τρόπο που δεν θα αφήνει τους φτωχούς χωρίς νερό. Καινοτόμες πολιτικές λύσεις για το πρόβλημα των προσιτών τιμών του νερού αναδύονται σε μέρη όπως η Φιλαδέλφεια [25], για παράδειγμα, τα οποία μπορούν να δώσουν ελπιδοφόρα μαθήματα για μια ευρύτερη παγκόσμια προσπάθεια. Πράγματι, υπάρχει ήδη ένας μηχανισμός για την επίτευξη συναίνεσης σχετικά με την ανάγκη να αξιολογείται το νερό με διαφορετικό τρόπο, με τη μορφή της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για το Νερό (High Level Panel on Water) [26] των Ηνωμένων Εθνών, η οποία έχει δεσμευθεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της τιμολόγησης, αν και με ήπιο τρόπο. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών, οι οποίοι έχουν από καιρό δείξει ενδιαφέρον για τον τομέα των υδάτων, αλλά συχνά αποθαρρύνονται από τις πολλές ανεπάρκειές του.

 

Τρίτον και τελευταίο, η διεθνής κοινότητα πρέπει να ξεκινήσει μια σοβαρή συζήτηση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα βοηθήσει χώρες όπως η Υεμένη να επιλύσουν τις σοβαρές τους κρίσεις ύδατος, οι οποίες μπορεί να αντιπροσωπεύουν εύκολα την διαφορά μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας στα ευάλωτα κράτη. Και εδώ πάλι, μερικές υποσχόμενες πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη -η πρόσφατη Παγκόσμια Στρατηγική για το Νερό (Global Water Strategy) [27] της Ουάσιγκτον σκιαγραφεί ένα συνεκτικό όραμα για την ενίσχυση των επενδύσεών της στην ασφάλεια των υδάτων σε πολλές εύθραυστες και ανεπαρκείς χώρες. Οι νέες τεχνολογίες όπως η μικρής κλίμακας αφαλάτωση με ηλιακή ενέργεια [28] θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν. Αλλά, στο τέλος της ημέρας, καμία από αυτές τις πρωτοβουλίες δεν είναι πιθανό να επιτύχει χωρίς σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης. Πηγαίνοντας προς τα εμπρός, το πραγματικό ερώτημα για τον τομέα του νερού στον κόσμο δεν είναι πόσο μπλε [νερό] αλλά πόσο πράσινο [χρήμα] ρέει σε αυτόν.

 

Ο SCOTT MOORE είναι ανώτερος συνεργάτης του Κέντρου Ενεργειακής Πολιτικής Kleinman στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και συγγραφέας του επερχόμενου βιβλίου Subnational Hydropolitics.

 

Foreign Affairs

 

http://www.foreignaffairs.gr/articles/71713/scott-moor/pos-na-epilythei-i-pagkosmia-krisi-neroy?page=show

 

https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2018-03-20/how-solve-global-water-crisis

 

Greek Finance Forum

 

Σχόλια Χρηστών

HTML Comment Box is loading comments...

 

 

 

 

 

Plus500

Trading σε ελληνικές μετοχές μέσω της Πλατφόρμας Συναλλαγών Plus 500 (Κάντε Click και Κατεβάστε την μοναδική πλατφόρμα συναλλαγών, χωρίς καμία οικονομική υποχρέωση, περιλαμβάνει και λογαριασμό "επίδειξης" - Demo -Kερδίστε bonus εγγραφής ). 

Λήψη τώρα!

 © 2016-2017 Greek Finance Forum

Αποποίηση Ευθύνης....