Tweet

Όπως είπε, οι τρεις βασικές προκλήσεις για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα είναι η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, η ύπαρξη ισχυρών τραπεζών με ρευστότητα και η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NLP), των οποίων ο μέσος όρος στην Ευρώπη δεν ξεπερνά το 5,5% επί του συνόλου των χορηγήσεων.

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι, σε σχέση με το 2015, οι μακροοικονομικές προοπτικές, η κεφαλαιακή θέση των τραπεζών και η ρευστότητά τους έχουν βελτιωθεί. Ενδεικτικά ανέφερε ότι το ύψος του ανώτατου ορίου παροχής έκτακτης ενίσχυσης (ELA) ανερχόταν τον Ιούνιο του 2015 σε 86 δισ. ευρώ, μέγεθος που έχει μειωθεί σήμερα σε 16 δισ. ευρώ.

Επιπρόσθετα, όπως είπε, οι ελληνικές τράπεζες διατηρούν αξιοσημείωτα κέρδη προ προβλέψεων, περίπου 4 δισ. ευρώ, διαθέτοντας, σε τριετή βάση επιπλέον «μαξιλάρι ρευστότητας» 12 δισ. ευρώ.

Ο κ. Καραμούζης επισήμανε ακόμη ότι η εφαρμογή του IFRS 9 αναμένεται να έχει αντίκτυπο ύψους 5-5,5 δισ. ευρώ, το οποίο θα διαχυθεί σε διάστημα 5ετίας.

Τα προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα πρέπει ν΄ αντιμετωπίζονται συστημικά

Την ανάγκη η νομισματική πολιτική να έχει και σταθεροποιητικό ρόλο, πέραν της συνεισφορά της στην υποστήριξη του τραπεζικού τομέα, υπογράμμισε ο συνεργάτης (resident fellow) στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών στα Πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Κέιμπριτζ, Χανς Χέλμουτ Κοτζ (Hans Helmut Kotz). Όπως είπε, εν έτει 2007 υπήρχε γερμανική τράπεζα που θεωρείτο ως ιδιαίτερα επιτυχής και παρουσίαζε δείκτη Roe 24%, μόλις δύο εβδομάδες πριν από τη χρεοκοπία της. Γι? αυτό, σημείωσε, δεν μπορούμε να βλέπουμε το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο επίπεδο των μεμονωμένων τραπεζών, αλλά χρειάζεται να το προσεγγίζουμε συστημικά, ώστε να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα.

«Είναι καλό που υπάρχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που μπορεί να παρέμβει. Ο κύκλος αυτός (με τις αρνητικές εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα) έχει κρατήσει πάρα πολύ. Σύντομα ίσως αντιμετωπίσουμε ξανά προβλήματα. Γι? αυτό και η ΕΚΤ δεν μπορεί να αφήσει τη σημερινή της στάση» υπογράμμισε.

«Η επενδυτική κοινότητα αναμένει το νέο πλαίσιο που θα διαμορφωθεί στην ελληνική οικονομία μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (...). Η Ελλάδα αποτελεί μία ενδιαφέρουσα αγορά για τις κεφαλαιαγορές» επισήμανε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Τραπεζιτών στη Μεγάλη Βρετανία, Αντώνης Ντατζόπουλος. Πρόσθεσε ότι, με τον φόβο του Grexit ελαχιστοποιημένο πλέον, οι επενδυτές πιστεύουν ότι στην Ελλάδα θα υιοθετηθεί το μοντέλο που ακολουθήθηκε σε Κύπρο και Πορτογαλία.

«Έως και 70% των τραπεζικών εργασιών θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί»

Ως ευκαιρία χαρακτήρισε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των τραπεζών ο Βασίλης Αντωνιάδης, διευθύνων σύμβουλος και επικεφαλής της Boston Consulting Group, ο οποίος διατύπωσε την εκτίμηση ότι έως και το 70% των τραπεζικών εργασιών θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί. Σημείωσε ότι ελέγχοντας τη βάση του κόστους και το κόστος κινδύνου, οι τράπεζες θα μπορέσουν να πραγματοποιήσουν περισσότερες επενδύσεις στον τεχνολογικό τομέα.

Παράλληλα, το θετικό οικονομικό κλίμα που υπάρχει στις ελληνικές τράπεζες, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, σημείωσε μιλώντας στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου.

Ο κ. Μεγάλου αναφέρθηκε στο βελτιωμένο οικονομικό κλίμα και στο αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει αγορά για μη εξυπηρετούμενα δάνεια και καταγράφεται ενδιαφέρον ξένων επενδυτών για το χαρτοφυλάκιο δανείων που πωλεί η Τράπεζα Πειραιώς, ενώ τόνισε ότι υπάρχουν προκλήσεις για τον τραπεζικό κλάδο, όπως κατά βάση η διαχείριση των κόκκινων δανείων.

Παράλληλα, δήλωσε ικανοποιημένος για τη λειτουργία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών που έχει ξεκινήσει, προσθέτοντας πως η συγκεκριμένη διαδικασία είναι ένα σημαντικό εργαλείο για να αποκατασταθεί στη χώρα η πιστωτική κουλτούρα.

Όσον αφορά στο μακροοικονομικό περιβάλλον, ο επικεφαλής του Ομίλου Πειραιώς τόνισε ότι το ποσοστό ανεργίας έχει υποχωρήσει, οι δείκτες οικονομικού κλίματος έχουν βελτιωθεί, ενώ ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής ενισχύθηκε σε σημαντικό ποσοστό, τη στιγμή που προβλέπεται ανάπτυξη 2-2,2% για φέτος.

Ο κ. Μεγάλου υπογράμμισε ότι οι τράπεζες για πρώτη φορά βρίσκονται σε ένα τόσο θετικό οικονομικό κλίμα μετά από χρόνια και είναι καλά κεφαλαιοποιημένες, ενώ η περαιτέρω ενίσχυσή τους θα εξαρτηθεί από την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, η οποία θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επενδυτική εμπιστοσύνη.

H κατάσταση στον τραπεζικό κλάδο έχει βελτιωθεί σημαντικά – είναι ενδεικτικό ότι και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν εκδώσει ομόλογα για πρώτη φορά από το 2014 – αλλά «αντιμετωπίζουμε ακόμη προκλήσεις, με κυριότερη την ανάγκη αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων», σημείωσε ο κ. Μεγάλου.
 

Πρόσθεσε, δε, ότι υπάρχει πλάνο με τον SSM να μειωθούν τα NPLs. «Πρέπει να μείνουμε συγκεντρωμένοι στο σχέδιο. Νομίζω πως θα καταφέρουμε να το ολοκληρώσουμε με επιτυχία», είπε χαρακτηριστικά.

Υπάρχει αγορά για NPLs, τόνισε ο επικεφαλής του ομίλου Πειραιώς. «Θα πουλήσουμε το πρώτο πακέτο δανείων σύντομα. Υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές, είμαι αισιόδοξος», δήλωσε.

Σχετικά με τους πλειστηριασμούς, ανέφερε ότι τα e- auctions έχουν ξεκινήσει και ότι είναι ήδη πολύ ικανοποιημένος από τα αποτελέσματά τους. «Είναι πολύ σημαντικό να συνεχιστούν οι πλειστηριασμοί για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να αποκατασταθεί η αξιοπιστία», σημείωσε.

Αναφερόμενος στις νέες τεχνολογίες, ο κ. Μεγάλου τόνισε ότι οι τράπεζες πρέπει να είναι σε θέση να δράσουν στο νέο περιβάλλον της ψηφιοποίησης και του fintech και εκτίμησε ότι και οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες είναι σε θέση να προσαρμοστούν στις σύγχρονες απαιτήσεις.

Τέλος, νωρίτερα την Πέμπτη, η ελληνική οικονομία ανακάμπτει, το πρόγραμμα στήριξης της σταθερότητας λήγει στα τέλη Αυγούστου και προβλέπεται σταδιακή χαλάρωση και τελικά άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, δήλωσε η Πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Ντανιέλ Νουί, σε ομιλία της στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Η οικονομική κρίση και η κρίση δημόσιου χρέους, είπε η κυρία Νουί, ήταν βαθύτερες στην Ελλάδα σε σχέση με τις περισσότερες άλλες χώρες, επηρεάζοντας τις τράπεζες, οι οποίες δέχθηκαν μεγάλο πλήγμα από την κρίση. Παρατηρείται, όμως, πρόσθεσε, όχι μόνο βελτίωση των συνθηκών αλλά και μεγάλη πρόοδος των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις, με μεγαλύτερη αυτή των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Όντως, σημείωσε, οι τράπεζες έχουν συγκεντρώσει κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας και έχουν σταθεροποιήσει τη χρηματοδότησή τους. «Ο ELA (σ.σ..: μηχανισμός έκτακτης ρευστότητας από την Τράπεζα της Ελλάδος) υπήρξε για μεγάλο διάστημα το χαρακτηριστικό γνώρισμα της ελληνικής κρίσης. Οι τράπεζες όμως εξαρτώνται όλο και λιγότερο από αυτόν τον μηχανισμό. Το 2017 το ύψος της έκτακτης ρευστότητας μειώθηκε κάτι παραπάνω από 50%. Οι τράπεζες δεν αναζητούν πλέον χρηματοδότηση από την κεντρική τράπεζα, αλλά από τις αγορές. Οι καταθέτες, για παράδειγμα, έχουν αρχίσει να επιστρέφουν. Και μετά την άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, πιθανώς να έχουν ακόμη περισσότερα κίνητρα να πραγματοποιούν καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες», σημείωσε η κυρία Νουί.

Πέρα από τη σταθεροποίηση του κεφαλαίου και της χρηματοδότησής τους, οι ελληνικές τράπεζες έχουν πραγματοποιήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, είπε. «Ειδικότερα, έκαναν αλλαγές στη σύνθεση των διοικητικών τους συμβουλίων. Προσέλαβαν νέα, ανεξάρτητα και πεπειραμένα διευθυντικά στελέχη. Αυτό αποτέλεσε ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς μια καλύτερη διακυβέρνηση. Τα νέα όμως διοικητικά συμβούλια πρέπει να παράγουν αποτελέσματα, κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου εύκολο. Πρέπει να αλλάξουν τη νοοτροπία, να βελτιώσουν περαιτέρω τη διακυβέρνηση και να οδηγήσουν τις τράπεζες στο σωστό δρόμο».

Επομένως, πρόσθεσε, εξακολουθούν να υφίστανται προκλήσεις. «Η μεγαλύτερη δε πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι αποκλειστικά δική τους, αλλά αφορά πολλές άλλες τράπεζες σε άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ: πρόκειται για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια». H Ελλάδα, είπε, έχει τον υψηλότερο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στη ζώνη του ευρώ, κοντά στο 50%. «Αυτό αποτελεί τεράστιο πρόβλημα. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια οδηγούν σε μείωση των κερδών και αποτρέπουν τη διοχέτευση ανθρώπινων και άλλων πόρων σε πιο παραγωγικές δραστηριότητες. Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται στο παράδειγμα των ελληνικών τραπεζών. Συνολικά, τα προ προβλέψεων κέρδη τους διαμορφώνονται σε λογικά επίπεδα, αλλά μόλις ληφθούν υπόψη οι προβλέψεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα κέρδη μετατρέπονται σε ζημίες», είπε.

«Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δεν είναι απλώς πρόβλημα για τις τράπεζες», συνέχισε. «Τις αποτρέπουν επίσης από τη χορήγηση νέων δανείων προς την οικονομία, κάτι που με τη σειρά του παρεμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη. Αυτό αφορά ιδιαίτερα την ελληνική οικονομία, η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης. Η κατάσταση της Ελλάδας σίγουρα είναι ιδιαίτερη, τα προβλήματα όμως που προκαλούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι εκτεταμένα. Είναι αλήθεια ότι, αν και το επίπεδο των δανείων αυτών μειώθηκε στα 760 δισεκατομμύρια ευρώ τα τελευταία χρόνια στη ζώνη του ευρώ, εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό. Γι' αυτό ακριβώς αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία - στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ».

Αναφερόμενη στην πολιτική της ΕΚΤ για το θέμα των κόκκινων δανείων, η κυρία Νουί σημείωσε: «Η προσέγγισή μας στηρίζεται σε τρία στοιχεία. Το πρώτο αφορά το έγγραφο κατευθύνσεων ποιοτικού χαρακτήρα, το οποίο δημοσιεύσαμε τον Μάρτιο του 2017 και απευθύνεται στις τράπεζες. Το εν λόγω έγγραφο παρουσιάζει συγκεντρωτικά βέλτιστες πρακτικές και αναλύει τον τρόπο με τον οποίο αναμένουμε από τις τράπεζες να διευθετήσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Χρησιμεύει λοιπόν ως βάση για να μπορέσουν οι τράπεζες να αναπτύξουν τις δικές τους στρατηγικές αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων αλλά και για να μπορέσουν οι επόπτες να αξιολογήσουν τις στρατηγικές αυτές.

Αυτές οι αξιολογήσεις ενσωματώνονται στο δεύτερο στοιχείο της προσέγγισής μας: τον διάλογο μεταξύ των εποπτών και των τραπεζών. Αυτός ο διάλογος διενεργείται εδώ και αρκετό καιρό και στα τέλη του 2017 παρουσιάσαμε επισήμως στις τράπεζες τις παρατηρήσεις μας για τις στρατηγικές τους. Φυσικά αυτός ο διάλογος δεν τελειώνει εδώ, θα συνεχιστεί και το 2018.

Το τρίτο στοιχείο, τέλος, είναι το συμπλήρωμα του εγγράφου των κατευθύνσεών μας. Το σχέδιο αυτού του εγγράφου τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση τον Οκτώβριο και είναι σαφές ότι προκάλεσε έντονες συζητήσεις». Ο γενικός σκοπός του συμπληρώματος, είπε, είναι να αποτραπεί μια επανεμφάνιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. «Εξετάσαμε όλα αυτά τα σχόλια και θα τα ενσωματώσουμε αναλόγως στο συμπλήρωμα», είπε, προσθέτοντας: «Μεταξύ άλλων, θα λάβουμε υπόψη μας τα νομικά ζητήματα που τέθηκαν και θα μεταφέρουμε την καταληκτική ημερομηνία εφαρμογής. Η δημοσίευση του τελικού εγγράφου αναμένεται στη διάρκεια αυτού του μήνα. Ενόψει αυτής της δημοσίευσης, οι τράπεζες θα πρέπει να είναι έτοιμες».

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν σημειώσει πρόοδο, κάποιες λιγότερο και κάποιες περισσότερο, είπε η Νουί. «Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσα απλά όσο φαίνονται. Οι τράπεζες προβλέπουν στα σχέδια τους μια μεγαλύτερη μείωση του ποσού των μη εξυπηρετούμενων δανείων κάθε χρόνο. 'Αρα θα πρέπει και αυτές από την πλευρά τους να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους».

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, πρόσθεσε, δεν αποτελούν μόνο ζήτημα για τις τράπεζες και τους επόπτες. Θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί το νομικό και το δικαστικό πλαίσιο προκειμένου να διευκολυνθεί η ταχύτερη διευθέτηση των εν λόγω δανείων. Αυτό αφορά μεταξύ άλλων τη λήψη μέτρων σε τομείς όπως το καθεστώς αφερεγγυότητας, η αναγκαστική είσπραξη οφειλών και η εξωδικαστική αναδιάρθρωση. «Η Ελλάδα έχει θεσπίσει νέους νόμους σε αυτούς τους τομείς και αυτό είναι ενθαρρυντικό. Ωστόσο, η θέσπιση νόμων αποτελεί απλώς το πρώτο βήμα. Πρέπει να ακολουθεί και η εφαρμογή τους. Και σε αυτό το σημείο φαίνεται ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να προχωρήσουν ταχύτερα», τόνισε.

Η επικεφαλής της εποπτείας της ΕΚΤ τόνισε ότι το νέο σύστημα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών πρέπει να υλοποιηθεί γρήγορα και να καλύπτει ολόκληρη την Ελλάδα, όχι μόνο ορισμένες περιφέρειες. «Επιπλέον», πρόσθεσε, «οι ελληνικές αρχές πρέπει να παρέχουν καλύτερη προστασία στους συμβολαιογράφους που συμμετέχουν στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, καθώς τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γίνει στόχος βίαιων επιθέσεων».

«Μόλις οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί τεθούν σε κανονική λειτουργία, αναμένεται ότι οι οφειλέτες σε αθέτηση θα έρθουν σε επαφή με τις τράπεζες και, ας ελπίσουμε, ότι θα συμφωνήσουν σε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις. Έχω συγκεκριμένα στο νου μου τους «στρατηγικούς κακοπληρωτές» - άτομα ή εταιρείες που θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους αλλά τηρούν στάση αναμονής ευελπιστώντας ότι στο τέλος θα μπορέσουν να αποφύγουν την αποπληρωμή τουλάχιστον μέρους του δανείου τους. Γενικότερα, το νέο σύστημα θα συμβάλει στην αλλαγή της νοοτροπίας όσον αφορά την εξυπηρέτηση και την αποπληρωμή δανείων. Η αλλαγή νοοτροπίας είναι χρονοβόρα, αλλά είναι μια απολύτως απαραίτητη διαδικασία», είπε η Νουί.

Κλείνοντας την ομιλία της, η Νουί είπε ότι οι ελληνικές τράπεζες «ασθένησαν πολύ σοβαρά στη διάρκεια της κρίσης και χρειάστηκαν εντατική θεραπεία για αρκετό καιρό. Από τότε όμως η κατάστασή τους σταθεροποιήθηκε και όλοι οι δείκτες επανέρχονται σταδιακά σε κανονικά επίπεδα. Όμως, όπως ακριβώς οι μακροχρόνια ασθενείς, έτσι και οι ελληνικές τράπεζες είναι ακόμα λιγάκι αδύναμες. Θα χρειαστεί χρόνος και αποφασιστικότητα για να ανακάμψουν πλήρως. Αλλά όπως και στις άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ, έτσι και στην Ελλάδα οι συνθήκες είναι καλές. Και μιας και βρισκόμαστε στους Δελφούς, είναι σκόπιμο να πω ότι οι οιωνοί είναι ευνοϊκοί», σημείωσε.