|
|
|
Περίληψη:
Η χρησιμότητα μιας
μισθοφορικής ομάδας όπως
το Wagner Group στην
Συρία και αλλού, είναι
για το Κρεμλίνο προφανής:
Επιτρέπει στην Ρωσία να
χρησιμοποιεί δυνάμεις
ξηράς χωρίς να υφίσταται
το πολιτικό ρίσκο
πιθανών απωλειών.
|
|
|
|
|
|
------------------
Τη νύχτα της 7ης
Φεβρουαρίου, ένα
πετρελαϊκό κοίτασμα υπό
κουρδική κατοχή στην
βορειοανατολική Συρία
υπέστη ξαφνική επίθεση
[1] από δυνάμεις
συνασπισμένες με το
καθεστώς του Σύρου
προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ
[2]. Οι βαριές
αεροπορικές επιδρομές
των ΗΠΑ και τα πυρά του
πυροβολικού απώθησαν την
επίθεση, με αρχικές
αναφορές που υποδηλώνουν
ότι τουλάχιστον 100
φιλοκυβερνητικοί μαχητές
σκοτώθηκαν μέσα σε τρεις
ώρες.
Την επόμενη εβδομάδα,
άρχισαν να ανακύπτουν
πληροφορίες ότι πολλοί
από αυτούς που
σκοτώθηκαν ήταν Ρώσοι
μισθοφόροι [3]
συμβασιούχοι στο Wagner
Group, μια ιδιωτική
στρατιωτική εταιρεία με
στενούς δεσμούς με το
Κρεμλίνο. Δυο
ηχογραφήσεις στην ρωσική
γλώσσα περιγράφουν 200
νεκρούς μαχητές του
Wagner [4]˙ άλλες πηγές
έδωσαν αριθμούς θυμάτων
μέχρι και 600 [5]. Αν
και οι αριθμοί αυτοί
ακούγονταν αρχικά ως
παράλογοι, καθώς άλλες
ρωσικές πηγές εκτιμούν
μόνο 20 έως 25 νεκρούς
[6], τα επιβεβαιωμένα
αποδεικτικά στοιχεία
υποστηρίζουν όλο και
περισσότερο έναν
λογαριασμό απωλειών [που
μετρώνται] σε
εκατοντάδες. Πρώην
μαχητές του Wagner με
συνδέσμους με αυτούς που
σκοτώθηκαν, ανέφεραν
μεταξύ 80 και 100
νεκρούς και 200
τραυματίες [7], ενώ
ρωσικά νοσοκομεία
περιέθαλψαν εκατοντάδες
τραυματίες [8]. Μια
ηχητική εγγραφή από την
Συρία στα τσετσενικά
ισχυρίστηκε ότι 170 από
τους 200 μαχητές του
Wagner [9] που
συμμετείχαν στην επίθεση
ήταν νεκροί. Τα
τριακόσια θύματα τώρα
εμφανίζονται όχι μόνο ως
αληθοφανής αλλά πιθανός
αριθμός.
Ο Yevgeny Prigozhin (αριστερά)
με τον Βλαντιμίρ Πούτιν
στη Μόσχα, τον
Φεβρουάριο του 2018.
REUTERS
------------------------------------------------------------------------
Η πρόσφατη επιχείρηση
φαίνεται να έχει πιάσει
την ρωσική κυβέρνηση
εντελώς απροετοίμαστη.
Οι αρχικές δηλώσεις του
Κρεμλίνου περιορίζονταν
σε ένα μόνο ευφυολόγημα
[10] στις 14 Φεβρουαρίου
ότι «ίσως υπάρχουν
πολίτες της Ρωσικής
Ομοσπονδίας» που
πολεμούν στην Συρία,
αλλά ότι «δεν συνδέονται»
με τις ένοπλες δυνάμεις
της Ρωσίας. Την επόμενη
μέρα, το ρωσικό
Υπουργείο Εξωτερικών
παραδέχθηκε ότι «πέντε
Ρώσοι μπορεί να έχουν
σκοτωθεί» στην επίθεση
του Wagner. Στο μεταξύ,
προέκυψαν αρκετές
συνεντεύξεις [11] με
μέλη της οικογένειας
[12] των θανόντων, όπως
και η ανεξάρτητη
επιβεβαίωση τουλάχιστον
δέκα θανάτων [13]. Στις
20 Φεβρουαρίου, το
Υπουργείο Εξωτερικών
αύξησε αυτόν τον αριθμό
[14], δηλώνοντας ότι «αρκετές
δεκάδες» πολίτες της
Ρωσίας και άλλων
ρωσόφωνων χωρών
σκοτώθηκαν ή
τραυματίστηκαν στην
Συρία. Η συμπεριφορά της
Μόσχας φαίνεται να έχει
δημιουργηθεί μέσα από
πραγματική σύγχυση παρά
από υπολογισμένη
παραπληροφόρηση.
Τα τελευταία πέντε
χρόνια, το Wagner Group
εξελίχθηκε στον κορυφαίο
ρωσικό στρατιωτικό
εργολάβο,
διαδραματίζοντας
κεντρικό ρόλο στις
στρατιωτικές
επιχειρήσεις της Μόσχας
στην Συρία και την
Ουκρανία. Αυτή η σύγχυση
γύρω από την επίθεση,
ωστόσο, υποδηλώνει ότι
οι επιθετικές ενέργειες
του Wagner είχαν ως
αποτέλεσμα μια
πανωλεθρία που το
Κρεμλίνο δεν περίμενε.
Με την ικανότητά του να
ελέγχει το καθεστώς
Άσαντ ήδη υπό
αμφισβήτηση [15], η
Ρωσία φαίνεται να
αντιμετωπίζει τώρα
προβλήματα που
περιορίζουν ακόμη και
τους δικούς της
μισθοφορικούς εργολάβους.
ΚΙΝΗΤΡΑ ΚΕΡΔΟΥΣ
Αν η επίθεση της 7ης
Φεβρουαρίου ήρθε όντως
ως έκπληξη για το
Κρεμλίνο, πώς και γιατί
συνέβη εξ’ αρχής; Σε
αυτή την περίπτωση, μια
έκθεση από την ρωσική
ημερήσια εφημερίδα
Kommersant παρέχει
κρίσιμες λεπτομέρειες.
Ένας πρώην υπάλληλος του
Wagner και σύντροφος
πολλών από αυτούς που
σκοτώθηκαν στο
περιστατικό, δήλωσε ότι
ήταν μια προσπάθεια «τοπικών
μεγάλων επιχειρηματιών
που υποστηρίζουν σήμερα
τον Bashar Assad» [16]
να καταλάβουν κοιτάσματα
πετρελαίου και φυσικού
αερίου που ελέγχονται
από τους
υποστηριζόμενους από τις
ΗΠΑ Κούρδους. Το σχέδιο,
προφανώς, ήταν να
επιτεθούν στην βάση των
Κούρδων και να την
καταλάβουν πριν η
αεροπορική δύναμη των
ΗΠΑ μπορέσει να τους
απωθήσει.
Με μια πρώτη ματιά, μια
τέτοια κίνηση είναι άνευ
προηγουμένου: Από την
στιγμή που η Ρωσία
παρενέβη στην Συρία τον
Σεπτέμβριο του 2015, δεν
υπήρχαν αξιόπιστες
ενδείξεις ότι το Wagner
Group επιχειρούσε πέραν
των εντολών του
Κρεμλίνου. Ωστόσο, ένα
περιστατικό το 2013
δίνει περισσότερες
ενδείξεις. Εκείνο το
έτος, το Σλαβονικό Σώμα
(Slavonic Corps), ένας
προκάτοχος του Wagner,
είχε συνάψει ένα
συμβόλαιο με έναν
άγνωστο Σύρο πελάτη για
να καταλάβει πετρελαϊκά
κοιτάσματα [17] στα
ανατολικά, περίπου στην
ίδια περιοχή όπου έλαβαν
χώρα οι μάχες της 7ης
Φεβρουαρίου. Και εκείνο
ήταν μια πανωλεθρία -η
ομάδα ήταν κακώς
εξοπλισμένη και
απωθήθηκε από Σύρους
αντάρτες μαχητές.
Δείχνει, ωστόσο, ότι
τέτοιες επιθέσεις μπορεί
να συμβούν χωρίς την
ρητή γνώση της Μόσχας.
Μια συγκλονιστική
δημοσιογραφική επιτυχία
[18] στην εφημερίδα The
Washington Post στα τέλη
της περασμένης εβδομάδας
αποκάλυψε ότι η διαταγή
για την επίθεση προήλθε
από μια εξαιρετικά πηγή
σε υψηλή θέση: Τον
Yevgeny Prigozhin. Μέλος
του εσωτερικού κύκλου
του Ρώσου προέδρου
Βλαντιμίρ Πούτιν και
ελέγχων πολλές ισχυρές
επιχειρήσεις, ο
Prigozhin όχι μόνο
συνδέεται στενά [19] με
το Wagner Group αλλά
έχει και άλλα συμφέροντα
στην βορειοανατολική
Συρία. Είναι επικεφαλής
της εταιρίας Evro Polis,
η οποία υπέγραψε σύμβαση
[20] με την κρατική
εταιρεία General
Petroleum Corporation
της Συρίας στις αρχές
του περασμένου έτους για
να εξασφαλίσει
δικαιώματα παραγωγής για
το 25% όλων των
κοιτασμάτων πετρελαίου
και φυσικού αερίου της
Συρίας [21]. Με τα
περισσότερα από αυτά τα
κοιτάσματα να βρίσκονται
υπό κουρδικό έλεγχο, ο
Prigozhin συντονίστηκε
με ανώτερους Σύρους
αξιωματούχους για να
σχεδιάσουν «μια καλή
έκπληξη» για την
κυβέρνηση Assad.
Φαίνεται ότι ο Prigozhin
εξασφάλισε όχι μόνο
υποσχέσεις για πρόσθετη
αμοιβή από την Δαμασκό
αλλά και τουλάχιστον
σιωπηρή συμφωνία από το
Κρεμλίνο: Ο ολιγάρχης
ήταν σε επαφή με τον
προσωπάρχη του Πούτιν,
Anton Vaino, τις ημέρες
πριν και μετά την
επίθεση.
Αυτή η αποκάλυψη εγείρει
περισσότερα ερωτήματα
από όσα απαντά, τα
σημαντικότερα από τα
οποία αφορούν τον βαθμό
στον οποίο η ρωσική
κυβέρνηση ενέκρινε την
επίθεση και εάν ο
Prigozhin και οι Σύροι
γνώριζαν την παρουσία
των ΗΠΑ στην περιοχή. Η
πιο πιθανή απάντηση σε
αυτό το σημείο είναι ότι
το Κρεμλίνο γνώριζε ότι
το Wagner Group και ο
Prigozhin σχεδίαζαν να
στέλνουν στους Κούρδους
ένα μήνυμα κατ’ εντολήν
της Δαμασκού, αλλά
περίμεναν ελάχιστη ή
καθόλου ανταπόκριση από
τις δυνάμεις των ΗΠΑ και
σίγουρα όχι τα χτυπήματα
που δέχθηκε το Wagner.
ΤΑ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΣΧΗΜΑ
ΤΩΝ ΜΙΣΘΟΦΟΡΩΝ
Το επεισόδιο της 7ης
Φεβρουαρίου σηματοδότησε
επίσης τον ρόλο που
έπαιξε το Wagner ως μέσο
ρωσικής εξωτερικής
πολιτικής. Μετά το
ξεκάθαρο ξεκίνημά του ως
Slavonic Corps στην
Συρία το 2013, το Group
υποτίθεται ότι
συμμετείχε στην κατάληψη
της Κριμαίας τον
Φεβρουάριο του 2014
[22]. Οι μισθοφόροι του
Wagner Group συμμετείχαν
σε μεγάλο βαθμό [23]
στις ρωσικές
στρατιωτικές
επιχειρήσεις στην
ανατολική Ουκρανία το
2014,
συμπεριλαμβανομένης της
μάχης για την Debaltseve
[24] τον Ιανουάριο και
τον Φεβρουάριο του 2015.
Και παρόλο που οι
ιδιωτικές στρατιωτικές
εταιρείες παραμένουν
τεχνικά παράνομες [25]
στην ίδια την Ρωσία, η
Μόσχα υπέγραψε συμβάσεις
για μια σειρά καθηκόντων
στην Συρία μετά την
επέμβασή της εκεί το
2015. Το Wagner ήταν
ιδιαίτερα δραστήριο στο
κέντρο της χώρας και στα
ανατολικά: Οι μαχητές
του συμμετείχαν στην
κατάληψη της Παλμύρας
[26] τον Μάρτιο του
2016, καθώς και στην
εκστρατεία για την
ανατολική πόλη Deir
ez-Zor [27] στα τέλη του
2017.
Ένας Ρώσος στρατιώτης
στην Homs, τον Μάιο του
2017. OMAR SANADIKI /
REUTERS
---------------------------------------------------------------
Οι τρέχουσες καλύτερες
εκτιμήσεις τοποθετούν
τους αριθμούς του Wagner
στην Συρία σε περίπου
2.500 στρατιώτες [28].
Για σύγκριση, τον
Σεπτέμβριο του 2016 η
Ρωσία εκτιμάται ότι είχε
προσωπικό μόλις 5.000
άτομα [29] στην Συρία,
καθιστώντας το απόσπασμα
του Wagner ίσο με το
ήμισυ περίπου της
επίσημης [δύναμης]. Οι
μισθοφόροι έπαιξαν συχνά
έναν ρόλο ελαφρού
πεζικού, κάνοντας
αναγνώριση εδάφους και
εντοπίζοντας σημεία για
αεροπορικές επιθέσεις,
αλλά επίσης
χρησιμοποιήθηκαν στην
πρώτη γραμμή [30]. Η
χρησιμότητα μιας τέτοιας
ομάδας είναι προφανής -επιτρέπει
στην Ρωσία να
χρησιμοποιεί δυνάμεις
ξηράς χωρίς να υφίσταται
το πολιτικό ρίσκο
πιθανών απωλειών. Αυτό
είναι ιδιαίτερα βολικό
όταν υπάρχουν σοβαρές
συγκρούσεις -μόνο τον
Σεπτέμβριο του 2017, το
Wagner υπέστη, σύμφωνα
με πληροφορίες, 54
θανάτους σε μάχες [31].
Η υπηρεσία του γκρουπ
ανταμείφθηκε δημοσίως: Ο
Πούτιν εθεάθη να δίνει
ένα μετάλλιο στον
επικεφαλής του Wagner,
Dmitry Utkin [32], σε
μια τελετή στο Κρεμλίνο
τον Δεκέμβριο του 2016.
Όπως δείχνουν τα
γεγονότα της 7ης
Φεβρουαρίου, το Wagner
μπορεί να μειώνει το
πολιτικό ρίσκο των
απωλειών, αλλά δεν
μπορεί να εξαλείψει
συνολικά την απειλή. Μια
μάχη που παράγει 100
θανάτους είναι αδύνατο
να κρυφτεί στην εποχή
των μέσων κοινωνικής
δικτύωσης (social media)
και ορισμένοι
δημοσιογράφοι έχουν ήδη
μιλήσει με μέλη της
οικογένειας των θανόντων.
Η μητέρα ενός νεκρού
μαχητή, σε μια μικρή
πόλη στα Ουράλια, δήλωσε
ότι τα μέλη της μονάδας
του αντιμετωπίστηκαν «όπως
τα γουρούνια ... που
στέλνονται στην σφαγή»
[11]. Ένας άλλος ήταν
ομοίως αγανακτισμένος,
λέγοντας ότι η ρωσική
κυβέρνηση είναι «υπεύθυνη
για τις ενέργειες του [γκρουπ]».
Η ζημιογόνος δημοσιότητα
δεν είναι αυτό που
χρειάζεται ο Πούτιν με
τις ρωσικές γενικές
εκλογές να έχουν
προγραμματιστεί για τα
μέσα Μαρτίου.
Αλλά όσο κακή κι αν
είναι η επίθεση της 7ης
Φεβρουαρίου στο ρωσικό
εγχώριο μέτωπο, ο
αντίκτυπός της στην
συριακή σύγκρουση είναι
πιθανό να είναι
χειρότερος. Η Μόσχα το
βρίσκει ήδη δύσκολο να
ελέγξει την πορεία της
κρίσης, με το
πολυδιαφημισμένο συριακό
ειρηνευτικό συνέδριο στο
Σότσι να έχει καταλήξει
πρόσφατα σε πανωλεθρία.
Η σύγκρουση εξακολουθεί
να μαίνεται μεταξύ Σύρων
Κούρδων και την Τουρκία
στα βορειοδυτικά, και οι
αναφορές δείχνουν ότι οι
Κούρδοι και το συριακό
καθεστώς -φαινομενικά
πελάτης της Μόσχας-
απέρριψαν την ρωσική
συμμετοχή [33] στις
διαπραγματεύσεις τους.
Ακόμη και αν η επίθεση
του Wagner Group
σιωπηρώς επικυρώθηκε με
κάποιο τρόπο από το
Κρεμλίνο, τα
καταστρεπτικά της
αποτελέσματα και η
κλίμακα της μάχης που
ακολούθησε θα κάνουν
ελάχιστα για τη
νομιμοποίηση της Μόσχας
ως δύναμης
σταθεροποίησης στην
Συρία. Η αποκάλυψη ότι
το Κρεμλίνο είτε δεν
μπορεί είτε δεν
πρόκειται να ασκήσει τον
έλεγχο επί πληρεξουσίων
όπως το Wagner, προξενεί
μόνο μια ακόμα πρόκληση
στην αφήγηση της Ρωσίας
ως επικυρίαρχου στην
Συρία.
Όσο για το ίδιο το
Wagner, τα επόμενα
βήματα είναι ασαφή. Η
Μόσχα θα προσπαθήσει
σίγουρα να κυριαρχήσει
στο γκρουπ, πιθανόν με
την αναδιάταξη στοιχείων
από την περιοχή του
περιστατικού της 7ης
Φεβρουαρίου στα περίχωρα
της Δαμασκού, όπου
επίκειται μια μείζων
επίθεση από το καθεστώς
[34]. Το Wagner είναι
επίσης πιθανό να
εμπλακεί περισσότερο
στην επαρχία Idlib στην
βορειοδυτική Συρία, που
τώρα γίνεται ένα
επίκεντρο της μάχης
μεταξύ του καθεστώτος
και των επιζώντων
ανταρτικών ομάδων. Η
αποκάλυψη ότι ο
Prigozhin χρησιμοποίησε
ουσιαστικά το Wagner ως
εργαλείο για τον
προσωπικό του πλουτισμό
σε συνδυασμό με Σύρους
αξιωματούχους, ακόμη και
αν εγκρίθηκε σε κάποιο
βαθμό από το Κρεμλίνο,
καταδεικνύει μια
ανησυχητική και μέχρι
σήμερα άγνωστη
δυνατότητα κλιμάκωσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες
κατάφεραν στο Wagner ένα
σημαντικό χτύπημα που
σίγουρα θα κάνει τους
διοικητές του να το
σκεφτούν δύο φορές πριν
επιχειρήσουν ξανά κάτι
τέτοιο -αλλά το
προηγούμενο του γκρουπ
που μάχεται με δυνάμεις
που υποστηρίζονται από
τις ΗΠΑ έχει, παρά ταύτα,
τεθεί. Για τον Πούτιν,
αυτή η επίθεση φαίνεται
να είναι μόνο η
τελευταία από μια σειρά
ανεπιθύμητων κλιμακώσεων
σε μια χώρα όπου κήρυξε
τη νίκη μόλις δύο μήνες
πριν -και η απόδειξη ότι
οι πληρεξούσιες δυνάμεις
όπως το Wagner μπορούν
να χτυπήσουν σαν
μπούμερανγκ με
ανεπιθύμητο τρόπο.
Ο NEIL HAUER είναι ένας
ανεξάρτητος αναλυτής
θεμάτων ασφαλείας,
εστιασμένος στην Συρία,
την Ρωσία και τον
Καύκασο.
Foreign Affairs
http://www.foreignaffairs.gr/articles/71664/neil-hauer/to-misthoforiko-fiasko-tis-rosias-stin-syria?page=show
https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2018-02-26/russias-mercenary-debacle-syria
|
|
Greek Finance Forum |
|
Σχόλια Χρηστών |
|
|
|
|
|
|