Ο Κυνηγός

Η "παραχρηματιστηριακή" και όχι μόνο στήλη του GFF

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της Φόρμας Επικοινωνίας του GFF

Κάτι που ελάχιστοι έχουμε παρατηρήσει &  Η Πορτογαλία

00:01 - 18/03/19

Η Ελλάδα επίσημα μπήκε στο μνημόνιο στις 23 Απριλίου 2010 (για την ιστορία οι ανακοινώσεις είχανε γίνει από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Α. Παπανδρέου, ο οποίος βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο Καστελόριζο). Από τότε λοιπόν έχουνε περάσει ουσιαστικά 9 χρόνια. Δεν ξέρω πόσοι το έχουνε καταλάβει-παρατηρήσει αυτό; Από τα 9 αυτά χρόνια, ο Σύριζα είναι κυβέρνηση σχεδόν τα μισά, 4 χρόνια και 2 μήνες!!! Και αυτό είναι κάτι το οποίο παραβλέπουνε σχεδόν όλοι. Άλλα πέραν της περιόδου που είναι κυβέρνηση. Τα υπόλοιπα περίπου 5 χρόνια της κρίσης, τα έχουμε φυσικά περάσει με Σύριζα αντιπολίτευση. Ένας Σύριζα, ο οποίος με αντιμνημονιακές κορώνες, τορπίλιζε το μεγαλύτερο μέρος των προσπαθειών που γίνονταν για μεταρρυθμίσεις.

Μην απορούμε λοιπόν που έχουνε περάσει 9 χρόνια κρίσης και ακόμη το ΑΕΠ βρίσκεται στο -24%, θυμίζοντας τις πρόσφατες μέτριες επιδόσεις του ΑΕΠ για το 2018. Και όπως έχουμε σχολιάσει και άλλες φορές. Στην 4ετία Σύριζα, η άνοδος του ΑΕΠ ήταν μόλις 2,8% (ουσιαστικά 0,7% μέση ετήσια ανάπτυξη), όταν σε όλη την Ευρώπη γίνονταν party ανάπτυξης.

Ελλάδα – Πορτογαλία

Και σε σχέση τα παραπάνω και κάνοντας ουσιαστικά μια σύγκριση της Ελλάδα με την Πορτογαλία, με την κρίση της να έχει πολλά κοινά με την ελληνική κρίση. Απλώς εκεί η αντιπολίτευση, δηλαδή ο αντίστοιχος Σύριζα, έδωσε την ανοχή της στη λήψη μέτρων. Θα σας θυμίσουμε μια πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒ.

------------------------- 

Στη διαφορετική λογική και πολιτική δέσμευση κατά την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από πλευράς της Πορτογαλίας σε σχέση με αυτήν της Ελλάδας είχε αναφερθεί η έρευνα του ΣΕΒ. Και ποιό ήταν το συμπέρασμα; Ότι το ΑΕΠ της Ελλάδας συρρικνώθηκε κατά 25% την περίοδο 2008-2017, της Πορτογαλίας συρρικνώθηκε κατά 8% την πενταετία 2008-2013 και μέχρι το 2017 είχε σχεδόν ανακτήσει όλες τις απώλειες.

Η Ελλάδα μέχρι πριν λίγα χρόνια υπερτερούσε στο κατά κεφαλή ΑΕΠ αλλά πλέον η Πορτογαλία την έχει προσπεράσει (στα 18,7χιλ. ευρώ έναντι 16,6 χιλ. ευρώ στη Ελλάδα)., σημείωνει ο ΣΕΒ.

Σύμφωνα με τον σύνδεσμο, η Ελλάδα και η Πορτογαλία υπήρξαν για δεκαετίες οι δύο φτωχότερες χώρες της ΕΕ. Η κρίση τις βρήκε σε ανάγκη προσφυγής σε προγράμματα διάσωσης την ίδια περίοδο. Και τα δύο προγράμματα περιλάμβαναν ένα μείγμα δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την επανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και την επιστροφή στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα σε μια σειρά από δείκτες ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας (π.χ. Πορτογαλία στην 34η θέση στο Doing Business έναντι 72ης της Ελλάδας). Τα επί μέρους στοιχεία πλέον είναι επίσης υπέρ της Πορτογαλίας. Ενδεικτικά, μεγαλύτερη απασχόληση (73,5% του πλυθυσμού, έναντι 57,8% της Ελλάδας), μεγαλύτερη συνεισφορά της μεταποίησης στην οικονομία (12,5% έναντι 9,4% του ΑΕΠ), μεγαλύτερη μέση προστιθέμενη αξία ανά ΜμΕ (65,5 χιλ. ευρώ έναντι 52,7 χιλ. ευρώ).

Η Πορτογαλία ξεπέρασε την κρίση πετυχαίνοντας σημαντική πρόοδο με συγκεκριμένο σχέδιο και στόχους:

Το στοίχημα της ιδιοκτησίας των μεταρρυθμίσεων κερδήθηκε ξεκάθαρα. H ταχύτητα εξόδου από το πρόγραμμα προσαρμογής συνδέθηκε με την μεταρρυθμιστική ταχύτητα. Ως αποτέλεσμα, το πρόγραμμα της Πορτογαλίας ολοκληρώθηκε ένα χρόνο νωρίτερα. Στην Ελλάδα χρειάστηκαν άλλα 2 προγράμματα, αλλά και ο κίνδυνος ενός Grexit. Έτσι, η δημοσιονομική προσπάθεια στην Πορτογαλία ήταν μικρότερη, με εποπτεία από τον ESM ως το 2026, ενώ στην Ελλάδα έως το 2060. Στην Ελλάδα η μεταρρυθμιστική ανατροπή παραμένει ορατός κίνδυνος.

Η ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης και η εξωστρέφεια έγιναν τα οχήματα ανάπτυξης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Η Πορτογαλική οικονομία είναι σημαντικά πιο εξωστρεφής (55 δισ. ευρώ το 2017 με 29 δισ. ευρώ στην Ελλάδα, έναντι 38,8 δις. ευρώ και 21,3 δισ. ευρώ το 2008). Η εξωστρέφεια της Πορτογαλίας συνδέεται άμεσα με καλές και σταθερές θέσεις εργασίας στη μεταποίηση (7,8% του πληθυσμού, με 3,3% στην Ελλάδα και 6,9% στην ΕΕ). Ειδικά η απασχόληση σε μεταποίηση υψηλής έντασης τεχνολογίας (συνδέεται με το brain drain) υπολείπεται μόνο κατά 4% του 2008 έναντι 11,6% στην Ελλάδα. Η Ελλάδα δυστυχώς πορεύεται χωρίς πραγματική βιομηχανική πολιτική, παρότι ευαγγελίζεται την «παραγωγική ανασυγκρότησή» της. 

Αν και η άμεση φορολογική επιβάρυνση είναι παρεμφερής στις δυο χώρες (περίπου 10,3% του ΑΕΠ), οι έμμεσοι φόροι στην Πορτογαλία είναι εμφανώς μικρότεροι (14,9% έναντι 17,3%). Καλύτερη εισπραξιμότητα φόρων στην Πορτογαλία, ειδικά στο ΦΠΑ. Μετά το 2008, τα έσοδα ΦΠΑ της Ελλάδας έχουν υποχωρήσει 16%, τη στιγμή που η Πορτογαλία καταγράφει άνοδο 9%. 

Το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών είναι σημαντικά χαμηλότερο στην Πορτογαλία (για τον εργαζόμενο 11% έναντι 16% στην Ελλάδα και για τον εργοδότη 23,75% έναντι 26,06%). Παρά τις καλύτερες επιδόσεις της οικονομίας, ο κατώτατος μισθός στην Πορτογαλία παραμένει χαμηλότερος του ελληνικού, στα 580 ευρώ έναντι 586,08 ευρώ . 

Δεν υπήρξαν αιφνίδιες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις στην Πορτογαλία «μετά το μνημόνιο». Η κυβέρνηση και η πλειοψηφία των κοινωνικών εταίρων συμφώνησαν να μην εφαρμόσουν για 18 μήνες ρυθμίσεις συλλογικών συμβάσεων, με σκοπό τον καλύτερο κοινωνικό διάλογο, την εδραίωση εμπιστοσύνης στους ισχύοντες κανόνες, αλλά και ευελιξία στις μισθολογικές προσαρμογές ανάλογα με τις οικονομικές εξελίξεις και τη βελτίωση της παραγωγικότητας.

Οι πολιτικές παραγωγικής μεγέθυνσης των μικρότερων επιχειρήσεων στην Πορτογαλία βελτίωσαν την επιβίωση και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα. Ετσι, η παραγωγικότητά τους αυξήθηκε κατα 6% ενώ στην Ελλάδα με τις συνεχιζόμενες πολιτικές διατήρησης του μικρού μεγέθους (ειδικά μέσω ΕΣΠΑ) μειώθηκε κατά 12% μέσα στην κρίση. 

Η βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος αποδεικνύεται από διεθνώς αποδεκτούς δείκτες, η συγκριτική αξιολόγηση να υποστηρίζει τις μεταρρυθμιστικές επιτυχίες ώστε να προσελκύει περισσότερες επενδύσεις. Επίσης, η φορολογική διοίκηση να είναι αποτελεσματική και να συνεισφέρει στη φορολογική δικαιοσύνη.

Και όπως σχολίαζε ο ΣΕΒ, η εμπειρία της Πορτογαλίας δείχνει πώς μια μικρή και περιφερειακή χώρα μπορεί να βρει βηματισμό. Η προ κρίσης εικόνα των δύο χωρών έχει πλέον διαφοροποιηθεί σημαντικά με τα παραγωγικά μεγέθη τους να έχουν αντιστραφεί σε βάρος της Ελλάδας.