|
Ο συνεκτικός κρίκος των κοινών αξιών της
ελευθερίας, της δημοκρατίας, της προάσπισης των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ύπαρξης κράτους
δικαίου υποχωρεί και αντικαθίσταται από τη
μονοδιάστατη αρχή του εθνικού συμφέροντος με τη
στενή έννοια του όρου. Είναι η Αρχή που θα
καθοδηγήσει την εξωτερική πολιτική της
υπερδύναμης για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Απόλυτη προτεραιότητά του καθίσταται το όποιο
βραχυπρόθεσμο κέρδος για την Αμερική. Περνούν σε
δεύτερη μοίρα οι δεσμοί και τα κοινωνικά και
γεωπολιτικά οφέλη που αποφέρει σε Αμερική και
Ευρώπη η μεταξύ τους στενή συνεργασία.
Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο πρώτος Αμερικανός
πρόεδρος της μεταπολεμικής περιόδου που δεν
υποστηρίζει την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Πιστεύει
ότι η Ε.Ε. θα διαλυθεί και, παρότι υπό την πίεση
και του κατεστημένου εξωτερικής πολιτικής του
Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, υπεραμύνεται της
αμερικανικής αφοσίωσης στην άμυνα της Ευρώπης,
μέσα του δεν το πιστεύει. Δεν έχει πεισθεί για
τη σημασία της Ευρώπης σε ό,τι αφορά την
ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ.
Ηταν ίσως αναπόφευκτο πως κάποια στιγμή θα
ερχόταν η ώρα που ένας Αμερικανός ηγέτης θα
ακολουθούσε διαφορετική προσέγγιση. Αλλωστε, εδώ
και χρόνια, αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι,
αναλυτές, αλλά και απλοί πολίτες, αμφισβητούν
την επιλογή των ΗΠΑ να «προστατεύουν» τον
υπόλοιπο ελεύθερο κόσμο. Η αναφορά σε «προστασία»
μπορεί να ενοχλεί κάποιους, αλλά όποια και αν
είναι η ιδεολογική αφετηρία του καθενός, δεν
μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός πως για
δεκαετίες η αμερικανική στρατιωτική ομπρέλα
κάλυπτε την Ευρώπη. Τώρα, ο απρόβλεπτος νέος
Αμερικανός πρόεδρος θεωρεί το ΝΑΤΟ «απηρχαιωμένο»,
περιγράφει ως «εξαιρετική» εξέλιξη την αποχώρηση
της Βρετανίας από την Ε.Ε., δηλώνει ότι
εμπιστεύεται εξίσου τη Μέρκελ και τον Πούτιν.
Ο Τραμπ εκφράζει τη σύγχρονη εκδοχή του
αμερικανικού απομονωτισμού. Στις επιχειρήσεις
που θα επιλέγουν να φύγουν από την Αμερική για
να εκμεταλλευθούν το φθηνότερο εργατικό δυναμικό
σε άλλες χώρες, θα επιβάλλονται δασμοί και φόροι,
που θα καθιστούν ζημιογόνο τη συγκεκριμένη
κίνηση. Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν την αμερικανική
στρατιωτική προστασία, θα κληθούν να πληρώσουν.
Δεν θα έχει η Αμερική υψηλότερες αμυντικές
δαπάνες για να καλύπτει την εύπορη Ευρωπαϊκή
Ενωση, έτσι ώστε τα μέλη της να έχουν
μεγαλύτερες κοινωνικές παροχές. Τα μηνύματα
είναι ενοχλητικά, όμως είναι ξεκάθαρα και ηχηρά.
Η αλήθεια είναι πως σε πολλά ζητήματα έχουμε δει
συνεχείς μεταλλάξεις του Τραμπ, ενώ με την
πάροδο του χρόνου θα πλαισιώνεται όλο και
περισσότερο από το ρεπουμπλικανικό κατεστημένο.
Ηδη, πολλοί γερουσιαστές και βουλευτές και του
δικού του κόμματος εκφράζουν ανοικτά διαφωνίες
με συγκεκριμένες δηλώσεις και επιλογές του.
Οι πολιτικές που θα εφαρμόζει ο νέος πρόεδρος
των ΗΠΑ θα καθοδηγούνται περισσότερο από το
προσωπικό του ένστικτο και τη λαϊκή απήχηση στο
εσωτερικό και λιγότερο, αν όχι καθόλου, από
αρχές ή ιδεολογία. Σε κάθε περίπτωση, δείχνει
αποφασισμένος να «επαναπροσδιορίσει» την
παγκόσμια τάξη. Για όσο διάστημα βρίσκεται στην
εξουσία, το ενδιαφέρον, η παρουσία και η εμπλοκή
της Αμερικής στην Ευρώπη θα περιοριστούν.
Προφανώς καμία χώρα, ούτε η Ε.Ε. ως σύνολο, έχει
την πολυτέλεια να αγνοήσει τη χώρα με τον
ισχυρότερο στρατό και τη μεγαλύτερη οικονομία
στον κόσμο. Ωστόσο, όπως τόνισε η ηγέτις της
Ευρώπης, Αγκελα Μέρκελ, οι Ευρωπαίοι θα
συνεργασθούν μεν με την κυβέρνηση Τραμπ σε όλα
τα επίπεδα, αλλά θα πρέπει ταυτόχρονα να πάρουν
περισσότερο τις τύχες τους στα χέρια τους.
Αθανάσιος Έλλις (Καθημερινή)
|
