|
Η
Γερμανία θέλει να έχει καλές σχέσεις τόσο με τη Ρωσία όσο
και με τον αγγλόφωνο κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα δεν
μπορεί να εμπιστευτεί κανέναν από τους δύο, σύμφωνα με τη
Γερμανίδα καγκελάριο Α. Μέρκελ. Τέτοιες παραδοχές δεν δίνουν
ώθηση στην προεκλογική της εκστρατεία, όπως ισχυρίζονται
ορισμένοι, αλλά, σε κάθε περίπτωση, ο στόχος της είναι
ευρύτερος από αυτό.
Όπως έγραψε ο αγαπημένος μας αρθρογράφος του
Bloomberg Leonid Bershidsky,
τα σχόλια της Merkel ότι "η εποχή που μπορούσαμε να
βασιζόμαστε πλήρως σε άλλους έχει λίγο πολύ παρέλθει" και
ότι "οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουν τη μοίρα τους στα χέρια
τους" έγιναν μετά το καταστροφικό ταξίδι του Αμερικανού
Προέδρου Donald Trump στην Ευρώπη.
Όσο βρισκόταν στην ήπειρο, ο Trump απέτυχε να επιβεβαιώσει
την αμοιβαία αμυντική δέσμευση του ΝΑΤΟ ή τη συμμετοχή των
ΗΠΑ στη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.
Αποκάλεσε επίσης τη Γερμανία "πολύ κακή" επειδή πουλά "εκατομμύρια"
οχήματα στις ΗΠΑ (κάτι που, παρεμπιπτόντως, είναι ψευδές).
Αλλά εξίσου σημαντικό είναι και το πλαίσιο στο οποίο έγιναν
αυτές οι δηλώσεις.
Η Merkel εκφώνησε την ομιλία της από ένα beer-tent στο
Μόναχο, μια υπερβολικά ζεστή ημέρα, κατά τη διάρκεια
πολιτικής εκδήλωσης που διοργάνωσε η Χριστιανική Κοινωνική
Ένωση (CSU), το αδελφό κόμμα της Χριστιανοδημοκρατικής
Ένωσης της Merkel στη Βαυαρία. Η στήριξη του ηγέτη του CSU
και του πρωθυπουργού της Βαυαρίας Horst Seehofer, οι απόψεις
των οποίων είναι αρκετά πιο δεξιές από αυτές της Merkel,
αποτέλεσε "κλειδί" για τη μακροβιότητα της στην ηγεσία της
Γερμανίας. Ο Seehofer έχει επανειλημμένως συγχαρεί τον Trump
για την πίστη του στις εκλογικές του υποσχέσεις. Σε αντίθεση
με τη Merkel, τάσσεται επίσης υπέρ της άρσης των κυρώσεων
που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία.
Όπως σημειώνει το
Bloomberg,
η δήλωση της Merkel –που χαρακτηρίστηκε ιστορική από
ορισμένα γερμανικά μέσα ενημέρωσης - είναι περισσότερο
σύμφωνη με την έντονα αντι-τραμπική στάση που έχουν
υιοθετήσει μερικά από τα κόμματα της αριστεράς. Οι ηγέτες
του ακροαριστερού Die Linke και των Πρασίνων αποκάλεσαν τον
Trump ναρκισσιστή και εθνικιστή που δεν μπορεί να είναι
εταίρος της Γερμανίας. Ο Martin Schulz, αρχηγός του
Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) και κύριος αντίπαλος της
Merkel για την καγκελαρία, υπερασπίστηκε έντονα την
καγκελάριο ενάντια σε αυτό που θεώρησε ότι ήταν ένας
ταπεινωτικός χειρισμός εκ μέρους του Trump. Ο υπουργός
Εξωτερικών Sigmar Gabriel, μέλος του SPD, χρησιμοποιεί
επίσης έντονη γλώσσα για όποιον δεν αντιτίθεται στον Trump.
Αλλά σύμφωνα με τον Bershidsky, η Merkel δεν έχει πολλά να
κερδίσει πολιτικά, συντασσόμενη με την αριστερά στο θέμα του
Trump. Δεν μπορεί να είναι πιο ορμητική από ό, τι είναι
εκείνοι λόγω της θέσης που κατέχει. Εκτός αυτού, έχει την
ευκαιρία να αποφύγει να οικοδομήσει άλλον έναν μεγάλο
συνασπισμό με το SPD εάν κερδίσει –όπως μοιάζει πιθανό- στις
κοινοβουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Πράγμα που θα
απαιτούσε τη βοήθεια του αναδυόμενου Ελεύθερου Δημοκρατικού
Κόμματος, ο ηγέτης του οποίου, Christian Lindner, έχει
προειδοποιήσει κατά του να κλονιστεί η συμμαχία της
Γερμανίας με τις ΗΠΑ, λόγω των ατοπημάτων του Trump. "Ο
εκνευρισμός δεν πρέπει να εξελιχθεί σε μακροχρόνια αποξένωση",
είχε πει.
Παρόλο που ο μέσος Γερμανός δεν έχει πλέον την τάση να
εμπιστεύεται περισσότερο τον Trump από τον Putin, η Merkel
δεν στοχεύει σε αυτό το συναίσθημα. Η φύση των ενστάσεών της
είναι διαφορετική. Ενώ ανέκαθεν κέρδιζε πολιτικούς πόντους,
μένοντας έξω από τις διαμάχες και επιδεικνύοντας μια
ρεαλιστική ικανότητα συμβιβασμού, εδώ αποφάσισε να εκφράσει
απροκάλυπτα την απογοήτευσή της. Ίσως ήταν μια
συναισθηματική απόφαση -όπως η υπόσχεση να κλείσουν οι
πυρηνικοί σταθμοί μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα ή
πολιτική ανοιχτών συνόρων στο προσφυγικό το 2015. Αλλά
πιθανότατα πρόκειται για την πρώτη κίνηση σε ένα παιχνίδι
που ξεκινάει η Merkel με έναν νέο, πολλά υποσχόμενο
συνεργάτη.
Η Merkel παρακολούθησε την ορμή του Γάλλου προέδρου Emmanuel
Macron κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Trump: Η μονομαχία
της χειραψίας, το απότομο γύρισμα για να την χαιρετήσει πριν
από τον Trump στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ (το οποίο,
μάλιστα, ο Macron δημοσίευσε στο Twitter), το αποφασιστικό
διαπραγματευτικό στυλ του νεαρού Γάλλου. Ο Macron έδειξε
ξανά το αγωνιστικό του πνεύμα στη συνάντηση με τον Putin τη
Δευτέρα στις Βερσαλίες, εγείροντας κάθε δυσάρεστο θέμα που
μπορούσε να σκεφτεί και αποκλείοντας τα προπαγανδιστικά μέσα
του Κρεμλίνου από την τελική συνέντευξη Τύπου (ο Putin το
κατάπιε). Αυτό απέχει πολύ από την άτολμη πολιτική του
Francois Hollande, του άρχοντα των παραχωρήσεων. Αυτός ο
νέος άνδρας δεν φοβάται να παίξει επίθεση.
Για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, η Merkel έχει απέναντί της
κάποιον με διαπραγματευτικό στυλ που συμπληρώνει το δικό της.
Μπορεί να παίξει τον καλό μπάτσο δίπλα στον κακό μπάτσο όταν
είναι απαραίτητο. Εκείνος μπορεί να διευθύνει μια δυσάρεστη
συζήτηση και εκείνη να ηρεμεί τα πνεύματα. Το δίδυμο θα
δοκιμαστεί ενάντια στον πιο δύσκολο αντίπαλο –τον Putin-
όταν θα συναντηθούν, καθώς ο Γάλλος και ο Ρώσος ηγέτης
συμφώνησαν να συζητήσουν το θέμα της Ουκρανίας.
Η δήλωση της Merkel, περιττή σε ό,τι αφορά την προεκλογική
της εκστρατεία στο εσωτερικό, ίσως να ήταν ένα νεύμα προς
τον Macron, μια πρόσκληση να προσπαθήσουν μαζί να κινήσουν
τα βουνά. Η Γερμανία και η Γαλλία έχουν τώρα μια ασυνήθιστη
ευκαιρία. Η αμεσότητα και ο μεταρρυθμιστικός ζήλος του
Macron σε συνδυασμό με την εμπειρία της Merkel είναι ένας
συνδυασμός με μεγάλη δυναμική ήπιας εξουσίας, ένας
μηχανισμός που θα μπορούσε να ανακηρύξει την Ευρώπη τη
μεγαλύτερη παγκόσμια δύναμη -έναν ρόλο που οι ΗΠΑ προσπάθησαν
να διατηρήσουν για πολύ καιρό. Η Merkel δεν μπορεί να το
πετύχει μόνη της: η γερμανική εξουσία δεν απολαμβάνει
εμπιστοσύνης ακόμη και στην περιφέρεια της Ευρώπης, για να
μην αναφέρουμε τον υπόλοιπο κόσμο. Η Ευρώπη, στην οποία η
Γαλλία διαδραματίζει εξίσου ορατό ρόλο, είναι σε πολύ
λιγότερο άβολη θέση.
Αν το δίδυμο δουλέψει (και γι 'αυτό η επιτυχία του Macron
στο εσωτερικό της Γαλλίας είναι σημαντική), η Ευρωπαϊκή
Ένωση, η ευρωζώνη ή απλώς η γαλλο-γερμανική συμμαχία που θα
εκπροσωπεί την Ευρώπη ίσως έχει αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως "η
πιο λαμπερή πόλη πάνω στο λόφο" μέχρι τα τέλη της θητείας
του Trump. Κανείς θα μπορούσε ακόμη και να πει ότι οι ΗΠΑ
και ο δορυφόρος της, το Ηνωμένο Βασίλειο κινδυνεύουν να
υποβιβαστούν στο ρόλο του οπλισμένου φρουρού της πόλης αυτής:
Ακόμη και με τον Trump στο Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ ενισχύουν τις
στρατιωτικές τους δεσμεύσεις προς την Ευρώπη παρά την
περιορισμένη αμοιβαιότητα.
Ένα τέτοιο επίτευγμα θα έκανε την τέταρτη θητεία της Merkel
ως Καγκελαρίου πιο συναρπαστική από ό,τι θα ήταν χωρίς τον
Macron. Τα μάτια της γυαλίζουν ξανά και σίγουρα δεν είναι
από τη μπύρα.
Πηγή:
Bloomberg |
