|
Προσωπικά
αν μας ρωτήσετε θα σας πούμε πως δεν φοβόμαστε τη νέα
ιταλική κυβέρνηση τόσο πολύ και πιστεύουμε πως ο χρόνος ζωής
αυτής της κυβέρνησης θα αποδειχθεί πολύ μικρός. Σε κάθε
περίπτωση τα προβλήματα της Ιταλίας είναι μεγάλα και οι
κίνδυνοι για την 3η οικονομία της ευρωζώνης και κατ΄
επέκταση ολόκληρη την ευρωζώνη είναι μεγάλοι. Όπως λοιπόν
έγραψε το Reuters, έχει έρθει η ώρα να εγκαταλείψει η Ιταλία
το ευρώ ώστε να ανακτήσει τον έλεγχο της δημοσιονομικής της
πολιτικής; Και τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού
έχουν φλερτάρει με την ιδέα για κάποιο χρονικό διάστημα. Η
δεξιά Λέγκα το κάνει για εθνικιστικούς λόγους, ενώ το
αριστερό Κίνημα 5 Αστέρων για μηδενιστικούς λόγους. Εχει
νόημα η επιστροφή στη λίρα; Σίγουρα όχι βραχυπρόθεσμα. Αν μη
τι άλλο μια ταχεία αποκατάσταση της νομισματικής
ανεξαρτησίας θα κατέστρεφε τις ιταλικές τράπεζες και τους
Ιταλούς αποταμιευτές και θα αποσταθεροποιούσε τις
χρηματοπιστωτικές αγορές. Προσεκτική προετοιμασία ίσως να
περιόριζε κάπως το μέγεθος αυτών των προβλημάτων. Αν είχε
νόημα, μακροπρόθεσμα, η επανάκτηση της δημοσιονομικής
κυριαρχίας, τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης δύσκολα θα
μπορούσαν να εμποδίσουν το νέο ιταλικό εθνικό νόμισμα να
βρει τη συναλλαγματική του αξία και τη Ρώμη να εμφανίζει
μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα από αυτά που ορίζουν οι
ευρωπαϊκοί κανόνες. Τι θα κέρδιζε η Ιταλία από αυτή την
αναστάτωση; Ενα κέρδος θα ήταν η ανεξάρτητη νομισματική
πολιτική. Ωστόσο η νέα, αυτόνομη ιταλική κεντρική τράπεζα θα
ξεκινούσε με μεγάλο έλλειμμα αξιοπιστίας. Πιθανότατα δεν θα
μπορούσε να προσφέρει τη φιλική προς την ανάπτυξη πολιτική
της ΕΚΤ, ούτε βέβαια κάτι που θα ενίσχυε περισσότερο την
οικονομία.
Τα
επιτόκια δανεισμού θα αυξάνονταν και με το δημόσιο χρέος στο
132% του ΑΕΠ αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει κρίση. Η
ελεύθερη συναλλαγματική διακύμανση της λίρας ακούγεται
ελκυστικότερη. Ακόμη και με υψηλά επιτόκια δανεισμού η νέα
λίρα πιθανότατα θα υποχωρούσε απέναντι στο ευρώ, ενισχύοντας
για λίγο τις ιταλικές εξαγωγές. Ωστόσο η Ιταλία δεν έχει
πρόβλημα με το εμπορικό της ισοζύγιο. Ακόμη σημαντικότερο
είναι πως μια προσωρινή άνθηση των εξαγωγών απλώς θα
επιβράδυνε την πτώση διαρθρωτικά αδύναμων βιομηχανιών και θα
περιόριζε την πίεση για αναβάθμιση της ποιότητας των
ιταλικών εξαγωγών και για αύξηση της παραγωγικότητας των
Ιταλών εργαζομένων. Υποτίθεται πως το μεγαλύτερο οικονομικό
κέρδος από την έξοδο από το ευρώ θα ήταν η ελευθερία για
μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα. Από την είσοδό της στην
Ευρωζώνη η Ιταλία εμφανίζει σταθερά μικρά δημοσιονομικά
ελλείμματα, 2,3% του ΑΕΠ το 2017.
Όπως
έγραψε το Reuters, η έξοδος από την Ευρωζώνη θα απελευθέρωνε
την Ιταλία από τους περιορισμούς για το δημοσιονομικό
έλλειμμα και το δημόσιο χρέος. Ωστόσο η νέα ιταλική
κυβέρνηση πιθανότατα θα πείσει τις ευρωπαϊκές αρχές να της
επιτρέψουν να εμφανίσει μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα
και μάλιστα με πολύ μικρότερο κόστος δανεισμού σε σχέση με
αυτό που θα είναι διαθέσιμο αν έχει τη λίρα ως νόμισμα. Ομως
αυτό δεν σημαίνει πως θα ήταν καλή ιδέα η άσκηση πιο
επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής. Η ευρωπαϊκή οικονομία
επεκτείνεται και το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη της Ιταλίας κατά
1,5% το 2018. Το τελευταίο πράγμα που θα χρειάζονταν οι
ευάλωτες ακόμη ιταλικές τράπεζες θα ήταν να εξαναγκαστούν να
αγοράσουν πολλά νέα ιταλικά κρατικά ομόλογα. Η χρόνια
οικονομική αδυναμία του ιταλικού Νότου είναι ένα μόνο από τα
εθνικά οικονομικά προβλήματα που είναι πιο πιεστικά από τους
δημοσιονομικούς περιορισμούς που επιβάλλει η Ευρωζώνη. Το
φορολογικό σύστημα, η τριτοβάθμια εκπαίδευση και το σύστημα
κοινωνικών παροχών έχουν όλα σοβαρά προβλήματα. Η Ιταλία
έχει πολλά προβλήματα. Καλά θα έκαναν οι ηγέτες της χώρας να
μην αναζητήσουν παραπλανητικά απλές λύσεις. |
