Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το 2017 ήταν η χρονιά των
cryptocurrencies
και ειδικά του
Bitcoin,
το οποίο έσπασε όλα τα ρεκόρ, με τρελές αποδόσεις. Και
επίσης δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ασχέτως τι θα κάνουνε
το 2018, και τη νέα χρονιά τα ψηφιακά νομίσματα θα είναι στο
επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με τον αριθμό των επενδυτών που
ασχολούνται με τα
cryptocurencies
να αυξάνεται ραγδαία.
Σε κάθε περίπτωση και αν προσωπικά πιστεύουμε ότι σε κάποια
στιγμή και ασχέτως που θα έχουν βρεθεί πρώτα, ο κόσμος θα «χαθεί
κάτω από τα πόδια» όσων ασχολούνται με τα
cryptocurrencies,
ωστόσο δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα
cryptocurrencies
ήλθαν για να μείνουν.
Όπως έγραψε το
Reuters,
εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το bitcoin και τα άλλα
κρυπτονομίσματα έχουν προκαλέσει θύελλα κερδοσκοπίας. Το
ερώτημα είναι, όμως, αν θα εξελιχθούν σε χρήμα. Στην εποχή
μας η σταθερότητα των συμβατικών νομισμάτων απειλείται
επειδή οι κεντρικές τράπεζες διόγκωσαν τους ισολογισμούς
τους, οι κυβερνήσεις έχουν υπερχρεωθεί και τα ιστορικά
χαμηλά επιτόκια έχουν παρά πολλές συνέπειες. Γι’ αυτό και θα
ήταν πολύ καλό τα κρυπτονομίσματα να εξελιχθούν σε χρήμα.
Ωστόσο, το bitcoin και τα άλλα κρυπτονομίσματα δεν είναι
χρήμα και, αν δεν υποστούν θεμελιώδεις αλλαγές, δεν
πρόκειται να γίνουν ποτέ.
Το bitcoin φέρει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του χρήματος:
μπορεί να διαιρεθεί, να αποθηκευθεί και να μεταβιβαστεί.
Είναι, άλλωστε, περιορισμένη η προσφορά του. Σε μεγάλο βαθμό,
το υφιστάμενο χρήμα βρίσκεται σε ψηφιακή μορφή και στα
ηλεκτρονικά βιβλία των τραπεζών. Ετσι, εκ πρώτης όψεως το
bitcoin φαίνεται να αποτελεί απλώς εξέλιξη της υφιστάμενης
χρηματοοικονομικής τεχνολογίας. Οι οπαδοί του έχουν
μεγαλύτερες προσδοκίες. Ισχυρίζονται ότι τα κρυπτογραφημένα
νομίσματα θα σημάνουν το τέλος του ελεγχόμενου από το κράτος
χρήματος. Εχουν «δανειστεί» το όραμά τους από τον Αυστριακό
οικονομολόγο και κάτοχο Νομπέλ Οικονομίας Φρίντριχ Χάγεκ,
που προέβλεψε την απεξάρτηση του χρήματος από το κράτος και
από τις κυβερνήσεις, η οποία θα προκαλέσει το τέλος τόσο του
πληθωρισμού όσο και του αποπληθωρισμού και θα εξαλείψει την
ανεργία.
Το θέμα είναι ακανθώδες. Οι παραδοσιακές οικονομικές θεωρίες
δεν μας λένε πολλά περί του τι είναι το χρήμα, εκτός από το
ότι αποτελεί ένα τέχνασμα που εξυπηρετεί τις εμπορικές
συναλλαγές. Την εποχή που μπορούσε κανείς να μετατρέπει τα
χαρτονομίσματα σε χρυσό, οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν
ότι το χρήμα είχε εγγενώς την αξία του πολύτιμου μετάλλου.
Στην πραγματικότητα, όμως, ο χρυσός ήταν αυτός που αντλούσε
σε μεγάλο βαθμό την αξία του από το γεγονός ότι οι άνθρωποι
τον χρησιμοποιούσαν ως χρήμα. Οχι το αντίστροφο. Το ερώτημα
είναι τώρα από πού αντλεί την αξία του το χρήμα. Αν
εξετάσουμε τους αρχαίους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας, θα
δούμε ότι το χρήμα οριζόταν ως η λογιστική μονάδα την οποία
ενέκρινε η κυβέρνηση για την πληρωμή χρεών. Εν ολίγοις, το
χρήμα αποτελεί ένα είδος πίστωσης που εκδίδεται από μια
κρατική αρχή και αντλεί την αξία της από το γεγονός ότι
μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πληρωμή φόρων. Ο αυστηρός
έλεγχος αυτής της λογιστικής μονάδας έχει παραμείνει στα
χέρια των κυβερνήσεων και αποτελεί καίριο συστατικό στοιχείο
της εξουσίας τους.
Εκείνο στο οποίο, ουσιαστικά, αναφέρεται ο Χάγεκ όταν μιλάει
για κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου του χρήματος είναι μια
αντικατάσταση της κυρίαρχης κεντρικής τράπεζας από πολλές
τράπεζες που θα εκδίδουν ιδιωτικό χρήμα. Οι κυβερνήσεις δεν
πρόκειται ποτέ να εκχωρήσουν το μονοπώλιο του χρήματος, όπως
δεν θα εκχωρήσουν ποτέ το μονοπώλιο της βίας. Οσο επιθυμητή
μπορεί να φαίνεται η θεωρία του Χάγεκ για την απεξάρτηση του
χρήματος από το κράτος, δεν είναι παρά ένα φευγαλέο όνειρο.
Οπως ο ίδιος έχει επισημάνει: «Ολοι ξέρουμε ότι, αν υπήρχε
κάποια πιθανότητα επιτυχίας ενός τέτοιου ιδιωτικού
πειράματος, οι κυβερνήσεις θα έσπευδαν αμέσως να το
αποτρέψουν».
Για την ακρίβεια, το ξέρουμε όλοι, εκτός από τους
κερδοσκόπους που επενδύουν στα κρυπτονομίσματα. Μερικοί από
αυτούς, βέβαια, παραδέχονται κατ’ ιδίαν ότι το bitcoin δεν
θα εξελιχθεί ποτέ σε χρήμα, αλλά επιμένουν ότι θα διατηρήσει
την αξία του ως περιουσιακού στοιχείου, όπως ακριβώς ο
χρυσός. Ο χρυσός, όμως, έχει πολύ μεγάλη ιστορία,
ανθεκτικότητα και λάμψη, ενώ το bitcoin δεν είναι παρά ένα
έξυπνο λογισμικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι η τεχνολογία
blockchain δεν έχει μέλλον. Κάποιες τράπεζες μελετούν ένα
άλλο κρυπτογραφημένο νόμισμα, το ripple, για να βελτιώσουν
το παγκόσμιο σύστημα πληρωμών. Είναι ένας πολύ πιο συνετός
και πολύ πιο πρακτικός στόχος.
|
