Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία και όχι μόνο

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της Φόρμας Επικοινωνίας του GFF

Τα προβλήματα στην τουρκική οικονομία αυξάνονται…

00:01 - 15/03/19

Με την οικονομία της σε ύφεση και τον πληθωρισμό στα ύψη οδεύει η Τουρκία προς τις δημοτικές εκλογές, την πρώτη εκλογική δοκιμασία που θα αντιμετωπίσει ο Τούρκος πρόεδρος σε τόσο δυσμενείς συνθήκες. Όπως έγραψε το Reuters, τα τελευταία στοιχεία φέρουν το τουρκικό ΑΕΠ να έχει συρρικνωθεί κατά 2,4% το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους, ενώ έχει προηγηθεί συρρίκνωσή του κατά 1,6% το τρίτο τρίμηνο. Η συγκυρία είναι εξαιρετικά αρνητική για το κυβερνών κόμμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που ηγείται της Τουρκίας επί 18 συναπτά χρόνια. Στη διάρκεια των ετών αυτών η τουρκική οικονομία αναπτυσσόταν σταθερά με ετήσιο μέσον όρο ανάπτυξης το 7%, σημειώνοντας τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης ανάμεσα στις αναδυόμενες αγορές. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη οφειλόταν, όμως, σε μεγάλο βαθμό στις συνεχείς εισροές ξένου κεφαλαίου που τοποθετείτο μαζικά στα περιουσιακά στοιχεία της χώρας, όταν η αμερικανική Federal Reserve διατηρούσε τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η Τουρκία βρέθηκε στην ίδια μοίρα με τις υπόλοιπες αναδυόμενες αγορές. Από τη στιγμή που η Fed άρχισε να αυξάνει το κόστος δανεισμού μειώθηκαν σημαντικά οι εισροές ξένου κεφαλαίου, καθώς οι ξένοι επενδυτές άρχισαν να επιστρέφουν στα περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ. Οι εκροές κεφαλαίων επιταχύνθηκαν, άλλωστε, όταν οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις του Τούρκου προέδρου στο έργο της κεντρικής τράπεζας κλόνισαν την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών. Μεσολάβησε το περασμένο καλοκαίρι διπλωματική κρίση ανάμεσα στην Αγκυρα και στην Ουάσιγκτον που οδήγησε την τουρκική λίρα σε ελεύθερη πτώση. Παρά τη μερική ανάκαμψή της το φθινόπωρο, η τουρκική λίρα παραμένει κατά 28% υποτιμημένη έναντι του δολαρίου. Χθες υποχωρούσε, άλλωστε, περαιτέρω κατά 0,33% με το δολάριο να αντιστοιχεί σε 5,4525 τουρκικές λίρες.

Σύμφωνα πάντα με το Reuters, αποτέλεσμα είναι να παραμένει ο πληθωρισμός επίμονα πάνω από το 20%, αποδεικνύοντας μάταιες τις προσπάθειες της κυβέρνησης να τον αναχαιτίσει προσφέροντας φτηνά λαχανικά σε κρατικά μανάβικα. Την ακρίβεια που πλήττει την αγοραστική δύναμη των Τούρκων αντανακλά η πτώση κατά 8,9% που σημείωσε η ιδιωτική κατανάλωση το τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους. Στο μεταξύ, πολλές τουρκικές επιχειρήσεις δανείστηκαν σε ξένο νόμισμα και μετά την υποτίμηση της τουρκικής λίρας δυσκολεύονται ή αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία στο τέλος του περασμένου έτους το χρέος των τουρκικών επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα υπερέβαινε τα 250 δισ. δολάρια.

Τα δεινά της τουρκικής οικονομίας έχει, άλλωστε, επιτείνει η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης καθώς μείωσε σημαντικά τη ζήτηση για τις τουρκικές εξαγωγές, ενώ παράλληλα οδήγησε σε αύξηση του κόστους δανεισμού για τη χώρα και τις τουρκικές επιχειρήσεις. Η σημαντικότερη αγορά για τα τουρκικά προϊόντα είναι η Ε.Ε., της οποίας η ανάπτυξη επιβραδύνεται με την τρίτη σε μέγεθος οικονομία της, την Ιταλία, να έχει διολισθήσει σε ύφεση και τη μεγαλύτερη οικονομία της, τη Γερμανία, σε στασιμότητα.

Η Τουρκία έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα από τον εμπορικό πόλεμο του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επιβάλει στις εισαγωγές τουρκικού χάλυβα δασμούς 50%, διπλάσιους δηλαδή από τους αντίστοιχους στον χάλυβα άλλων χωρών. Στην προσπάθειά της να αναθερμάνει την οικονομική ανάπτυξη, η κυβέρνηση Ερντογάν άσκησε πιέσεις στις κρατικές τράπεζες, που αύξησαν και πάλι τον δανεισμό. Το αποτέλεσμα ήταν να επανέλθει τον Δεκέμβριο η πιστωτική επέκταση σε θετικούς ρυθμούς για πρώτη φορά μετά τον Αύγουστο του περασμένου έτους. Παράλληλα, η κυβέρνηση Ερντογάν ανακεφαλαιοποίησε τρεις μεγάλες τράπεζες εκδίδοντας ομόλογα που πούλησε στο ταμείο ανεργίας της χώρας. Αυτή τη στιγμή εκπονεί σχέδιο με σκοπό να ενισχύσει περαιτέρω την κεφαλαιακή επάρκεια των κρατικών τραπεζών. Παρά την επιβράδυνση της ανάπτυξης, πάντως, στο σύνολο του περασμένου έτους το τουρκικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,8% και ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, δηλώνει αισιόδοξος πως επίκειται ταχεία ανάκαμψη. Με μήνυμά του στο Twitter προέβλεψε πως μοχλοί της ανάπτυξης θα είναι οι εξαγωγές και ο τουρισμός που θα ενισχυθούν.