Σε ένα θέμα που απασχολεί μέχρι και την ακαδημαϊκή κοινότητα
και όπως έγραψαν οι New York Times, λίγες φορές στο παρελθόν
τα κέρδη των επιχειρήσεων καταλάμβαναν τόσο υψηλό ποσοστό
του πλούτου μιας χώρας και αυτά των εργαζομένων ένα τόσο
χαμηλό. Αυτή η ανισότητα γίνεται ακόμη πιο αισθητή εάν
αναλογιστεί κανείς πως η ανεργία στις ΗΠΑ έχει μειωθεί
εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Κατά τη διάρκεια της
χρηματοπιστωτικής κρίσης και της συνακόλουθης ύφεσης, πολλοί
Αμερικάνοι συμβιβάζονταν με χαμηλότερους μισθούς. Σήμερα, οι
επιχειρήσεις παραπονιούνται για την έλλειψη του κατάλληλου
προσωπικού για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Για πρώτη φορά
ύστερα από χρόνια, οι εργαζόμενοι έχουν κάποια
διαπραγματευτική ισχύ.
Η πραγματικότητα, όμως, διαφέρει. Τα ωρομίσθια παραμένουν,
σχεδόν, στάσιμα, ενώ η άνοδος των τιμών έχει αποδυναμώσει
την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων από πέρυσι το
καλοκαίρι. Απειλές για τη μεταφορά θέσεων εργασίας στο
εξωτερικό εξακολουθούν να γίνονται ακόμη και σήμερα. Την
ίδια ώρα, οι κεντρικοί τραπεζίτες των ΗΠΑ ετοιμάζονται να
προχωρήσουν σε αύξηση του κόστους δανεισμού εάν ξαφνικά
σημειωθεί μεγάλη αύξηση των μισθών.
Οι επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να αναπληρώσουν το χαμένο
έδαφος από την ύφεση στην οικονομία. Από το 2009, οπότε
σημειώθηκαν τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης στην οικονομία, τα
εταιρικά κέρδη αυξάνονται κατά 6,5%, ετησίως. Ορισμένοι
κλάδοι έχουν παρουσιάσει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Την
Παρασκευή, για παράδειγμα, οι τράπεζες JPMorgan και
Citigroup δημοσιοποίησαν διψήφια αύξηση των κερδών για το β΄
τρίμηνο του έτους. Αντιθέτως, οι μισθοί δεν έχουν καν
παρουσιάσει ετήσια αύξηση της τάξεως του 3%. Και όταν συμβεί
αυτό, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αναμένεται να
βάλει φρένο σε περαιτέρω άνοδο. Αποστολή της Fed είναι να
διατηρεί υπό έλεγχο τον πληθωρισμό αλλά και να συμβάλλει
στην ενίσχυση της απασχόλησης. Οπως εξηγούν οι αξιωματούχοι
της Fed, «η υπερθέρμανση της οικονομίας μπορεί να οδηγήσει
σε μεγάλη επιβράδυνση την ανάπτυξη». Και οι διαδοχικές
αυξήσεις των μισθών –αντί της συνεχούς επέκτασης των
περιθωρίων κέρδους– σηματοδοτούν την επικείμενη υπερθέρμανση
της οικονομίας.
Μέχρι σήμερα, η Fed έχει αυξήσει δύο φορές το βασικό
επιτόκιό της, ενώ οι δασμοί που εφαρμόζει ο Λευκός Οίκος
στις εισαγωγές προμηνύουν περαιτέρω αύξηση των τιμών. Οπότε
είναι πιθανό η Fed να προχωρήσει σε δύο ακόμη αυξήσεις των
επιτοκίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, ο
δείκτης τιμών καταναλωτών έχει αναρριχηθεί 2,9% το τελευταίο
12μήνο, αντανακλώντας το υψηλό εξαετίας. Εάν ενταθούν,
παράλληλα, οι πιέσεις για υψηλότερους μισθούς, τότε η Fed θα
έχει περισσότερα επιχειρήματα για να αυξήσει το κόστος
δανεισμού στην ισχυρότερη οικονομία του κόσμου.
Εντούτοις, η Fed αναγνωρίζει πως υπάρχει χάσμα μεταξύ μισθών
και επιχειρηματικών κερδών. Η Fed στο Κλίβελαντ συμπεραίνει
πως η σχέση μεταξύ μισθών, τιμών και οικονομικής
δραστηριότητας δεν είναι άμεση, αλλά μοιάζει «με ιστό
αράχνης» και προσθέτει πως «η δυνατότητα να προβλέψει κανείς
την πορεία του πληθωρισμού από το ύψος των μισθών είναι
περιορισμένη.» Ή, όπως είπε ο πρόεδρος της Fed στη Μινεάπολη,
Νιλ Κασκάρι, «όταν οι εργοδότες μιλούν για ελλείψεις
κατάλληλου προσωπικού, αλλά δεν προσφέρουν μεγαλύτερους
μισθούς, τότε απλώς κλαίγονται χωρίς λόγο».
|
