Προσωπικά η όλη κατάσταση στην Τουρκία μας θυμίζει (έστω σε
έναν βαθμό) τα όσα γινόντουσαν στη χώρα μας το πρώτο εξάμηνο
του 2015. Όταν και εδώ υιοθετούσαμε θεωρίες συνομωσίας καθώς
και ότι με μη – ρεαλιστικές οικονομικές πολιτικές θα
κερδίσουμε τις αγορές. Πάμε να δούμε, την πολύ ενδιαφέρουσα
για ακόμη μια φορά άποψη του Holger Schieding (επικεφαλής
οικονομικού αναλυτή της Berenberg) για τις τελευταίες
εξελίξεις στην Τουρκία. Όπως έγραψε καμία πιστωτική επέκταση
δεν διαρκεί επ’ άπειρον. Και όπως σχολίασε ο Holger
Schieding, έχοντας ενισχύσει τεχνητά τη ζήτηση επί χρόνια,
σήμερα η Τουρκία βρίσκεται μπροστά στην άβυσσο. Για να μην
πέσει στον γκρεμό, η χώρα πρέπει να αντιστρέψει την πολιτική
που ακολουθούσε μέχρι τώρα.
Οσο ταχύτερα αλλάξει πορεία η Τουρκία και όσο πιο αξιόπιστη
είναι η στροφή προς συνετή πολιτική, τόσο λιγότερο επίπονη
θα είναι η διαδικασία απάλειψης των προηγούμενων υπερβολών.
Η έμμεση αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και ο περιορισμός
της ρευστότητας, που εμποδίζει τους επενδυτές να
στοιχηματίσουν κατά της λίρας, αποτελούν ημίμετρα που είναι
απίθανο να οδηγήσουν σε αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των
επενδυτών προς την Τουρκία.
Η πολιτική που πρέπει να εφαρμόσει η Αγκυρα είναι προφανής:
Αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και σύνεση στα δημοσιονομικά,
περιλαμβανομένης της εγκατάλειψης ορισμένων ματαιόδοξων
μεγάλων έργων υποδομών όπως το τρίτο αεροδρόμιο της
Κωνσταντινούπολης και το νέο κανάλι που θα παρακάμπτει τον
Βόσπορο. Αν δεν αλλάξει πορεία ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος
Ταγίπ Ερντογάν, και μάλιστα σύντομα, η Τουρκία ενδέχεται να
βυθιστεί σε ακόμη χειρότερη οικονομική κρίση και στη
συνέχεια δυνητικά και σε πολιτική κρίση. Το πρώτο που θα
έπρεπε να κάνει η Αγκυρα θα ήταν να στείλει ισχυρό μήνυμα
στους πολίτες της και στους επενδυτές ότι σκοπεύει στα
σοβαρά να αλλάξει πολιτική. Η αποκατάσταση της ανεξαρτησίας
της τουρκικής κεντρικής τράπεζας θα κάνει πιο αξιόπιστη την
προσπάθειά της. Η αλλαγή στη νομισματική πολιτική θα πρέπει
να συμπληρωθεί με ανάλογη αλλαγή στη δημοσιονομική πολιτική,
σε διαφορετική περίπτωση οι αγορές θα υποπτευθούν πως θα
κληθεί και πάλι η κεντρική τράπεζα να χρηματοδοτήσει το
αυξανόμενο δημόσιο χρέος. Οι αμερικανικές κυρώσεις δεν
αποτελούν την αιτία των οικονομικών προβλημάτων που
αντιμετωπίζει η Τουρκία, απλώς πυροδότησαν το πρόσφατο
ξεπούλημα. Ωστόσο η αποκατάσταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και
την Ε.Ε. θα μπορούσε να στείλει το μήνυμα πως ο Ταγίπ
Ερντογάν σκοπεύει στα σοβαρά να αλλάξει οικονομική πολιτική.
Δεύτερον, οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ενίσχυση του
κράτους δικαίου θα καθιστούσε την Τουρκία λίγο πιο ελκυστική
στα μάτια των επενδυτών.
Αν η Τουρκία δεν αλλάξει πολιτική, κανενός είδους βοήθεια
από το εξωτερικό δεν πρόκειται να κάνει τη διαφορά. Η
Τουρκία είναι υπερβολικά μεγάλη ώστε να σωθεί μέσω μικρών
δόσεων από το εξωτερικό. Η Ε.Ε., παρόλο που έχει συμφέρον να
μείνει σταθερή η Τουρκία, δεν διαθέτει τους οργανισμούς που
θα της επέτρεπαν να αναλάβει τον ρόλο του ΔΝΤ. Το Ταμείο θα
ήταν ο κατάλληλος οργανισμός για να υποστηρίξει την Τουρκία
υπό αυστηρούς όρους, ενώ μια διάσωση από αυτό συνοδευόμενη
από στενή εποπτεία θα ενίσχυε την αξιοπιστία της όποιας
τουρκικής πολιτικής. Ωστόσο, τα πολιτικά εμπόδια είναι πολύ
μεγάλα. Ο Ερντογάν καταφέρεται σήμερα κατά του ΔΝΤ, ενώ ο
Τραμπ είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προσπαθήσει να αποτρέψει
μια διάσωση από το ΔΝΤ. Συνεπώς ο Ερντογάν πρώτα θα πρέπει
να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, πιθανότατα
αποδεχόμενος τους όρους του Τραμπ. Μόνο τότε θα γίνει το ΔΝΤ
ρεαλιστική επιλογή για τον Ερντογάν. Αν αλλάξει τάχιστα
πορεία, η Τουρκία ίσως τελικά να τη γλιτώσει με μια περίοδο
επιβράδυνσης της ανάπτυξης και να αποφύγει μια περίοδο
ύφεσης. Καθώς όμως είναι δύσκολο να αλλάξει πολιτική ο
Ερντογάν, το πιθανότερο είναι να προσπαθήσει να υιοθετήσει
ορισμένα ημίμετρα, που όμως είναι απίθανο να αλλάξουν ριζικά
την κατάσταση.
|
