Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία και όχι μόνο

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της Φόρμας Επικοινωνίας του GFF

Οι αναδυόμενες αγορές, η Τουρκία και η Αργεντινή

00:01 - 24/05/18

Αν και αρκετοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται πως οι αναδυόμενες αγορές κρύβουν μεγάλες ευκαιρίες (αν και πάντα χρειάζεται προσοχή),  την ίδια ώρα είναι αλήθεια πως πληθαίνουνε οι αναλύσεις – δημοσιεύματα που αναφέρονται στους κινδύνους και κυρίως προειδοποιούν πως η πρόσφατη πτώση είναι η αρχή μιας μεγάλης ταλαιπωρίας, με φόντο και τις κινήσεις των κεντρικών τραπεζών. Χαρακτηριστικά όπως έγραψε το Reuters,  εάν υπολογίσει κανείς τα συναλλαγματικά αποθέματα και τη γενική έκθεση στο δολάριο, προκύπτουν ορισμένα από τα αίτια για τα οποία η Τουρκία και η Αργεντινή έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του πρόσφατου ξεπουλήματος περιουσιακών στοιχείων των αναδυόμενων αγορών. Οι οικονομολόγοι δεν έχασαν χρόνο και κατηγόρησαν την πολιτική κατάσταση, τα υψηλά ελλείμματα και τον ακόμα υψηλότερο πληθωρισμό, ωστόσο υπάρχουν και άλλα προβλήματα κάτω από την επιφάνεια.

Όπως πριν από μερικές ημέρες έγραψε σε ανάλυση της η Bank of America Merrill Lynch, τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας σε σχέση με τις δανειακές υποχρεώσεις που πρέπει να εξυπηρετήσει εντός του έτους φαντάζουν μικρά συγκριτικά με τα συναλλαγματικά αποθέματα άλλων αναδυόμενων αγορών. Ως ποσοστό, αυτά τα αποθέματα είναι ήδη κάτω από το 90% του χρέους της Τουρκίας που ωριμάζει εντός του 2018, γεγονός που σημαίνει ότι χωρίς πρόσβαση στις αγορές δανεισμού ή χωρίς να δημιουργήσει περισσότερα συναλλαγματικά αποθέματα, θεωρητικά θα χρεοκοπήσει. Ανάλογο είναι και το ποσοστό των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Αργεντινής, αφότου η κυβέρνηση πούλησε 8 δισ. δολάρια από την αρχή του Μαρτίου στην αποτυχημένη προσπάθειά της να σταματήσει την υποτίμηση του πέσο κατά 25% έναντι του δολαρίου. Ούτε τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ουκρανίας και της Μαλαισίας είναι καλά. Τουλάχιστον, όμως, είναι πάνω από το όριο του 100% των δανειακών τους υποχρεώσεων, όριο που θεωρείται το ελάχιστο ασφαλές. «Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι όλοι, πλην της Τουρκίας, έχουν καλά συναλλαγματικά αποθέματα», λέει ο Ντέιβιντ Χόνερ της Bank of America Merrill Lynch, προσθέτοντας πως το βασικό πρόβλημα για τις υπό πίεση αναδυόμενες οικονομίες είναι οι κεφαλαιακές ροές. Το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF) έχει εξετάσει και άλλα προβλήματα που προκαλούν πιέσεις, όπως την έκθεση των τραπεζών μιας χώρας σε ξένο νόμισμα. Παρ’ όλο που τα βασικά τραπεζικά συστήματα του αναπτυσσόμενου κόσμου είναι πολύ πιο καλά θωρακισμένα σήμερα, υπάρχουν εξαιρέσεις, όπου θα μπορούσε να πυροδοτηθεί το ξέσπασμα μιας κρίσης, αν δεν εξυπηρετηθούν τα δάνεια σε δολάριο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του IIF, οι τράπεζες της Αργεντινής διαθέτουν υψηλό επίπεδο «καθαρών ανοικτών συναλλαγματικών θέσεων» – πρακτικά αυτό σημαίνει ότι δάνεια σε δολάριο δεν αντισταθμίζονται από καταθέσεις σε δολάριο. Στην περίπτωση της Αργεντινής, αυτές οι καθαρές ανοικτές θέσεις αντιστοιχούν στο 14%, ενώ και αυτές της Ινδίας φαντάζουν σχετικά υψηλά στο 8%. Αντιθέτως, οι τουρκικές τράπεζες βρίσκονται σε καλή κατάσταση από αυτήν την άποψη, με το ποσοστό να είναι χαμηλότερο από 1%, χάρη στην καθιερωμένη πρακτική προστασίας που ισχύει. Ενας άλλος τομέας που εξετάζει το ινστιτούτο είναι η αναλογία των δανείων που έχουν χορηγήσει οι τράπεζες ως προς τις καταθέσεις τους. Αν αυτή η αναλογία είναι πάνω από το 100%, όπως στην περίπτωση της Τουρκίας, αλλά και των Νοτίου Αφρικής, Χιλής, Μεξικού και Κολομβίας, τότε το όποιο σημαντικό «πάγωμα» των αγορών δανεισμού μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο. Υπάρχει και η θετική πλευρά, λέει ο λέει ο Εμρέ Τιφτίκ, αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος κεφαλαιαγορών του IIF, καθώς το συνολικό επίπεδο συναλλαγματικών αποθεμάτων στις αναδυόμενες αγορές αναμένεται να αυξηθεί το 2018 κατά περίπου 225 δισ. δολάρια.

Το γεγονός ότι σήμερα η Κίνα διαθέτει περιορισμούς ως προς την έξοδο κεφαλαίων έχει αποτρέψει τη σημαντική εκροή κεφαλαίων από το έδαφός της. Ενα άλλο σημείο προβληματισμού είναι το επίπεδο-ρεκόρ χρέους σε δολάριο, ύψους 3,7 τρισ. δολαρίων, που έχουν συσσωρεύσει οι αναδυόμενες αγορές, έπειτα από χρόνια χαμηλών, διεθνώς, επιτοκίων δανεισμού. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) υπολογίζει ότι οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν λάβει δάνεια ύψους 530 δισ. δολαρίων, οι μεξικανικές 260 δισ. δολαρίων, ενώ και οι τουρκικές και οι αργεντίνικες διαθέτουν σημαντική έκθεση, της τάξεως των 200 δισ. και των 150 δισ., αντίστοιχα.