Από το Marx ως το Soros

Καθημερινή Στήλη με άρθρα για την παγκόσμια οικονομία και όχι μόνο

Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω της Φόρμας Επικοινωνίας του GFF

ΗΠΑ: Και ιστορικά χαμηλή ανεργία …. Αλλά και πολύ χαμηλοί μισθοί

00:01 - 25/10/18

Όπως σχολίασαν οι New York Times, είναι πολλά τα στοιχεία που αποδεικνύουν πως η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση. Αδιαμφισβήτητο στοιχείο είναι ότι το ποσοστό ανεργίας υποχωρεί σταθερά εδώ και εννέα χρόνια. Τον Σεπτέμβριο διολίσθησε στο 3,7% αφού κυμαινόταν στο 4% πάνω από έναν χρόνο. Ανάλογες ήταν οι συνθήκες στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ πριν από ύφεση του 2001. Επιπροσθέτως, οι κενές θέσεις απασχόλησης βρίσκονται σε επίπεδα-ρεκόρ, που σημαίνει πως υπάρχει μεγάλη ζήτηση από τις εταιρείες. Αν και το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού παραμένει σταθερό εδώ και μία τριετία, παρουσιάζει αύξηση εάν λάβει κανείς υπόψη τη γήρανση του πληθυσμού. Αρκετός κόσμος που θεωρούσε πως είχε αποκλειστεί οριστικά από την αγορά εργασίας έχει επανέλθει στον επαγγελματικό στίβο.

Οπότε, από πολλές απόψεις, η αγορά εργασίας φαίνεται πως βρίσκεται σε όμοια κατάσταση με αυτήν που επικρατούσε πριν από την ύφεση του 2001. Ενα βασικό συστατικό λείπει, όμως, από αυτή τη συνταγή επιτυχίας: ικανοποιητική αύξηση των μισθών. Με βάση όλους τους υπολογισμούς που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση, φαίνεται πως η αύξηση των μισθών είναι πολύ πιο χαμηλή από τα αντίστοιχα δεδομένα πριν από την ύφεση του 2001.

Αυτό είναι ένα μυστήριο. Εάν είναι τόσο χαμηλό το ποσοστό ανεργίας, τότε οι εργοδότες θα έπρεπε να προχωρήσουν σε μεγαλύτερες αυξήσεις των μισθών. Αλλά δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Χρησιμοποιώντας την πιο διαδεδομένη μέθοδο υπολογισμού, προκύπτει πως οι μισθοί έχουν ενισχυθεί κατά 2,9% το τελευταίο έτος. Βέβαια, οι μισθοί είναι μεγαλύτεροι από το 2009 και το 2010, όταν η αμερικανική οικονομία είχε παγιδευτεί στη βαθύτερη ύφεση της μεταπολεμικής περιόδου λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Αλλά το ποσοστό αύξησης των μισθών που καταγράφεται σήμερα είναι πολύ χαμηλότερο από το 4,2% που είχε καταγραφεί πριν από την ύφεση του 2001.

Η υποτονική αύξηση των μισθών δεν μπορεί να αποδοθεί στις χαμηλές πληθωριστικές πιέσεις που καλλιεργούνται τα τελευταία χρόνια. Ούτε οφείλεται στην αύξηση του κόστους των επιδοτήσεων πρόνοιας και υγείας. Τελευταία φορά που είχε καταγραφεί σημαντική αύξηση του κόστους των επιδοτήσεων ήταν πριν από το 1994.

Μια άλλη εξήγηση για την απογοητευτική αύξηση των μισθών –συγκριτικά με τα υπόλοιπα στοιχεία που καταδεικνύουν μια εύρωστη αγορά εργασίας– είναι η ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού στις ΗΠΑ. Σήμερα, οι εργαζόμενοι στην αμερικανική οικονομία είναι πολύ μεγαλύτεροι απ’ ό,τι ήταν συνήθως. Αλλά και αυτή η εξήγηση είναι ανεπαρκής. Ενδελεχείς έρευνες αποδεικνύουν πως δεν είναι ικανοποιητική η αύξηση των μισθών σε πολλές ομάδες του πληθυσμού, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, την παιδεία και την εκπαίδευση ή την εθνικότητα των εργαζομένων.

Μια αιτία για τη μη ικανοποιητική αύξηση των μισθών είναι η πτώση της παραγωγικότητας στην αγορά εργασίας. Είναι μια ερμηνεία του προβλήματος που είχε δώσει η τέως επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Τζάνετ Γέλεν.

Μερικοί θεωρούν πως οι μισθοί δεν αυξάνονται ικανοποιητικά επειδή συμμετέχουν λιγότεροι στην αγορά εργασίας μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση για διάφορους λόγους – αποκαρδιώθηκαν, συνταξιοδοτήθηκαν ή δεν μπορούσαν να εργαστούν λόγω αναπηρίας.

Είναι, όμως, πολλοί οι οικονομολόγοι που εστιάζουν στην αποδυνάμωση της διαπραγματευτικής ισχύος των συνδικάτων και στην ανισότητα των εισοδημάτων. Ανεπαρκής αύξηση των μισθών καταγράφεται σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες των επαγγελμάτων και σε όλους τους τομείς που υπάρχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση.

Πρόσφατη έρευνα καταδεικνύει πως όταν ένας κλάδος κυριαρχείται από λίγες εταιρείες, τότε οι μισθοί δεν αυξάνονται ικανοποιητικά. Βέβαια, όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν ο ένας τον άλλον. Μπορεί η ύπαρξη λιγότερων «αφεντικών» σε έναν κλάδο να διευρύνει την εισοδηματική ανισότητα και να εντείνει την πτώση της παραγωγικότητας.