Στη σκιά και του παραλογισμού του D. Trump αυξάνονται τα
σύννεφα πάνω από την αμερικανική οικονομία, με όλο και
περισσότερους αναλυτές να μιλάνε, αν όχι για μια μεγάλη
κρίση η οποία βρίσκεται προ των πυλών, να μιλάνε τουλάχιστον
για τον κίνδυνο η αμερικανική οικονομία (ίσως και η
παγκόσμια οικονομία) να εισέρχεται σε μια περίοδο
στασιμότητας, με τους κινδύνους που ενέχει αυτό.
Σε σχέση με τα της αμερικανικής οικονομίας, όπως έγραψαν οι
New York Times, μπορεί να αγνοήσει κανείς τον εμπορικό
πόλεμο με την Κίνα ή τον αντίκτυπο που έχει στα κέρδη των
επιχειρήσεων η άνοδος των τιμών του πετρελαίου. Oταν, όμως,
ασχολείται με οικονομικές προβλέψεις, δεν μπορεί να
παραβλέψει μια σημαντική ένδειξη από την αγορά ομολόγων.
Η λεγόμενη καμπύλη των αποδόσεων κατατείνει σε επικείμενη
ύφεση. Oροι όπως «η καμπύλη των αποδόσεων» προκαλούν σύγχυση
σε όσους δεν είναι διαπραγματευτές ομολόγων. Να, λοιπόν,
περί τίνος πρόκειται. Η καμπύλη των αποδόσεων είναι η
διαφορά ανάμεσα στις αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων
αμερικανικών ομολόγων, ας πούμε των διετών, και στις
αποδόσεις των μακροπρόθεσμων αμερικανικών ομολόγων, όπως
είναι τα δεκαετή. Συνήθως, όταν μια οικονομία είναι υγιής,
οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων είναι υψηλότερες
από των βραχυπρόθεσμων.
Τελευταία, όμως, οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων
αυξάνονται επίμονα, προδίδοντας ότι οι διαπραγματευτές των
ομολόγων ανησυχούν για την οικονομική ανάπτυξη. Η Federal
Reserve έχει αυξήσει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, με
αποτέλεσμα να μειώνεται η απόσταση ανάμεσα στις αποδόσεις
των μακροπρόθεσμων και των βραχυπρόθεσμων ομολόγων. Προ
ημερών, αυτή η απόσταση περιορίστηκε στις 0,34 εκατοστιαίες
μονάδες, επίπεδο στο οποίο βρισκόταν το 2007 όταν η
οικονομία των ΗΠΑ οδηγούνταν προς τη χειρότερη ύφεση των
τελευταίων 80 ετών. Δεν σημαίνει, βέβαια, αυτομάτως ότι οι
ΗΠΑ οδεύουν σε ύφεση. Αν, όμως, εξακολουθήσουν να κινούνται
στην ίδια πορεία, τότε οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων
ομολόγων θα υποχωρήσουν σε επίπεδα κάτω από τις αποδόσεις
των βραχυπρόθεσμων ομολόγων.
Μια τέτοια αντιστροφή αποτελεί «ισχυρή ένδειξη ύφεσης» όπως
έχει επισημάνει ο πρόεδρος της Fed Νέας Υόρκης, Τζον
Γουίλιαμς. Τα τελευταία 60 χρόνια, κάθε φορά που η
αμερικανική οικονομία διολίσθησε σε ύφεση, είχε παρατηρηθεί
αυτή η αντιστροφή της καμπύλης των αποδόσεων, σύμφωνα με
έρευνα της Fed του Σαν Φρανσίσκο. Αυτό συνέβη εννέα φορές
έως το 1955. Είναι, βέβαια, λίγο παράξενο να ανησυχεί κανείς
ότι επίκειται ύφεση. Η ανεργία βρίσκεται στα χαμηλότερα
επίπεδα των τελευταίων 18 ετών, οι επενδύσεις των
επιχειρήσεων ανακάμπτουν, καθώς και οι καταναλωτικές δαπάνες.
Ορισμένοι οικονομολόγοι στη Wall Street πιστεύουν πως η
οικονομία θα σημειώσει ανάπτυξη σχεδόν 5% αυτό το τρίμηνο.
Αν, όμως, είναι το αποτέλεσμα της βραχυπρόθεσμης τόνωσης που
προσέφεραν οι φοροαπαλλαγές του Τραμπ, πρέπει να περιμένουμε
επιβράδυνση.
Μία άλλη φορά που παρατηρήθηκε αντιστροφή της καμπύλης των
αποδόσεων ήταν τον Φεβρουάριο του 2000, ακριβώς πριν σκάσει
η φούσκα των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Οπως συμβαίνει
και με όλες τις κινήσεις στην αγορά, η σημασία που δίνει
κανείς στην καμπύλη των αποδόσεων μπορεί να προκαλέσει το
πρόβλημα. Οσο περισσότεροι επενδυτές ανησυχούν ότι επίκειται
ύφεση τόσο περισσότεροι θα τοποθετούν χρήματα στα ασφαλή
μακροπρόθεσμα ομόλογα του Δημοσίου. Ετσι μπορεί να
αντιστραφεί η καμπύλη των αποδόσεων. Ισως, όμως, είναι λάθος
να εμπιστεύεται κανείς υπερβολικά την καμπύλη των αποδόσεων.
Από την τελευταία ύφεση, οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν
κρατικά ομόλογα αξίας τρισ. δολαρίων, καθώς προσπαθούσαν να
μειώσουν τις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων για να
στηρίξουν την οικονομία. Τώρα αρχίζουν να ανακρούουν πρύμναν,
αλλά εξακολουθούν να έχουν τεράστιο όγκο ομολόγων, γι’ αυτό
και οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων παραμένουν
χαμηλές. Επιπλέον, από τον Δεκέμβριο του 2015, η Fed αυξάνει
τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια. Οπως επισημαίνει ο Μάθιου
Λουτζέτι, οικονομολόγος της Deutsche Bank, «υπό τις παρούσες
συνθήκες, η καμπύλη των αποδόσεων είναι λιγότερο αξιόπιστος
δείκτης απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν».
|
