|
Όπως σχολίασε το
Reuters,
έχει περάσει περισσότερο από ένας χρόνος από τότε που ο
διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν
Σαλμάν παρουσίασε το μεγαλόπνοο σχέδιό του για τη
μετα-πετρελαϊκή εποχή της χώρας του. Σήμερα, η υποχώρηση
στις τιμές του πετρελαίου, όμως, κάνει ακόμα πιο
επιφυλακτικούς τους οικονομολόγους για το εάν ορισμένοι από
τους μεσοπρόθεσμους στόχους του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν μπορούν
να εκπληρωθούν. Ποιος είναι ο λόγος; Το ότι τα μειωμένα
έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου στερούν την κυβέρνηση από
τα αναγκαία κεφάλαια, ώστε να μπορέσουν, όπως σχεδιάζουν οι
Σαουδάραβες, να ισοσκελίσουν τον προϋπολογισμό τους έως το
2020. Ο ένας στόχος είναι αυτός, ενώ ο άλλος είναι να
μπορέσουν παράλληλα να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη,
ούτως ώστε να αμβλύνουν για τον πληθυσμό το βάρος της
μετάβασης σε μια νέα οικονομία. Σύμφωνα, όμως, με τα
τελευταία δεδομένα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου,
υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή του σχεδίου. Ο διεθνής
Οργανισμός αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψή του για την
ανάπτυξη της σαουδαραβικής οικονομίας κοντά σε μηδενικά
επίπεδα. Κατά τους αναλυτές των Citigtoup, EFG - Hermes και
Standard Cahrtered, οι προοπτικές είναι ακόμα πιο δυσοίωνες.
Συγκεκριμένα, εκτιμούν ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί για
πρώτη φορά μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του
2009.
Η οικονομική δυσπραγία θα θέσει σε δοκιμασία την
αποφασιστικότητα της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας να
προωθήσει σκληρές μεταρρυθμίσεις, ώστε να υλοποιηθεί η
μετάβαση στην εποχή απεξάρτησής της από τον «μαύρο» χρυσό.
Σε συνέντευξή της η επικεφαλής οικονομολόγος της Abu Dhabi
Commercial Bank, Μόνικα Μάλικ επισημαίνει: «Εκτιμούμε πως ο
ρυθμός των δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων θα είναι βραδύτερος
από τον αντίστοιχο του 2016. Και αυτό θα αλλάξει μόνον εάν
ενεργοποιηθούν κάποιοι παράγοντες ανάπτυξης, όπως είναι μια
άνοδος στις τιμές του πετρελαίου και μια ενίσχυση των
δημοσίων δαπανών». Επιπλέον, προσέθεσε η κ. Μαλίκ ότι είναι
πιθανόν είτε να υπάρξει πολύ χαμηλή ανάπτυξη ή στασιμότητα,
ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα.
Οι τιμές του πετρελαίου Βrent έχουν υποχωρήσει κατά 15% από
τις αρχές του χρόνου στα επίπεδα των περίπου 48 δολαρίων το
βαρέλι, δηλαδή σε πολύ χαμηλότερα από εκείνα που χρειάζεται
η Σαουδική Αραβία για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της.
Το ΔΝΤ αναθεώρησε την πρόβλεψή του για ανάπτυξη 0,1% φέτος
από το 0,45 προηγουμένως. Κατά τον οικονομολόγο Αμπού Μπάσα
της EFG - Hermes στο Κάιρο, η εκτός πετρελαίου οικονομική
δραστηριότητα είναι πολύ αδύναμη και δεν επαρκεί να
αντισταθμίσει τη γενικότερη οικονομική συρρίκνωση. Ομως,
ακόμη και ενδεχόμενη ανάκαμψη των τιμών του πετρελαίου στα
55 δολάρια το βαρέλι δεν θα επαρκούσε ώστε η Σαουδική Αραβία
να καταφέρει να εξαλείψει το δημοσιονομικό της έλλειμμα, ένα
από τα υψηλότερα στη Μέση Ανατολή, μέχρι το 2020. Για το το
πετύχει αυτό, λέει η Ντίμα Τζαρντάνε, επικεφαλής αναλύσεων
για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική στη Standard
Chartered, θα απαιτούνταν «αύξηση των τιμών του πετρελαίου
στα 70 δολάρια το βαρέλι».
Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου υπονομεύουν τα οικονομικά
σχέδια του διαδόχου του θρόνου ακριβώς τη στιγμή που
προκλήσεις στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής θα μπορούσαν
να του στοιχίσουν πολιτικό κεφάλαιο. Ο στρατός της Σαουδικής
Αραβίας βρίσκεται τελματωμένος εδώ και δύο χρόνια σε έναν
πολυδάπανο πόλεμο στην Υεμένη, ενώ ο διάδοχος πρωτοστάτησε
στη διπλωματική αντιπαράθεση με το Κατάρ, αντιπαράθεση που
θα μπορούσε να συνεχιστεί για καιρό. Βέβαια, το ΔΝΤ είχε
επαινέσει τη Σαουδική Αραβία για τις μεταρρυθμίσεις που
εφαρμόζει και προβλέπει πως το δημοσιονομικό της έλλειμμα θα
μειωθεί στο 9,3% του ΑΕΠ το 2017, από 17% το 2016, και
τελικά θα διαμορφωθεί περίπου στο 1% το 2022. «Υπό την
προϋπόθεση πως θα εφαρμοστούν όλες οι σημαντικές
μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των φορολογικών εσόδων από
πηγές πλην πετρελαίου και πως οι τιμές του πετρελαίου θα
διαμορφωθούν όπως έχει προβλεφθεί», σημειώνει το ΔΝΤ. Εφέτος
η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας φορολόγησε τα καπνικά
προϊόντα και τα ανθρακούχα ποτά, ενώ επέβαλε τέλος στις
οικογένειες των μεταναστών. Από το 2018 θα εισαχθεί ο φόρος
προστιθέμενης αξίας, ενώ αξιωματούχοι έχουν αναφερθεί σε
τετραετές σχέδιο ενίσχυσης του ιδιωτικού τομέα με 53 δισ.
δολάρια που θα μπορούσε να εφαρμοστεί ήδη από εφέτος. Ωστόσο,
τον Απρίλιο οι Αρχές της χώρας αναίρεσαν προηγούμενη απόφαση
να μειώσουν τα μπόνους στον δημόσιο τομέα, επικαλούμενες
καλύτερα από το αναμενόμενο δημοσιονομικά αποτελέσματα το
πρώτο τρίμηνο. Είναι επίσης πιθανό η κυβέρνηση να
καθυστερήσει τον δεύτερο γύρο περικοπής κρατικών επιδοτήσεων
μέχρι τα τέλη του έτους ή τις αρχές του 2018. |
