Ειδικά τώρα που έχουν φουντώσει για τα καλά οι
συζητήσεις για την αποχώρηση του Β. Σόιμπλε (κάτι το οποίο
ως
GFF
έχουμε χαρακτηρίσει θετικό νέο), δεν υπάρχει η
παραμικρή αμφιβολία ότι το ζήτημα του σχηματισμού γερμανικής
κυβέρνησης θα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των πάντων. Γενικά
το τελευταίο εκλογικό αποτέλεσμα έχει δημιουργήσει πάρα
πολλές συζητήσεις.
Όπως έγραψε το
Bloomberg,
η
νίκη της Angela Merkel στις εκλογές της Κυριακής τής χαρίζει
μια τέταρτη θητεία ως Καγκελαρίου της Γερμανίας και θα
πρέπει να θεωρηθεί ως ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα –που λίγοι
είχαν προβλέψει το 2015, όταν η δημοτικότητά της
κατρακυλούσε στο χειρότερο σημείο της προσφυγικής κρίσης. Η
ανθεκτικότητα της Merkel, βασισμένη σε ένα προσεκτικό μείγμα
αρχών και ρεαλισμού, αξίζει την επευφημία μας.
Βεβαίως, αυτή η επιτυχία είναι αλλοιωμένη και το μέλλον της
γερμανικής πολιτικής κάπως θολό, μετά την ισχυρή επίδοση του
ακροδεξιού, αντιμεταναστευτικού κόμματος Εναλλακτική για τη
Γερμανία (AfD). Παρολ’αυτά η αντιμετώπιση του νέου αυτού
μέλους του εθνικού κοινοβουλίου δεν είναι η πιο δύσκολη
πρόκληση που αντιμετωπίζει η Merkel. Η οικοδόμηση και ηγεσία
ενός νέου είδους κυβέρνησης συνασπισμού είναι η μεγαλύτερη
δοκιμασία για τις ικανότητες της Καγκελαρίου.
Η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση/Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CDU/CSU) της
Merkel απέσπασε το 33% των ψήφων, από 41,5% το 2013. Απώλεια
ψήφων γνώρισαν και οι Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι ήταν σε
συμμαχία με το CDU/CSU. Το ποσοστό τους έπεσε στο μόλις
20,5%. Λαβωμένοι από τη διαδικασία, ανακοίνωσαν ότι θα πάνε
στην αντιπολίτευση. Το 12,5% του AfD, φέρνει το κόμμα στην
τρίτη θέση, αναγκάζοντας την Merkel να επιδιώξει έναν άλλο
συνασπισμό με το δεξιό κόμμα Ελεύθεροι Δημοκράτες, το οποίο
απέσπασε 10,7%, και το αριστερό κόμμα των Πρασίνων, που
συγκέντρωσε το 8,9% των ψήφων. Ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης
θα μπορούσε να πάρει εβδομάδες ή και μήνες.
Σύμφωνα με την άποψη των δημοσιογράφων του
Bloomberg,
η στήριξη για το AfD θεωρείται ψήφος διαμαρτυρίας. Το κόμμα
κατόρθωσε να προσελκύσει ένα απείθαρχο μείγμα ψηφοφόρων της
πρώτης φοράς, συντηρητικών που εγκατέλειψαν το CDU/CSU και
ψηφοφόρων από τα ανατολικά κρατίδια που βρίσκονται σε
δυσχερέστερη οικονομική θέση. Περίπου το ένα έκτο των
υποστηρικτών του κόμματος μετατοπίστηκε από την υποστήριξη
αριστερών κομμάτων στο παρελθόν. Ιδεολογικά, είναι
διαιρεμένοι και οι αποκλίσεις τους εντάθηκαν τη στιγμή της
επιτυχίας. Ένας πολιτικός με την ικανότητα της Merkel θα
έπρεπε να είναι ικανός να εκμεταλλευτεί αυτή την αδυναμία.
Ο σχηματισμός του νέου της συνασπισμού πιθανότατα θα είναι
δυσκολότερος. Σίγουρα, η οικονομία της Γερμανίας ευημερεί: Η
ανεργία έχει υποχωρήσει στο 3,7% από πάνω από 11% το 2005, η
ανάπτυξη είναι υγιής και ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης
είναι πλεονασματικός. Αυτός ήταν ο πυρήνας του αφηγήματος
της Merkel στο εκλογικό σώμα. Ωστόσο, τομείς που έχει
αμελήσει χρήζουν προσοχής από τις κακές υποδομές έως την
έλλειψη ανταγωνισμού στις υπηρεσίες. Η οικοδόμηση
διακομματικής στήριξης για προγράμματα που θα αντιμετωπίζουν
αυτά τα ζητήματα δεν θα είναι εύκολη.
Ο ρόλος της Γερμανίας ως ηγέτιδας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση. Η νομισματική ένωση
παραμένει ατελής και θα χρειαστεί στενότερη συνεργασία για
τη δημοσιονομική πολιτική για να εξασφαλιστεί η
μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες,
ειδικότερα, είναι σκεπτικοί απέναντι στην περαιτέρω
ολοκλήρωση και θέλουν μια λιγότερο συγκεντρωτική ΕΕ. Χωρίς
τη στήριξη των Σοσιαλδημοκρατών, θα είναι πιο δύσκολο για τη
Merkel να στηρίξει το επιχείρημα υπέρ των μεγαλύτερων
δημοσιονομικών μεταβιβάσεων.
Βεβαίως, η προοπτική της τέταρτης θητείας της Merkel είναι καλή
είδηση. Και η τροχοπέδη που βάζει το AfD, αν και
απογοητευτική, είναι υπερβολική. Το κόμμα εξακολουθεί να
είναι περιθωριακό: δεν έχει άλλη υποστήριξη πέρα από τα
σκληρά εθνικιστικά κόμματα σε άλλα μέρη της Ευρώπης και δεν
θα μπορέσει να αλλάξει την πορεία της πολιτικής. Η
πραγματική δοκιμασία της Merkel τα επόμενα χρόνια θα είναι
να διαμορφώσει και να καθοδηγήσει έναν νέο συνασπισμό που θα
καταπιαστεί με τα πιεστικά αιτήματα της Γερμανίας και
ιδιαίτερα της Ευρώπης. |
