|
Oι πρόεδροι επηρεάζουν την οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά
δεν μπορούν να την ελέγξουν. Τα παραπάνω έγραφαν προσφάτως
σε δημοσίευμα τους οι
New
York
Times. Όπως σημειώνονταν στο δημοσίευμα ….. η φήμη τους βελτιώνεται ή
επιδεινώνεται ανάλογα με την πορεία του ΑΕΠ. Η κατάσταση της
αμερικανικής οικονομίας μπορεί να επηρεάσει την επανεκλογή
του προέδρου, ενώ ταυτόχρονα σφυρηλατεί και τη ζώσα μνήμη
σχετικά με την επιτυχία ή την αποτυχία του.
Στην ειδησεογραφία συχνά αναφερόμαστε στη μεταβίβαση της
εξουσίας έως τη στιγμή κατά την οποία μπορεί να γίνει
αποτίμηση του τι κληροδοτεί στον επόμενο ο απερχόμενος
πρόεδρος.
Ορισμένοι οικονομολόγοι πρόβλεψαν ότι η κυβέρνηση Ντόναλντ
Τραμπ θα προξενήσει την επόμενη ύφεση ή την επόμενη
χρηματοπιστωτική κρίση. Και οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι
μελέτησαν και συνέκριναν τις οικονομικές συνθήκες που
διαμόρφωσαν στη διάρκεια της θητείας τους οι Ρεπουμπλικανοί
και οι Δημοκρατικοί πρόεδροι. Στόχος τους να μπορέσουν να
κάνουν κάποια πρόβλεψη για τον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ κατέληξαν
στο συμπέρασμα ότι από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά,
καλύτερη επίδοση είχαν οι Δημοκρατικοί.
Εντούτοις, η πραγματικότητα είναι πως οι Αμερικανοί πρόεδροι
έχουν πολύ λιγότερο έλεγχο στην οικονομία απ’ όσο μπορείτε
να φανταστείτε. Το οικονομικό ιστορικό τους εξαρτάται σε
πολύ μεγάλο βαθμό από το σε ποιο σημείο του οικονομικού
κύκλου θα τύχει να βρίσκεται η χώρα όταν αναλάβουν τα ηνία
τους. Ακόμα και σε πεδία όπου οι πρόεδροι όντως έχουν τη
δύναμη να επιδράσουν στην οικονομία –τοποθετώντας τους
προέδρους της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, ελέγχοντας τη
δημοσιονομική πολιτική και τη ρυθμιστική πολιτική και
αντιμετωπίζοντας εσωτερικές και εξωτερικές κρίσεις–, ο
συσχετισμός μεταξύ της προεδρικής δράσης και του οικονομικού
αποτελέσματος συχνά είναι αβέβαιος και δύσκολα μπορεί να
αποδειχθεί.
Οπότε ποια είναι τα εργαλεία που διαθέτει ένας πρόεδρος για
να επηρεάσει την οικονομία;
Πολύ λιγότερα απ’ όσα νομίζουμε, οπότε ας καταγράψουμε τους
παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία της.
Το χρονικό σημείο του οικονομικού κύκλου μπορεί να εξηγήσει
πώς αξιολογούμε μια προεδρία. Ο Μπαράκ Ομπάμα ανέλαβε το
2009, εν τω μέσω μιας μεγάλης οικονομικής ύφεσης, αλλά αν
είναι κανείς προσεκτικός θα διαπιστώσει ότι η εμφάνιση της
ύφεσης κατά την περίοδο 2008-2009 σε σχέση με την ημέρα της
ορκωμοσίας του Ομπάμα είχε ιδιαίτερη σημασία.
Ο Ομπάμα παρέδωσε στον Ντόναλντ Τραμπ μια οικονομία με
συνολική αύξηση της απασχόλησης κατά 8,4%. Αν, όμως, είχε
αναλάβει 13 μήνες νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2007, οι
θέσεις εργασίας θα είχαν αυξηθεί μόνο κατά 3,4%.
Ενας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η νομισματική
πολιτική την οποία ένας πρόεδρος κατά κάποιον τρόπο μπορεί
περισσότερο να ελέγξει και μάλιστα έμμεσα. H Oμοσπονδιακή
Τράπεζα αυξάνει και μειώνει τα επιτόκια στην προσπάθειά της
να περιφρουρήσει τη σταθερότητα των τιμών και να αποτρέψει
το ενδεχόμενο ύφεσης. Ο Αμερικανός πρόεδρος ορίζει τον/την
πρόεδρό της και τα υπόλοιπα έξι μέλη του διοικητικού
συμβουλίου της, οπότε ίσως επιλέξει άτομα που συμφωνούν
πάνω-κάτω με τις απόψεις του, αλλά έπειτα από αυτήν την
επιλογή δεν εμπλέκεται άλλο.
Τέλος, είναι η δημοσιονομική πολιτική την οποία συνήθως
φέρνουμε στον νου μας όταν αναφερόμαστε το οικονομικό έργο
των προέδρων.
Οντως, μπορούν όσοι εγκαθίστανται στο Οβάλ Γραφείο να
χαράξουν φορολογική πολιτική και να θέσουν προτεραιότητες
στις δαπάνες – δεν το κάνουν, όμως, μόνοι τους, χρειάζονται
και το Κογκρέσο. |
